Geri Dön

Kur'ân'ı Kerîm'de siyâk ve makâm'ın i'râb tercihine etkisi

The effect of siyak and majama on the preference of i'rab in the Quran

PDF İndir

  1. Tez No: 835750
  2. Yazar: MUHAMMED ŞEHİT HAKÇIOĞLU
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. RIFAT AKBAŞ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Dilbilim, Din, Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Linguistics, Religion, Eastern Linguistics and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Arap Dili ve Belagatı Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 285

Özet

İnsanlara itikadi ve ahlaki sorumluluklarını öğretmek ve yaşanılabilir bir toplum oluşturmak için Hz. Peygamber'e indirilen Kur'ân-ı Kerîm gerek dili gerekse muhtevâsı açısından eşsiz bir mesajdır. Bu özelliği sayesindedir ki, indirildiği ilk dönemden günümüze, barındırdığı derin manaların ortaya çıkarılması ve anlaşılabilmesi için sayısız tefsir eseri yazılmış ve yazılmaya da devam etmektedir. Her dönemde ortaya çıkan farklı ihtiyaçlar da bu tefsirlerin yöntemlerinin de farklılaşmasına sebep olmuştur. Nitekim sosyal problemlerin arttığı dönemlerde sosyolojik tefsir, edebî doygunluğa ulaşılan dönemlerde edebî tefsir, lügavî gelişmelerin arttığı son dönemlerde ise i'râb ağırlıklı tefsirlerin ağırlık kazanmış olması, dönemin ihtiyaçlarının tefsir yönelimlerini nasıl şekillendirdiğinin açık bir göstergesidir. Lügavî tefsirin alt dallarından birisi olan i'rab ilmi de Kur'ân'ın anlaşılması için önemli ve gerekli bir ilim dalıdır. Arap dilinde cümledeki ögeler, kelimelerin sonundaki alâmetlerle belirlenmektedir. Sınırlı sayıdaki alâmetlerin birden çok öğeyi belirtmede ortak kullanımı ya da bazı kelimelerde bu alâmetlerin belirlenememesi sebebiyle anlamlı bir cümlede yer alan bir kelimenin i'rabını belirlemek her zaman mümkün olmamaktadır. Bu sebeple bir metin içinde karşılaşılan her kelime için -Arap dilinin ve anlamın müsaade etmesi kaydıyla- alâmetin gösterdiği her türlü i'rab vechi mümkün görünmektedir. Öte yandan kelimelerin gerek iʿrâb vecihleri gerekse gramatik fonksiyonlarının tespiti noktasında sözlü karineler kadar anlamsal ve bağlamsal bütünlüğün de ciddi bir etkisi bulunmaktadır. Özellikle ortak kullanımı sebebiyle ortaya çıkan belirsizliğin yanı sıra bazı kelimelerin birkaç farklı anlamda kullanılması ve sarf ilmi açısından birkaç ihtimâle açık olması siyâk ve makâm şeklinde adlandırılabilecek anlamsal ve bağlamsal bütünlüğün önemini daha da arttırmaktadır. Bu bağlamda Kur'an-ı Kerim'de siyak ve makâm'ın i'rab farklılığına etkisi konusunu ele alan bu çalışma, bazı âyetleri doğru anlamanın ve delil olarak öne sürmenin birçok ölçütünün bulunduğunu ve bu ölçütlerin başında siyâk ve makâm'ın bulunduğunu örnekleriyle beraber ortaya koymayı hedeflemektedir.

Özet (Çeviri)

The Qur'an, which was revealed to the Prophet in order to teach people their creed and moral responsibilities and to create a livable society, is a unique message in terms of both its language and content. Thanks to this feature, countless commentaries (tafsīr) have been written and continue to be written in order to reveal and understand the deep meanings it contains, from the first period it was revealed to the present day. Different needs that emerged in different periods also caused the differentiation of these interpretation methods. Sociological tafsīr gained weight in periods when social problems increased, and literary tafsīr gained prevalence in periods when literary saturation was reached. In the last period when linguistic developments increased, I'rab-weighted tafsīrs gained weight. This shows that the needs of the period affected the interpretation orientations. The science of i'rab, one of the sub-branches of linguistic tafsir, is an important and necessary branch of science for understanding the Qur'an. In the Arabic language, the main and secondary elements in the sentence are determined by the omens at the end of the words. It is not always possible to determine the i'rab of the word in a meaningful sentence due to the common use of a limited number of signs to indicate more than one element or the inability to identify these signs in some words. For this reason, for every word encountered in a text -provided that the Arabic language and meaning allow- any kind of i'rab aspect indicated by the sign seems possible. On the other hand, semantic and contextual integrity as well as verbal presumptions have a serious impact on the determination of both the iʿrâb aspects and grammatical functions of words. In addition to the ambiguity that arises due to their common use, the use of some words in several different meanings and the fact that they are open to several possibilities in terms of the science of consummation increase the importance of the semantic and contextual integrity, which can be called siyâk and maqam. In this context, this study, which deals with the effect of siyak and maqam on the difference of i'rab in the Qur'an, aims to show that there are many criteria for understanding some verses correctly and putting forward as evidence, and siyak and maqam are at the beginning of these criteria.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    771368

    Arap Dili ve Belâgatında ta'lîk ve ta'alluk

    Ta'lik and ta'alluk in Arabic Language and Eloquence

    RECEP KAMİL ÖZTÜRK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    DilbilimAnkara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AYDIN KUDAT

  2. Tez No

    142597

    Yeni Cami'nin akustik açıdan performans değerlendirmesi

    Evaluation of the acoustical performance of the New Mosque

    EVREN YILDIRIM

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2003

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SEVTAP YILMAZ DEMİRKALE

  3. Tez No

    92292

    Tarih-i Burhaneddin-i Belhi (Lady Sheil'in anıları)

    History of Burhaneddin-i Belhi (Memories of Lady Sheil)

    NİHAL ÇANKAYA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1999

    Doğu Dilleri ve Edebiyatıİstanbul Üniversitesi

    Fars Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET KANAR

  4. Tez No

    602915

    Tesettür ile ilgili hadislerin değerlendirilmesi

    Evaluati̇on of hadiths about vei̇li̇ng

    MEHMET KAYA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    DinKarabük Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ YAKUP KOÇYİĞİT

  5. Tez No

    873472

    Kur'an-ı Kerim'de Yahudiler için kullanılan kavramların bağlamsal açıdan incelenmesi

    Contextual analysis of The expression used for Jews in the Qur'an

    GAMZE OTRAKÇIER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    DinMardin Artuklu Üniversitesi

    Din ve Felsefe Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET ALICI

Geri Dön