Özbekistan Cumhuriyeti: İnşası, gelişimi ve Türk devletleri politikası (1991-2023)
Republic of Uzbekistan: Establishment, development and policy of Turkic states (1991-2023)
- Tez No: 836317
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİ ASKER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Uluslararası İlişkiler, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Özbekistan, Türk Cumhuriyetleri, Mirziyayev, Özbekistan Dış Politikası, Türk Dünyası, İşbirliği, Uzbekistan, Turkic Republics, Mirziyoyev, Foreign Policy of Uzbekistan, Turkish World, Cooperation
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karabük Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 256
Özet
Özbekistan, köklü bir devlet geleneğine sahip olup tarih boyunca birçok güçlü devlete ev sahipliği yapmıştır. Özbekistan'ın içinde yer aldığı bölge jeopolitik konumu itibariyle bir çekim merkezi haline gelerek çeşitli güç odaklarının rekabetlerine sahne olmuştur. Türkistan'ın kaderini şekillendiren bu mücadelelerden biri, emperyalist gayelerini gerçekleştirmek üzere güneye ilerleyen Çarlık Rusya'sının bu toprakları ele geçirmesi olmuştur. 19. yüzyılın sonlarına doğru Rusya İmparatorluğu'nun sömürgesi haline gelmesiyle Özbekistan, köklü devlet geleneğinin kesintiye uğradığı bir döneme girmiştir. Bu süreçte bölge, sosyo-kültürel alanlarda Rusya'nın ağır asimile politikalarına maruz kalmıştır. Belki de bu politikaların en ağırı Türkistan bütünlüğünün parçalanması olmuş olup, Türklerin tarihinde derin izler bırakmıştır. Sovyetler Birliği'nin yıkılması dünyanın siyasi haritasında önemli değişikliklerin yaşanmasına ve uluslararası sistemde yeni devletlerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Orta Asya'da ortaya çıkan devletlerden biri olarak Özbekistan, uzun yıllar devam eden sömürgecilik döneminin ardından, bağımsız ulus-devlet statüsüne kavuşmuştur. Özbekistan'ın birinci Cumhurbaşkanı İslam Kerimov demokratikleşmeye geçiş sürecinde başarılı olmadığı gibi iç politikada otoriter lider olarak tanınmıştır. Güvenlik ve istikrar mekanizmalarına dayalı bir dış politika şekillendiren Kerimov uluslararası ilişkilerde çekingen tutum sergilemiştir. En üzücü olan husus da devlet başkanının Türkiye ve Türk dünyasıyla yakın ilişkiler geliştirmekten kaçınması olmuştur. 2016 yılında Şevket Mirziyayev'in göreve başlamasıyla ülke içinde reformlar başlatılırken dış siyasette de büyük dönüşümler yaşanmıştır. Dinamik dış politika sergileyen Mirziyayev'in en önemli girişimleri Türk dünyası kapsamında işbirliği ve entegrasyonu desteklemesidir. 2019 yılı Özbekistan'ın Türk Devletleri Teşkilatı'na üye olması tarihi bir olay olarak kayıtlara geçmiştir. Zira, uzun yıllar bu örgüte mesafeli duran Özbekistan'ın üyeliği Türk dünyasında bütünlüğün pekişmesi açısından son derece önemlidir.
Özet (Çeviri)
Uzbekistan has a deep-rooted state tradition and has hosted many powerful states throughout the history. Its geopolitical location has made the region a center of power along the history, therefore it has witnessed rivalry of various power groups. One of these struggles that shaped the fate of Turkestan was the seizure of these lands by Tsarist Russia, which moved towards south to realize its imperialist goals. After becoming a colony of the Russian Empire towards the end of the 19th century, Uzbekistan entered a period in which its deep-rooted state tradition was interrupted. In this process, the region was exposed to Russia's heavy assimilation policies in socio-cultural areas. Perhaps the most severe of these policies was the disintegration of the integrity of Turkestan, which left deep traces in the history of the Turks. The collapse of the Soviet Union caused significant changes in the political map of the world and led to the emergence of new states in the international system. As one of the states that emerged in Central Asia, Uzbekistan has gained the status of an independent nation-state after the long-lasting colonial period. The first President of Uzbekistan, Islam Karimov was not successful in the transition to democratization and was recognized as an authoritarian leader in domestic politics. Karimov, who shaped a foreign policy based on security and stability mechanisms, displayed a reserved attitude in international relations. The saddest thing was that the head of state avoided developing close relations with Turkey and the Turkic world. With the inauguration of Shavkat Mirziyoyev in 2016, not only were reforms initiated within the country, but major transformations were also occurred in foreign policy. The most important initiatives of Mirziyayev, who pursues a dynamic foreign policy, is to support cooperation and integration within the Turkic world. Uzbekistan's membership of the Organization of Turkic States in 2019 was called as a historic event. Because the membership of Uzbekistan, which has kept its distance from the organization for many years, is extremely important in terms of strengthening the integrity of the Turkic world.
Benzer Tezler
- Turkey's role in Afghanistan in the post 9/11 era
11 Eylül'den günümüze Türkiye'nin Afganistan'daki rolü
CANAN BAYRAM ÇUBUK
Yüksek Lisans
İngilizce
2014
Uluslararası İlişkilerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. IŞIL ANIL
- Sovyet sinemasında Kruşçev dönemi ve kültürel kimlik görünümleri
Khrushchev period and cultural identity aspects in Soviet cinema
BANU ERDOĞAN ÇAKAR
Doktora
Türkçe
2022
Sahne ve Görüntü SanatlarıKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesiİletişim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİYAZİ AYHAN
- Küreselleşme sürecinde kalkınma yardımları: Orta Asya Cumhuriyetleri örneği
Development assistance in the globalization process: A case study of Central Asian Republics
KÜRŞAD MAHMAT
- Etno-sembolizm bağlamında Özbekistan'da ulus inşası: İslam Kerimov Dönemi
Nation building in Uzbekistan in the context of Ethno-Symbolism: Islam Karimov Era
İSMAİL POLAT
Doktora
Türkçe
2024
Uluslararası İlişkilerMilli Savunma ÜniversitesiUluslararası İlişkiler ve Bölgesel Çalışmalar Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜNGÖR ŞAHİN
- Özbekistan'ın büyük güçlerle ilişkileri 1991-2016
Relations of uzbekistan's with the great powers 1991-2016 / озбекистандын улуу державалар менен мамилелери 1991-2016 / взаимоотношения узбекистана с великими державами 1991-2016
KAYAHAN KÜÇÜK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Uluslararası İlişkilerKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALTINBEK COLDOŞOV