Eski Türk inançlarının Ankara ve çevresine yansımaları (Kuzey-Batı Ankara örneği)
Reflections of old Turkish beliefs in Ankara and its vicinity (North-West Ankara example)
- Tez No: 837107
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HASAN IŞIK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 111
Özet
Eski Türk inanışları, Türk kültürünün en köklü kaynaklarından biri olmakla beraber kadim tarihten günümüze kadar; değişen zaman, mekân ve kültürel etkileşimlere rağmen hâlâ yansımalarını sürdürmektedir. Özellikle Anadolu toplumunun dinî ve sosyal yaşamları içinde, eski Türk inançlarının ve kültürünün yansımalarına rastlamak mümkündür. Bu araştırma, Kuzeybatı Ankara bölgesindeki dinî ve sosyal hayatı inceleyerek, eski inançların nasıl İslam'la kaynaşarak günümüze kadar devam ettiğinin izlerini ortaya koymaktadır. Çalışmamızın konusu olan Kuzeybatı Ankara bölgesi eski Türk inançlarının izlerini devam ettiren önemli yerleşim alanlarındandır. Kuzeybatı Ankara bölgesinde gerçekleştirdiğimiz araştırmalarda, Gök Tanrı inancının İslamiyet ile birleştiği inançlar ve ritüeller ile sık sık karşılaştık. Ayrıca, dağ, ağaç, su, kaya ve ateş gibi doğal unsurların kutsal mekân inancında yaşatıldığını gözlemledik. Yine bölgede, dağ keçisi/geyik kültü, atalar kültü, kurban ve saçı kültü, taş-balbal/koç-koyun-at şeklinde mezar taşı geleneği gibi eski Türk kültürüne ait unsurlar da bulunmaktadır. Kuzeybatı Ankara bölgesinde yaşamın geçiş ritüellerinde de eski Türk kültürünün izleri devam etmektedir. Bunlar arasında; kırk çıkarma inancı, evlilik, doğum, cenaze törenleri ve ölüm sonrası gelenekler yer almaktadır. Yapılan yazılı, sözlü ve görsel araştırmalarla, Kuzeybatı Ankara bölgesindeki İslamiyet öncesi Türk inançlarının izleri, günümüz Türk dünyası ve eski Türk kültüründen örneklerle ve karşılaştırmalarla incelenmiştir. Saha araştırmamız sırasında Kuzeybatı Ankara bölgesindeki kutsal yerler ve önemli ritüel alanları ziyaret edildi. Ritüeller gözlemlendi, sözlü görüşmeler yapıldı ve görsel materyaller toplandı. Bu kapsamda Ankara'nın Ayaş, Nallıhan, Güdül, Beypazarı, Çamlıdere ilçeleri ziyaret edildi. Ankara şehir merkezi ve köylerinde de bir dizi sözlü görüşmeler gerçekleştirilip yörede daha önce araştırma yapmış kişilerle görüşüldü. Bu doğrultuda birinci bölümünde, kadim Türk dinî ve içerisinde barındırdığı atalar, orman, ateş, dağ, yer-su ve demir kültleri ele alınmış, bu kültlerin günümüzdeki izlerine değinilmiştir. İkinci bölümde ise hayatın geçiş evreleri kapsamında; doğum, ölüm ve evlilik ile ilgili inanışlar, gelenekler ve ritüeller ele alınıp, eski Türk inancı ve kültürünün günümüze yansımaları açıklığa kavuşturulmuştur. Her iki bölümde Ankara çevresinde Ayaş, Nallıhan, Çamlıdere, Güdül ve Beypazarı'nda eski Türk inançlarının somut olarak görüldüğü türbeler ve çeşitli inançsal mekanlar incelenmiş, bu mekanlardaki ibadet şekilleri ve ritüelleri gözlemlenmiş, buradaki günümüze kadar ulaşan eski Türk inanç motifleri belirlenmiş, eski Türk inancı ve kültürünün günümüze yansımaları açıklığa kavuşturulmuştur.
Özet (Çeviri)
Old Turkish beliefs are one of the most profound sources of Turkish culture. From ancient times to today, despite changing times, places, and cultural interactions, their reflections still persist. Especially within the religious and social lives of the Anatolian society, it is possible to encounter the reflections of old Turkish beliefs and culture. This research aims to trace how these old beliefs blended with Islam and continued to this day by examining the religious and social life in the vicinity of northwestern Ankara. The area of northwestern Ankara, which is the focus of our study, is a significant settlement where the traces of the old Anatolian Turkish beliefs are preserved. In our investigations in the northwestern Ankara region, we frequently encountered beliefs and rituals where the belief in the Sky God combined with Islam. Additionally, the sanctity of natural elements such as mountains, trees, water, rocks, and fire in belief systems was observed. The area also hosts elements of old Turkish culture, like mountain goat/deer cult, ancestors cult, sacrifice and hair cults, and gravestone traditions in the form of stone-balbal or representations of sheep, goats, and horses. Traces of old Turkish culture are also evident in life transition rituals in the northwestern Ankara region. These include beliefs and traditions associated with the 40th-day ceremony, marriage, birth, funeral ceremonies, and post-mortem traditions. Through written, oral, and visual research, we attempted to examine the traces of pre-Islamic Turkish beliefs in the northwestern Ankara region, comparing them with modern Turkish world examples and old Turkish culture. During our field research, we visited sacred sites and significant ritual areas in the northwestern Ankara region. We observed rituals, conducted oral interviews, and gathered visual materials. In this context, we visited districts like Ayaş, Nallıhan, Güdül, Beypazarı, and Çamlıdere in northwestern northwestern Ankara. We also conducted a series of oral interviews in the northwestern Ankara city center and its villages, talking to those who had researched the area previously. In the first section of our thesis, we have dealt with the old Turkish religion and the cults it embraces like ancestors, forests, fire, mountains, earth-water, and iron, focusing on their present-day traces. In the second section, life transition phases, including birth, death, and marriage, related beliefs, traditions, and rituals were discussed to elucidate the reflections of the old Turkish belief and culture today. In the third and final section, religious sites and places of belief, such as shrines, found in areas around Ankara like Ayaş, Nallıhan, Çamlıdere, Güdül, and Beypazarı, were examined. Worship practices and rituals at these sites were observed, and the existing old Turkish belief motifs that have reached today were identified to shed light on the reflections of old Turkish belief and culture.
Benzer Tezler
- Ejderhanın motif olarak gelişimi ve Osmanlı sanatında kullanımı (1453-1600)
Başlık çevirisi yok
CANDAN ÜLKÜ
- Kars ili ve çevresindeki manevi halk inançlarının dinler tarihi açısından değerlendirilmesi
History of religions science department the evaluation of i̇ncorporeal folk cults in Kars province and i̇ts round in terms of history of religions
İSHAK İŞÇİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
DinKafkas ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HAMZA ÜZÜM
- Bolvadin yöresinde yaşayan Karabağlılar ve Ortakarabağ Köyü üzerine sosyal antropolojik bir araştırma
A Social Antrophologic Research On Karabaglilar Living in The Bolvadin Area and Ortakarabağ Village
AHMET EROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
AntropolojiAnkara ÜniversitesiAntropoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZAFER İLBARS
- Türk tarih yazıcılığında Şamanizm
Shamanism in Turkish historiography
ÜLKÜHAN KURTOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
TarihAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KONURALP ERCİLASUN
- Sosyal değişme sürecinde alevilik (Ankara örneği)
Alawism of the process of social change (In Ankara)
HULUSİ YILMAZ