Geleneksel Türk evinde ahşap ve mekan ilişkisi
Timber and space relations in traditional Turkish houses
- Tez No: 83841
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ETİ AKYÜZ LEVİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1999
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Restorasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 268
Özet
Türk toplumunun yaşam biçimi zamanla adetler, gelenekler ve yöresel değerlerle bütünleşerek geleneksel Türk yerleşimlerinin toplumsal hayatım ve dolayısıyla konut mimarisi ile kent ve sokak dokusunun oluşumunu etkileyen önemli bir faktör durumuna gelmiştir. Mahremiyet olgusu ve sosyo-kültürel etkenlerle zemin katta yüksek, masif taş duvarlarla dış dünyadan soyutlanan konutlar, üst katlarda bol pencereli çıkmalarla dış dünyaya ve yeşilin hakim olduğu bahçe ve avlu gibi dış dünyamn bir uzantısı sayılabilecek dış mekanlara açılmaktadır. Türk evlerinde mekan kurgusu dıştan içe belli bir düzen içinde şekillenmiştir. Genel- yan özel- özel mekan akışı şeklinde kurgulanmakta, kabuk biçimlenişinde açık- yarı açık- kapalı düzende karşımıza çıkmakta, aynı veya benzer işlevlere sahip tekil birimlere dağılım, belirli odaksal mekanlarda yoğunlaşmaktadır. Türk evlerinin yatayda ve düşeydeki mekan kurgusuna sosyo-kültürel etkenler dışında katkıda bulunan bir diğer faktör yapı malzemesidir. Evlerde kerpiç ve taş gibi geleneksel bazı malzemeler kullanılmışsa da, ağırlıklı olarak kullanılan malzeme ahşap olmuştur. Ahşap strüktürel olanakları, kolay işlenebilme ve estetik özelliği, hafifliği ve sıcak bir malzeme olması nedeniyle zengin ve kaliteli binalarda ana yapı malzemesi olarak yerini almakta, Türk evlerinin en güzel örneklerinde insamn aklına gelebilecek her yerde, her birimde, her elemanda hatta direkt su ile temas eden ıslak mekanlarda bile tek yapı malzemesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu evlerde ahşap malzemeye biçim verilerek oluşturulmuş mimari öğeler, işlevselliklerinin yanısıra çeşitli tekniklerle bezenerek dekoratif birer unsur haline dönüştürülmüşlerdir. Geleneksel Türk evlerinin dıştan içeriye doğru kurgulanmış mekansal özelliklerini ve ahşabın mekan zenginliğine katkısını sivil mimarinin güzel örneklerinden biriIV olan Kula Beyoğlu Evinde görmek olasıdır. Beyoğlu Evi plan şeması, cephe düzeni, taşıyıcı sistemi ve işlevselliğinden çok ahşap işçiliğinin ön plana çıkarıldığı dekoratif mimari öğeleriyle Türk geleneklerinin ve yaşam biçiminin konutlara yansıması olgusunun güzel bir örneğidir. Ancak tüm eski eserleri olduğu gibi Beyoğlu Evi'nin geleceğini de depremler, yangınlar, su baskınları, şiddetli rüzgarlar, rutubet, ısı, güneş radyasyonu, zararlı organizmalar ile insanların kullanıcı ve onarıcı olarak müdahaleleri olumsuz birer unsur olarak tehdit etmektedir. Türk toplumunun yaşam biçiminin, geleneklerinin ve kültürel değerlerinin yansımasının mekan kurgusu ve öğelerinde rahatlıkla algılanabildiği Geleneksel Türk Evlerinin sahip oldukları mekan çeşnisi ve ahşabın katkısıyla oluşan zengin mekanları, yine konut olarak veya bünyelerine uygun farklı işlevler kazandırılarak yaşatılmalıdır. Çünkü geçmişten devralınan bu kültürel mirasın gelecek kuşaklara aktarılması toplumsal bir sorumluluktur.
Özet (Çeviri)
Life style of Turkish society which combined with customs, traditions and regional values was being a influential effect on settlement of Turkish people, house, social life, architecture and city structure. Because of socio-culturel effects and secrecy, Turkish house had separeted from outer world at the ground floor by hich massif stone walls. But at the upper floors by the promonteries with so many windows, Turkish House opens to the world outside and to the outer spaces, which can be say a part of the world outside, like green gardens and courtyards. The space winding up of Turkish Houses formed in an spesific order from inside through the outside. It winds up with the space flow as public- semi private- private. In the forming of its cover shape it appears as open- semi open- close. The distribution of the individual units that have same or similar functions have concentrated on specific centralized spaces. Other factor that participates the Turkish Houses' space winding up both at vertical and horizantal is building-construction materials. However some traditional materials like kerpiç (sun-dried bricks) and stone have used at the Turkish Houses, wood is the most used material of them all. Because of wooden structural facilities, easy to working and esthetic speciality, to be light and worm material; the wood have been took its place as the main construction material of the buildings of affluent and good quality. It appears as the only building material of the best examples of Turkish Houses' everywhere, every unit, every component and even at the wet spaces directly in contact with water. The architectural items of the houses that formed by shaping the wood material, transformed into a decorative compenet; near their functionality, by miscellaneous technics.VI The space speciality winded up of Traditional Turkish Houses from inside through the outside and participation of wood to space affluence can be seen at Kula Beyoğlu House, which is from one of the good examples of civil architecture.lt is also a good example of the reflection of Turkish traditions and life style to the houses with wood workship of decorative architectural elements. But like all the other monuments, earthquakes, fire, flood, wind, humudity, heat, sun radiation, harmful organisms and human uses threaten the future of Beyoğlu House. The space alternatives and the affluent spaces which can be perceive on the space concept and components as a part of the reflection of Turkish society's life style, traditions and cultural values that the Traditional Turkish House have should live either as house again or by giving different functions. Because it is a public liability to transfer this cultural inheritance to the future generations that has taken over from past.
Benzer Tezler
- Geleneksel Erzurum evleri, restorasyonları ve ev yaşantısı
Traditional houses of Erzurum, restorations and home life
TEMEL SAĞLAM
Doktora
Türkçe
2019
Sanat TarihiAtatürk ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN YURTTAŞ
- Geleneksel Türk Evi odasında ahşap iç mimari elemanlar
Wooden interior architectural flements in the traditional Turkish House
BANU KAHRAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PERİHAN GÖKÇE
- Geleneksel Divriği evlerinde ahşap süslemeli tavanlar
The adorned wooden ceilings of the traditional houses of Divriği
SELMA ÜNLÜDİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Sanat TarihiErciyes ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. MUSTAFA DENKTAŞ
- Beylerbeyi Tuzcuoğlu Köşkü restorasyon projesi
Beylerbeyi Tuzcuoğlu Mansion restoration project
RENA ÖZLEM MATARACI ÇELEBİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÜLSÜN TANYELİ
- Geleneksel türk evinde ısınma problemi ve doğu karadeniz ev örnekleri üzerinden incelenmesi
An examination of heating problems in traditional turkish homes and examples of eastern black sea houses
MİTHAT ARER
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
İç Mimari ve DekorasyonHaliç Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BİLGE YARAREL
DOÇ. DR. FÜSUN SEÇER KARİPTAŞ
DOÇ. DR. SALİH SALBACAK