Evlilik, ekonomi, özgürlük: Tanzimat dönemi kadın yazarların eserlerinde evlilik olay örgüsü
Marriage, economy, and freedom: The marriage plot in the works of women writers in the Tanzimat period
- Tez No: 839176
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EROL KÖROĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Boğaziçi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 147
Özet
Bu tez, Osmanlı kadın yazarların eserlerinde evlilik olay örgüsünde modern, eğitimli kadının geleneksel evlilik ve aile kodları içindeki konumunun nasıl yansıtıldığını tartıştı. Bu bağlamda, Fatma Aliye'nin Levayih-i Hayat, Fatma Fahrünnisa'nın Dilharap romanları; Makbule Leman'ın Makes-i Hayal kitabından“Tashih”ve“Hüsn-ü Muamele”isimli iki öyküsü ve Fatma Şadiye'nin Hikayat-ı Nuşin kitabındaki öyküler ele alındı. Ahmet Mithat Efendi'nin Felsefe-i Zenan isimli eseri ise modern ve eğitimli kadının evlilikteki konumuna dair kurmaca düzlemdeki tartışmaların bir başlangıç noktası olarak düşünüldü ve benzer şekilde mektup anlatısı olarak kurgulanan Levayih-i Hayat'la birlikte okundu. Bu eserlerde öne çıkan kadının eğitimi, ekonomik bağımsızlığı, görücü usulü zorla evlendirilmesi, evlilikte özgürlüğünün kısıtlanması sorunları üzerine; geleneksel boşanma sisteminin kadın için yarattığı çıkmazlar hakkında neler söyledikleri ve söylediklerini olay örgüsü içinde nasıl kurguladıkları tartışıldı. Osmanlı şeri hukukunun sınırlandırdığı kadın erkek ilişkisi, nikah ve boşanma kanunlarıyla doğrudan şekillendirilmiş bu evlilik olay örgüsü ve domestik kurmaca, türün romans kahramanı ya da aşk evliliği gibi özelliklerini sınırlandırırken kadın yazarlara sıra dışı evlilik olay örgüleri kurmaya fırsat tanıdığı öne sürüldü. Bu evlilik olay örgülerinde yansıtılan problemler aracılığıyla da yaratılan ve tartışılan modern kadın ve modern aile idealinin, kadınların ekonomik özgürlüğüyle doğrudan bağlantılı olduğu tartışıldı.
Özet (Çeviri)
This thesis discussed how the marriage plot in the works of Ottoman women writers reflects the position of modern and educated women within the traditional marriage and family codes. This discussion focused on five books; four from women writers: Fatma Aliye's Levayih-i Hayat, Fatma Fahrünnisa's Dilharap, two stories named“Tashih”and“Hüsn-ü Muamele”from Makbule Leman's collected works Makes-i Hayal, and Fatma Şadiye's storybook Hikayat-ı Nuşin. The fifth book, Ahmet Mithat Efendi's Felsefe-i Zenan, discussed as the pioneer example of the representation of modern and educated woman's situation in traditional marriages and read together with Levayih-i Hayat, which was similarly written in epistolary form. In these novels and stories, Ottoman women writers discussed many different problems including women's education, economic independence, forced arranged marriages, restriction of a married woman's freedom, and the dilemmas of Islamic divorce law. This thesis primarily focused on how women writers constructed these problems within the marriage plot, which was restricted by the Ottoman sharia law's regulations. While these regulations limited the horizons of plot by not allowing the creation of standard romance characters or love marriages; it also allowed women writers to create unique marriage plots that goes beyond the happy ending to represent the inequality between sexes in marriage. It is argued that through marriage plot writers represented an ideal of educated woman and modern family which are directly related to the women's economic independence.
Benzer Tezler
- The idea of self-reliant individuals: Imagining diligent heroes in Late Ottoman fiction
Kendi ayakları üzerinde duran bireyler fikri: Geç Dönem Osmanlı kurgu metinlerinde gayretli kahramanları hayal etmek
ALİ ATAKAN EROL
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Tarihİstanbul Medeniyet ÜniversitesiUluslararası Osmanlı Çalışmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL HAKKI KADI
- Osmanlı Devleti'nde kadının sosyo-ekonomik konumu (1789-1850)
Social-economic position of woman in the Ottoman state (1789-1850)
HACER YILMAZ
- Osmaniye'de genç kadın ve erkeklerde görücü usulü evliliklerin sosyal, kültürel boyuttan tercih edilmesi ve çiftler arasındaki anlaşma sürecinin incelenmesi
Social and cultural dimension of marriage in young women and men in osmaniye and investigation of the agreement between couples
GÜLŞAH ÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
SosyolojiNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BÜLENT KARA
- Boşanmış bireylerin evlilik öncesi, evlilik süreci ve evlilik sonrası deneyimleri (Elazığ örneği)
Experiences of divorced individuals at pre marriage, marriage and post marriage process (Sample of Elazıg )
HİLAL SARIBAY GÖÇER
- Türkiye'de boşanma ve eş kaybı bağlamında dul kadın algısı
Widowed woman perception in the context of divorce and wife loss in Turkey
HİLAL KÜBRA UZUNKAYA SEÇEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
SosyolojiSelçuk ÜniversitesiAile Eğitimi ve Danışmanlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERTAN ÖZENSEL