Dijital medyada kullanıcı emeğinin eleştirel ekonomi politik yaklaşım bağlamında incelenmesi
Analysis of user labor in digital media in the context of critical economy political approach
- Tez No: 839387
- Danışmanlar: PROF. DR. ZAKİR AVŞAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İletişim Bilimleri, Communication Sciences
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Radyo-Televizyon ve Sinema Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 316
Özet
Yeni medyanın ekonomi politiği; yeni medyanın içinde barındırdığı ticari potansiyeli ile birlikte kültürel ve sosyal boyutunu da kapsayarak kapitalizmin dijital alana doğru genişlemesini inceleyen önemli bir alandır. Çalışmaları büyük veri kapitalizmi, dijital emek, kullanıcı verilerinin metalaşması, dijital sömürü ve dijital gözetim kavramları ekseninde şekillenen Fuchs, iletişime eleştirel ekonomi politik yaklaşım kapsamında yaptığı araştırmalarla, alana dair temel unsurları dijital çağın güncel yapısını gözeterek incelemesi bakımından öne çıkan bir araştırmacıdır. Bu çalışmanın konusu, dijital medyada kullanıcının konumunun“kullanıcı emeği”bağlamında katılımcı sözlük sitelerinin Türkiye'deki ilk örneği olan Ekşi Sözlük örnekleminde ve Fuchs'un dijital kapitalizm yaklaşımının temel öğeleri çerçevesinde çözümlenmesidir. Amacı ise, ı̇letişime eleştirel ekonomi politik yaklaşım içerisinde belirlenen kuramsal uzam içerisinde, katılımcı platformların emeğin dönüşümü üzerine olan etkilerinin ortaya konulmasıdır. Bu bağlamda, Ekşi Sözlük'ün Fuchs'un özellikle dijital emek yaklaşımı ekseninde nasıl konumlandırılabileceğini araştırılmaktadır. Türkiye'de dijital emeğin kullanıcı tabanlı içerikle meydana gelen bir iletişim platformu örneği üzerinden analizi olması dolayısıyla önem kazanan bu çalışmada hem konunun özüne uygun düşmesi hem de araştırmacının tutumu sebebiyle nitel araştırma yöntemlerinden metin analizi ile nitel içerik analizi yöntemleri kullanılmıştır. Bu kapsamda, Ekşi Sözlük'ü iki farklı boyutu ile ele alan çalışmada öncelikle söz konusu platformda kullanıcı emeği Fuchs'un yaklaşımının ana kavramları olan dijital gözetim, büyük veri kapitalizmi, üretketici metalaştırması ile dijital emek ve dijital emek sömürüsü kavramları çerçevesinde Ekşi Sözlük sözleşme ve belgeleri olan Kullanıcı Sözleşmesi, Gizlilik Sözleşmesi, Çerez Politikaları, Ekşi Sözlük Kullanım Koşulları, Reklam Politikası ve Sözlük Kuralları üzerinden metin analizi yöntemiyle incelenmiştir. Ardından, Ekşi Sözlük'te içerik oluşturan yazarların,“ekşi sözlük”,“sözlükle ilgili istekler”ve“ekşi sözlükte yazar olmak”başlıkları altına 2016-2023 tarihleri arasında ekledikleri girdiler belirlenmiş, derinlemesine incelenecek olanlar yargısal örnekleme yöntemiyle seçilmiş ve çalışma amacı çerçevesinde belirlenen dört temel kategori altında nitel içerik analizi yöntemi ile incelenmiştir. Böylelikle, sözlük yazarlarının Fuchs'un odağına aldığı dijital emek ve dijital emek sömürüsü kavramı bağlamında sözlükle ilişkilerini nasıl konumlandırdıkları anlaşılmaya çalışılmıştır. Çalışma sonucunda elde edilen bulguların Fuchs'un tanımını yaptığı dijital emek sömürüsünün Ekşi Sözlük'te mevcut olduğuna işaret ettiği sonucuna ulaşılmış, ulaşılan bu sonuç ile çalışmada öne sürülen sav doğrulanmıştır.
Özet (Çeviri)
The political economy of new media is an important field of study that examines capitalism's expansion into the digital realm. Focusing on concepts such as big data capitalism, digital labor, the commodification of user data, digital exploitation, and digital surveillance, Fuchs has emerged as a prominent researcher within the realm of critical economic and political analysis of communication. The subject of this study is the analysis of the user's position in digital media within the context of the basic elements of Fuchs' digital capitalism approach using the example of Ekşi Sözlük, which is the first instance of a participatory dictionary site in Turkey. The aim is to examine the effects of participatory platforms on the transformation of labor within the theoretical framework of critical political economy approach to communication. In this context, the study investigates the position of Ekşi Sözlük specifically within Fuchs' concept of“digital labor.”In this study, which gains significance due to being an analysis of digital labor on a communication platform consisting of user-based content in Turkey, document analysis and qualitative content analysis methods are used due to the the essence of the subject and the researcher's approach. In this context, Ekşi Sözlük is examined in two different dimensions in the study. First, user labor on the platform was examined using document analysis on Ekşi Sözlük policies and rules; which are User Agreement, Privacy Agreement, Cookie Policies, Ekşi Sözlük Terms of Use, Advertising Policy and Ekşi Sözlük Rules, within the framework of Fuchs' main concepts of digital surveillance, big data capitalism, prosumer commodification and digital labor exploitation. Subsequently, entries created by authors of Ekşi Sözlük under the headings“ekşi sözlük”,“sözlükle ilgili istekler”ve“ekşi sözlükte yazar olmak”between the years 2016 and 2023 were identified, and a subset of these entries was selected using purposive sampling. These selected entries were then analyzed using the qualitative content analysis within the framework of four main categories defined in the scope of the study. Thus, an attempt was made to understand how the authors of the platform positioned their relationship with Ekşi Sözlük in the context of the concepts of digital labor and digital labor exploitation. The findings of the study indicate the presence of digital labor exploitation as defined by Fuchs in Ekşi Sözlük, thereby confirming the thesis proposed in the study.
Benzer Tezler
- Yeni medya platformlarında kullanıcı emeği ve sosyal kazanımlar
User labor ans social gains on new media platforms
DAMLA AKAR
Doktora
Türkçe
2023
İletişim Bilimleriİstanbul ÜniversitesiRadyo Televizyon Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEÇKİN ÖZMEN
- Digital capitalism and the surveillance culture: An analysis of the self-formation in the social media via Youtube
Dijital kapitalizm ve gözetim kültürü: Sosyal medyada benlik oluşumunun Youtube üzerinden incelenmesi
ÇAĞLA COŞAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
PsikolojiYeditepe ÜniversitesiGörsel İletişim Tasarımı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZLEM AKKAYA
- Görünmeyen emeğin dijital temsili: TikTok platformunda tradwife akımı üzerine bir inceleme
The digital representation of invisible labor: An analysis of the tradwife trend on TikTok
ROMİNA SELİN GÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Radyo-Televizyonİstanbul Aydın ÜniversitesiYeni Medya ve İletişim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERDAR KUZEY YILDIZ
- Dijital medyada tık tuzakları: Türkiye'de tık tuzaklarının dijital habercilikte kullanıcı deneyimine etkisi üzerine bir inceleme
Başlık çevirisi yok
KEREM CAN DEMİRTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
İletişim BilimleriGalatasaray Üniversitesiİletişim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİLGÜN TUTAL
- Dijital medyada mahremiyet algısının üniversite öğrencilerinin kullanıcı davranışlarına etkisi üzerine bir araştırma
A study on the effect of privacy perception in digital media on the user behavior of university students
MEHMET SALİH TURAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
11111İstanbul Ticaret ÜniversitesiMedya Ve İletişim Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DR. ERKAN TURAN