Arap edebiyatında Kitâbu'l-Emsâl literatürü: Zemahşerî'nin el-Müstaksâ fî emsâli'l-ʿArab adlı eseri örneği
The literature of Kitāb al-Emsāl in Arabic literature: The example of Zemahşerī's work named al-Mustaksā fī emsāl al-Arab
- Tez No: 839719
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MURAT TALA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Linguistics, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: ez-Zemahşeri, el-Mustaksâ fî emsâli'l-ʿArab, mesel, atasözü, Al-Zamakhshari, Al-Mustaqsa fi Amthal Al-Arab, adage, proverb
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arap Dili ve Belagatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 113
Özet
Meseller geçmiş dönemlerde varlığını sürdürmüş insanoğlunun yaşadıkları hadiselere eşlik eden duygu ve düşünceleri neticesinde oluşmuş, elde ettiği deneyimlerin sonucu olarak bilinen hikmetli sözlerdir. Bizlere atalarımızdan kalan meseller; onların seneler boyu tecrübesi, yaşayış tarzları, hayatlarından çıkardıkları anlamlar üzerine söylenmiştir. Arap meselleri arasında önemli bir kaynak olarak kabul edilen ve hazırlanan bu çalışmada önemine değinilen el-Mustaksâ fî emsâli'l-ʿArab adlı eser, içerisinde barındırdığı mesel sayısı ve nicelikleri bakımından diğer edebi ürünlerden farklı olarak değerlendirilmektedir. ez-Zemahşeri, Arap dili ve edebiyatına katkı sağladığı çalışmaları ile tanınan çok yönlü Mu'tezile âlimi olarak bilinmektedir. Aynı zamanda hayatı boyunca tek bir alan üzerinde çalışma yapmayıp farklı mecralar üzerinde de eserler üretmeye gayret gösteren bir kişilik olmuştur. Bahsi geçen bu eseri de mesel yani atasözü üzerinedir. ez-Zemahşeri'nin kaleme aldığı eserinde dikkat çeken en önemli özellik bâbları ve meselleri alfabetik bir sıralama içerisinde, düzenli ve sistemli bir şekilde vermiş olmasıdır. Her bir bâb içerisindeki meseller sonraki gelen harfe göre sırasıyla devam etmektedir. Meselleri açıklarken benzer şekilde şiirlere de çokça yer vermektedir. Konuyla ilgili olarak ayet ve hadis-i şeriflerden yararlanma süreci yok denecek kadar az sayıda gerçekleşmektedir. Bu çalışmada yazarın meselleri sunarken ifade ettiği bazı hikayeleri, şerhleri ve örnekleri görebiliriz. Bu kapsamda hazırlanan çalışmanın birinci bölümünde ez-Zemahşeri'nin hayatı, ilmi ve edebi şahsiyetinden bahsedilmekte, ikinci bölümde ise Arap Edebiyatında Kitabu'l-Emsallerden, bu emsaller arasında içerdiği mesel sayısı bakımından farklı olan el-Mustaksâ fî emsâli'l-ʿArab eserinin temel konularından ve muhtevasından bahsedilmektedir. Yazarının üslup ve metodu üzerine değerlendirmeler yapılmaktadır. Bunun haricinde eserin Arap Edebiyatındaki yeri üzerinde durulmaktadır.
Özet (Çeviri)
Adages are wise words that were formed as a result of the emotions and thoughts that accompanied the events experienced by human beings who existed in the past and are known as a result of their experiences. Adages, which are inherited from our ancestors, were told about our ancestors' experiences over the years, their lifestyles, and the meanings they derived from their lives. The work called Al-Mustaqsa fi Amthal Al-Arab, which is considered an important source among Arabic adages and whose importance is mentioned in this study, is evaluated as different from other literary works in terms of the number and quantity of adages it contains. Al-Zamakhshari is known as a versatile Mu'tazila scholar known for his works that contributed to the Arabic language and literature. At the same time, he was such a person that he did not work on a single field throughout his life, but he strove to produce works on many different fields. This work mentioned is also about adages, that is, proverbs. The most important feature that draws attention in the work written by Al-Zamakhshari is that he gives the chapters and adages in an alphabetical order, in a systematic way. The adages in each chapter continue sequentially according to the next letter. While explaining the adages, he also gives a lot of space to poems in his work. The process of making use of verses and hadiths regarding the subject is almost non-existent. In this study, it is possible to see some of the stories, expositions and examples that the author expresses while presenting the adages. In the first part of this study prepared in this context, Al-Zamakhshari's life, scientific and literary personality are mentioned, and in the second part, the basic subjects and content of the book Al-Mustaqsa fi Amthal Al-Arab, which is different from Kitabu'l-Emsals in Arabic Literature in terms of the number of adages it contains, are mentioned. Evaluations are made on the author's wording and method. Apart from this, the place of the work in Arabic Literature is emphasized.
Benzer Tezler
- Taha Huseyn'in Kitabu'l-Eyyam romanı ile Peyami Safa'nın Dokuzuncu Hariciye Koğuşu romanının psikolojik yönden karşılaştırılması
A Psychological Comparison of Taha Huseyn's al-Ayyam novel and Peyami Safa's 9th Hariciye Ward novel
ÖMER ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Doğu Dilleri ve EdebiyatıSelçuk ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET KAZIM ÜRÜN
- İbnu'l-Mu'tez ve Kitabu'l-Bedî' adlı eseri
'ibnu'l-Mu'tez and Kitabu'l-Bedî'
MUSTAFA BOZAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUHAMMET VEHBİ DERELİ
- Arap edebiyatında seyahatname türü ve seyahatnameler
Arabic literature type in the travel and travelogues
ABDURRAHMAN DEMİRCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Doğu Dilleri ve EdebiyatıYüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YAKUP CİVELEK
- Dı edebıyata Kurdî ya klasîk de mela Muhammed Nûrî û berhemên wî
Klasik Kürt edebiyatında Molla Muhammed Nuri ve eserleri
CAHİT TURĞUT
Yüksek Lisans
Kürtçe
2019
DilbilimVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NESİM SÖNMEZ
- Kitâb-ı Tabîrnâme-i İbni Sîrîn tercümesi (inceleme-tematik tasnif- sözlük- çeviri yazılı metin)
Translation of 'Kitabü Ta'bir-name-i İbni Sirin' (analysis- text in translation)
HATİCE KÜBRA HALTAŞ ÖZÇELİK
Doktora
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NESLİHAN İLKNUR KESKİN