Perception of built environments and its neural modulation by the behavioral goals of the perceiver
Yapılı çevrelerin algısı ve bunun gözlemcinin davranışsal amaçları doğrultusunda nöral modülasyonu
- Tez No: 839737
- Danışmanlar: DOÇ. YASEMİN AFACAN, DR. ÖĞR. ÜYESİ BURCU AYŞEN ÜRGEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi
- Enstitü: Mühendislik ve Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Nörobilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 91
Özet
Sahne, kişinin içinde hareket edebileceği uzamsal bir düzene sahip bir ortamın görünümüdür. Sinirbilim literatüründe sahne algısı, tüm beyinde ve sahnelere duyarlı bölgelerde (Parahipokampal yer bölgesi, Retrosplenial korteks, Oksipital yer bölgesi), çeşitli uyaran özelliklerine ve davranışsal görevlere bağlı olarak derinlemesine incelenmiştir. Alanın odağı, geniş kategorik farklılıklara (örneğin doğal/insan yapımı) dayalı olarak çoğunlukla dış mekan sahneleri veya basit farklılıkları olan (örneğin tavan yüksekliği) ve diğer yönleriyle birbirine benzeyen iç mekan sahneleri olmuştur, ve sahne algısını etkileyebilecek davranışsal bileşenler sınırlı kapsamda çalışılmıştır. Sahnelerin ekolojik olarak daha geçerli çalışmasına ilham verebilecek çevresel psikoloji veya nöromimari gibi alanlarla etkileşimler az görülmektedir. Bu çalışmada, zamanımızın çoğunu geçirdiğimiz iç mekanların (yapılı çevreler) algısını araştırdık, sınıflandırma yöntemimizi mimarlık literatüründen uyarladık ve birden fazla davranışsal görev kullandık. Kategoriler, (i) ortamlara erişimimizi ve içinde dolaşımımızı sağlayan (girişler, çıkışlar, koridorlar, merdivenler); ve (ii) bir yerden bir yere hareketten ziyade insan ihtiyaçlarına hizmet eden (tuvaletler, yemek yeme ve oturma alanları) elemanlar olarak belirlendi. 23 katılımcının iMRG taramaları, onlar yapılı çevre kategorilerine ait uyaranlara bakarak iki farklı davranışsal görevi yerine getirirken gerçekleştirildi. Bunlar, katılımcının uyaranları belirlediğimiz kategorilere ayırdığı bir kategorizasyon görevi, ve gördükleri mekana girip girmemeye karar verdikleri, ve bir mekana dair ilk eylemlerini ölçtüğümüz bir yaklaşma/kaçınma göreviydi. Sahne-seçici bölgeler ayrı bir oturum ile belirlendi. Tek değişkenli analizlerin sonucu görevler arasında güçlü farklılılar ortaya çıkarmadı. Tüm beyinde yapılan çok değişkenli sınıflandırma analizi, lingual ve parahipokampal giruslar, supplementer motor alan, ve oksipital korteksteki aktivite örüntülerinin yapılı çevre kategorilerini başarılı bir şekilde ayırt edebildiğini görterdi. Model tabanlı Temsili Benzerlik Analizi (TBA) ise davranışsal görevlerin tüm sahne-seçici alanlardaki aktiviteyi modüle ettiğini, fakat aktivite örüntülerini tamamen açıklayamadığını ortaya koydu. Bu çalışmada disiplinlerarası bir yaklaşım benimseyerek, uyaranlar ve davranışsal görevler açısından sahne algısının ekolojik geçerliliğini genişletmeyi amaçlıyor, ve yapılı çevrelerin algısında nöral aktivite örüntülerinin tüm beyin düzeyinde kategori, sahne-seçici bölgeler düzeyinde ise gözlemcinin davranışsal amaçları tarafından modüle edildiğini gösteriyoruz.
Özet (Çeviri)
A scene is a view of an environment with a spatial layout one can act within. Scene perception has been studied extensively in the neuroscience literature, examining changes in neural activity across the brain and scene-selective regions (PPA, RSC, OPA), in response to various low and high-level features and tasks. The focus of the field has been mostly on outdoor scenes based on broad categorical differences (e.g. natural/man-made) or basic differences between otherwise similar indoor environments (e.g. ceiling height) and behavioral components regarding scene perception have been overlooked. Interactions with fields such as environmental psychology or neuroarchitecture, which could inspire a more ecologically valid study of scenes, are rare. Hereby, we investigated the perception of built environments where we spend most of our time, drew our categorization method from the architecture literature, and employed multiple tasks. The categories were elements that (i) allow our access to and circulation within environments (entrances, exits, corridors, stairs); and that (ii) do not directly aid locomotion but rather serve human needs (restrooms, eating and seating areas). FMRI scans were obtained from 23 participants as they viewed scenes from built environments and performed two tasks: a categorization task based on the main afforded action differences between the defined categories, and an approach-avoidance task where participants decided to enter the scene or not, measuring the initial action regarding an environment. Scene-selective ROIs were defined with a localizer session. Univariate analyses did not reveal strong differences between the tasks. Searchlight MVPA revealed categories, but not tasks, are classified at the whole-brain level, at the lingual and parahippocampal gyri, the SMA, and the occipital cortex. Model-based RSA at the ROI level revealed that tasks modulate activation patterns to built environments in all three ROIs, but do not entirely explain them, whereas categorical and visual models did not correlate with the activation patterns in any of these regions. We utilize an interdisciplinary perspective to scene perception to expand the ecological validity of the stimuli and task content, showing that neural responses to built environments are modulated by the behavioral goals of the observer at the ROI level, and stimulus category at the whole-brain level.
Benzer Tezler
- Novel cochlear electrode array development using microfabrication techniques
Mikrofabrikasyon teknikleri kullanılarak yenilikçi koklear elektrot dizini geliştirilmesi
GÜLÇİN ŞEFİYE AŞKIN
Doktora
İngilizce
2024
Makine MühendisliğiHacettepe ÜniversitesiNanoteknoloji ve Nanotıp Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BİLSAY SÜMER
- Mimari kuramda post-antroposentrik bir yaklaşım: Hayvanı mimarlık nörofenomenolojisinde edinimleri bağlamında tartışmak
A post-anthropocentric approach in architectural theory: Debating on the animal in the context of its possessions in architectural neurophenomenology
UĞUR SARIŞEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE ŞENTÜRER
- Kent mekanında anlam, kullanıcı algısı ve grafiti
Semantics, perception and graffiti in urban space
NAZLI EZGİ ZÜNBÜLOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TURGAY KEREM KORAMAZ
- Performans olgusu bağlamında beden mekan ilişkilerinin araştırılması
Investigations of body and space relations in the context of performance
DAMLA DURU
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATMA ERKÖK
DOÇ. DR. PELİN DURSUN
- Designing emotion animations as a storytelling element in video games
Video oyunlarında hikaye anlatım elementi olarak duygu animasyonlarının tasarlanması
DİDEM KÜBRA ATİLA
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiOyun ve Etkileşim Teknolojileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LEMAN FİGEN GÜL