Orta Fırat Vadisi'ndeki erik popülasyonundan sürdürülebilir yetiştiricilik için anaçlık tiplerin seleksiyonu ve moleküler karakterizasyonu
Selection and molecular characterization of rootstock types for sustainable cultivation from the plum population in the Middle Euphrates Valley
- Tez No: 841269
- Danışmanlar: PROF. DR. İBRAHİM BOLAT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Harran Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bahçe Bitkileri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 158
Özet
Türkiye farklı ekolojik koşullara sahip olması nedeniyle birçok meyve türüne anavatanlık yapmaktadır. Özellikle ılıman iklim meyve türlerinde, ülkemizin sahip olduğu bu kaynak zenginliği çeşit ve anaç ıslah çalışmalarında büyük avantaj oluşturmaktadır. Bu türlerden biri olan erik; Ege, Marmara, Akdeniz, Karadeniz, Doğu Anadolu Bölgesi'nin yüksek yaylaları ve Güneydoğu Anadolunun kurak bölümleri dışında hemen hemen ülkemizin her bölgesinde yetişebilmesinden dolayı, adaptasyon yeteneği yüksek bir tür olarak kabul edilmektedir. Bu çalışma, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin Orta Fırat vadisinde bulunan Prunus cerasifera ait erik popülasyonu üzerinde yürütülmüştür. Araştırmada, bu popülasyon içerisinden seleksiyon ıslahıyla üstün özelliklere sahip olduğu belirlenen on üç anaç adayı seçilmiştir. Bu anaç adayları ve Myrobolan 29C anacı (Kontrol) üzerine Hacıhaliloğlu ve Sakıt-6 kayısı çeşitleri aşılanarak çeşitxanaç uyuşma durumu incelenmiştir. Aşılı kombinasyonlarda, bazı morfolojik ve fizyolojik özellikler ile aşı bölgesinden 160 gün sonraki alınan kesitlerde mikroskobik, 360 gün sonrasında makroskobik ve 720 gün sonrasında ise aşı bölgesi gözlemleri yapılarak, uyuşma durumları hakkında bazı ön bilgiler elde edilmiştir. Anaç adayları üzerinde yapılan moleküler çalışmada da polimorfizm oranının %89 olduğu ve benzerlik düzeyinin ise 0.68-0.90 aralığında yer aldığı tespit edilmiştir. Üzerinde çalışılan anaç adayılarının en düşük köklenme oranı %0 (63B23) iken, en yüksek köklenme oranı ise %93 (63B78) düzeyinde yer aldığı belirlenmiştir. Bitki büyüme kuvveti yönünden aşısız bitkiler üzerinde yapılan ölçümlerde, 63B61 genotipinin Myrobolan 29C'ye göre %35 daha bodur olduğu tespit edilmiştir. Aşılı fidanlarda yapılan ölçümlerde ise en yüksek fidan boyunun Hacıhaliloğlu/Myrobolan 29C ve Sakıt-6/63B61'de en kısa fidan boyunun ise Hacıhaliloğlu–Sakıt-6 /63B14 kombinasyonlarında meydana geldiği saptanmıştır. Belirtilen anaçların fidan boyunda Kontrole göre %44'e varacak düzeyde daha bodur bir gelişim meydana getirdiği hesaplanmıştır. Yapılan fizyolojik ölçümlerde, anaç adaylarına göre değişmekle birlikte her iki çeşitte de klorofil içeriğinde artış (Kontrole göre), stoma iletkenliğinde ise azalış meydana geldiği belirlenmiştir. Aşı uyuşma durumuyla ilgili olarak, Hacıhaliloğlu ve Sakıt-6 kayısı çeşitleri ile anaç adaylarının tüm kombinasyonlarında aşılamadan 160, 360 ve 720 gün sonra yapılan mikroskobik ve makroskobik gözlemlere dayanılarak yapılan değerlendirmeler sonucunda, herhangi bir uyuşmazlık belirtisine rastlanılmadığı söylenebilir. Seleksiyon ıslahı ile elde edilen 63B11, 63B14, 63B33, 63B61 ve 63B69 nolu anaç adaylarının diğer genotiplere kıyasla anaçlık özellikleri açısından daha iyi performans gösterdikleri belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
Türkiye is the homeland of many fruit species due to its different ecological conditions. The abundance of resources in our country, particularly in temperate climate fruit species, presents a significant advantage for conducting varied research in breeding and rootstock studies. Plum, one of these species is being considered a species with high adaptability that can grow in almost every region of our country, except the high plateaus of the Aegean, Marmara, Mediterranean, Black Sea and Eastern Anatolia Regions and arid parts of Southeastern Anatolia. This study was conducted on the plum population of Prunus cerasifera located in the Middle Fırat Valley. In this research, thirteen rootstock candidates, which were determined to have superior characteristics, were selected among these population through selection breeding. Apricot varieties Hacıhaliloğlu and Sakıt-6 were grafted onto these rootstock candidates and Myrobolan 29C(Control) rootstock, and varietyxrootstock compatibility was examined. In grafted combinations, some morphological and physiological characteristics and microscopic observations were made on sections taken after 160 days from grafting area, and macroscopic observations were made after 360 days, and720 days later some preliminary information about the compatibility status was obtained. In the molecular study conducted on rootstock candidates, it was determined that the polymorphism rate was 89% and the similarity level was found to between 0.68-0.90.The rootstock genotypes studied exhibited rooting rates ranging from 0%(63B23) as the lowest to 93%(63B78) as the highest. The measurements conducted on ungrafted plants to assess plant growth vigor revealed that the 63B61 genotype exhibited a stunted growth that was 35% more pronounced compared to Myrobolan 29C. During the analysis of grafted saplings, it was established that the highest sapling height was observed in Hacıhaliloğlu/Myrobolan 29C and Sakıt-6/63B61combinations, while the shortest sapling height was evident in Hacıhaliloğlu –Sakıt-6/63B14 combinations. It was calculated that the specified rootstock produced a stunted growth of up to 44% in sapling height compared to the Control. In physiological measurements, it was determined that there was an increase (according to Control) in chlorophyll content and a decrease stomatal conductance in both varieties, although it varied depending on the apple candidates.Regarding the grafting compatibility, it can be said that as a result of the evaluations made based on microscopic and macroscopic observations made 160, 360 and 720 days after grafting, no signs of incompatibility were found in all combinations of apricot varieties Hacıhaliloğlu and Sakıt-6 and candidates rootstock.The rootstock candidates, namely 63B11,63B14, 63B33, 63B61 and 63B69, derived from selective breeding, demonstrated superior performance in terms of rootstock characteristics when compared to the other genotypes.
Benzer Tezler
- Beslenme adetleri kapsamında Aççana Höyük, eski Alalah kenti Orta Tunç II Dönemi saray mutfağının bağlamsal arkeobotanik analizleri
Food habits and contextual archaeobotanical analysis of the Middle Bronze II palatial kitchen at Tell Atchana, Alalakh
SEREN BURGAÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
ArkeolojiHatay Mustafa Kemal ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT AKAR
- Critical geopolitical analysis of the post-soviet Islamic radicalism in the Fergana valley
Fergana vadisinde Sovyet sonrası İslami radikalizmin eleştirel jeopolitik analizi
İPEK NİL OZAT
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Uluslararası İlişkilerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiAvrasya Çalışmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PINAR KÖKSAL
- Ağasar Vadisinin Türk yerleşim tarihindeki yeri
The place of Ağasar Valley in the history of Turkish settlement
HAVA KIRAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
TarihOndokuz Mayıs ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM TELLİOĞLU
- Ihlara vadisi kültürel peyzaj alanında sürdürülebilir turizm
Sustainable tourism in the Ihlara valley cultural landscape area
FUNDA VARNACI UZUN
- Der'a - Hayfa demiryolu hattı yapımı ve bölge siyasetine etkileri(1902-1906)
Dera - Haifa railway line construction and effects on regional politics(1902-1906)
AHMET KARATAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
TarihAkdeniz ÜniversitesiAkdeniz Yeni ve Yakınçağ Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET KÖÇ