Geri Dön

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısı olan erişkin hastalarda transkranial doğru akım uyarımının duygularla ilişkili risk alma davranışı ve gecikme indirimi üzerine etkisi

The effect of transcranial direct current stimulation on emotion-related risk-taking behaviour and delay discounting in adult patients with attention deficit hyperactivitydisorder

PDF İndir

  1. Tez No: 841764
  2. Yazar: ZEHRA UÇAR HASANLI
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ERGUVAN TUĞBA ÖZEL KIZIL
  4. Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
  5. Konular: Psikiyatri, Psychiatry
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Tıp Fakültesi
  11. Ana Bilim Dalı: Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 123

Özet

AMAÇ: Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) genellikle çocukluk döneminde başlayan; dikkat düzenleme güçlükleri, aşırı hareketlilik ve dürtüsellik belirtileriyle karakterize ve kişinin akademik ve sosyal işlevselliğini bozan nörogelişimsel bir bozukluktur. DEHB tanılı bireylerin erişkin dönemde de şikayetlerinin devam ettiği ve bu bireylerde riskli karar verme davranışının artmış olduğu izlenmektedir. Amacımız, bu hasta grubunda Transkraniyal Doğru Akım Uyarımı(tDAU)'nın dürtüsellik, risk alma davranışları ve gecikme indirimine olan etkilerini saptamaktır. Ayrıca erişkin DEHB hastalarında ödül büyüklüğünün, olumlu ve olumsuz duyguların da risk alma davranışları ve gecikme indirimi üzerine etkileri ile tDAU sonrası bu etkilerin nasıl değiştiğinin araştırılması da amaçlanmaktadır. GEREÇ VE YÖNTEM: Çalışmaya DSM-5 tanı ölçütlerine göre DEHB tanısı konmuş, 18-45 yaş arasında olan 30 gönüllü hasta dahil edilmiştir. Hastaların DEHB belirtilerini değerlendirmek için Yetişkinlerde DEHB İçin Tanısal Görüşme – 5 (DIVA-5), Erişkin DEHB Öz Bildirim Ölçeği(ASRS), Aşırı Odaklanma Ölçeği(AOÖ), Wender Utah Derecelendirme Ölçeği(WUDÖ); duygu düzenleme ile ilgili belirtileri değerlendirmek için Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği-Kısa Form(DDGÖ-16) yürütücü işlevleri değerlendirmek için İz Sürme Testi A ve B uygulanmıştır. Tüm katılımcılara sol DLPFK anot/sağ VMPFK katot, sol DLPFK katot/sağ VMPFK anot ve sham tDAU'ların üçü de randomize sırayla ve en az bir hafta arayla uygulanmıştır. Her oturumda katılımcılara 5'er adet nötr, pozitif ve negatif duygu oluşturmak amacıyla ses eklenmiş fotoğraflar gösterilmiş ve bu sırada Galvanik Deri Tepkisi(GDT) ölçümü yapılmıştır. Her duygu uyarımının ardından E-Prime 3.0 programında hazırlanan Gecikme İndirimi Görevi(GİG) ve Modifiye Balon Analog Risk Testi(M-BART) uygulanmıştır. GİG sırasında katılımcılara küçük, orta ve büyük ödül miktarları içeren sorular yöneltilmiştir. Her oturumu takiben katılımcılara tDAU ile ilişkili yan etkileri kontrol etmek amacıyla bir anket uygulanmıştır. BULGULAR: Katılımcıların GDT ortalamaları negatif uyarımda pozitif uyarımdan, pozitif uyarımda nötr uyarımdan anlamlı düzeyde yüksek saptanmıştır. Katılımcıların sesli fotoğraflara ilişkin emosyonel yük ve uyarılma düzeyi hakkındaki öznel değerlendirmeleri de GDT bulguları ile uyumludur. GİG'de nötr koşuldaki AUC'nin, negatif koşuldan anlamlı düzeyde düşük olduğu bulunmuştur. Ayrıca AUC100 ve AUC1000'in AUC10000'den anlamlı olarak düşük olduğu, ancak AUC100 ile AUC1000 arasında anlamlı fark bulunmadığı saptanmıştır. tDAU'nun sol DLPFK katot/sağ VMPFK anot ve sham koşulunda AUC100'ün ve AUC1000'in, AUC10000'den daha düşük olduğu saptanmıştır. Sol DLPFK anot/sağ VMPFK katot koşulunda ise AUC1000, AUC10000'den anlamlı düzeyde düşüktür. Sol DLPFK anot/sağ VMPFK katot koşulu altındaki AUC100, sol DLPFK katot/sağ VMPFK anot koşulu altındaki AUC100 değerine göre yüksek olmakla birlikte bu sonuç istatistiksel olarak anlamlılık sınırında kalmıştır. M-BART deneyinde BART-C puanı, sol DLPFK anot/sağ VMPFK katot uyarım ile sol DLPFK katot/sağ VMPFK anot uyarımlarında, sham uyarıma göre daha yüksek saptanmıştır. SONUÇ: Bu çalışmada DEHB'li bireylerde tDAU'nun bazı karar verme ve risk alma değişkenleri üzerinde anlamlı etkisi bulunmakla beraber tutarlı şekilde etkili olmadığı saptanmıştır. Önceki çalışmalarla paralel şekilde erişkin DEHB örnekleminde ödül büyüklüğünün riskli karar vermeyi azalttığı görülmüştür. Bununla beraber negatif emosyonel uyarımın daha korumacı kararlara yol açtığı saptanmıştır. İleride yapılacak çalışmalarda DEHB olgularında tekrarlayan tDAU'nun risk alma davranışı üzerindeki etkisinin incelenmesi ve tDAU ilişkili beyin bölgeleri üzerindeki etkisinin bir nörogörüntüleme yöntemi ile kontrol edilmesi önerilir.

Özet (Çeviri)

AIM: Attention Deficit Hyperactivity Disorder(ADHD) is a neurodevelopmental disorder that usually begins in childhood and is characterised by difficulties in attention, hyperactivity and impulsivity symptoms as well as impaired academic and social functioning. It is observed that patients with ADHD continue to have complaints in adulthood and they have risky decision-making behaviour. Our aim was to determine the effects of Transcranial Direct Current Stimulation(tDCS) on impulsivity, risk-taking behaviours and delay discounting in this group. It is also aimed to investigate the effects of reward magnitude, positive and negative emotions on risk-taking behaviours and delay discounting in adult ADHD patients under different tDAU conditions. MATERIALS AND METHODS: The study included 30 volunteer patients aged between 18-45 years who were diagnosed with ADHD according to DSM-5 diagnostic criteria. Diagnostic Interview for ADHD in Adults-5(DIVA-5), Adult ADHD Self-Report Scale (ASRS), Hyperfocusing Scale(HS), Wender Utah Rating Scale(WURS) were used to evaluate ADHD symptoms; Difficulty in Emotion Regulation Scale-Short Form(DERS-16) was used to evaluate symptoms related to emotion regulation, and Trail Making Test A and B were used to evaluate executive functions. Left DLPFC anode/right VMPFC cathode, left DLPFC cathode/right VMPFC anode, and sham tDAUs were administered to all participants in randomised order and at least one week apart. In each session, the participants were shown 5 photographs with sounds added to evoke neutral, positive and negative emotions, during which the Galvanic Skin Response(GSR) of the participants was also measured. After each emotional stimulation, Delay Discounting Task(DDT) and Modified Balloon Analogue Risk Task(M-BART) were applied. During the DDT, participants were asked questions about small, medium and big rewards. Following each session, a questionnaire was administered to the participants for tDAU-related side effects. RESULTS: Participants' mean GSRs were significantly higher for negative condition compared to positive, and for positive condition compared to neutral condition. Participants' subjective evaluations regarding the valance and the arousal levels of the photographs were also consistent with the findings of the GDT. It was found that the AUC under neutral condition was significantly lower than that under negative condition. In addition, AUC100 and AUC1000 were significantly lower than AUC10000, but there was no significant difference between AUC100 and AUC1000. For the left DLPFC cathode/right VMPFC anode and sham conditions of tDAU, AUC100 and AUC1000 were lower than AUC10000. For the left DLPFC anode/right VMPFC cathode condition, AUC1000 was significantly lower than AUC10000. AUC100 under the left DLPFC anode/right VMPFC cathode condition was higher than AUC100 under the left DLPFC cathode/right VMPFC anode condition, but this result approached statistical significance. According to the results of the M-BART experiment, BART-C score was found to be higher in left DLPFC anode/right VMPFC cathode stimulation and left DLPFC cathode/right VMPFC anode stimulation compared to sham stimulation. CONCLUSIONS: This study found that although tDAU had a significant effect on some decision-making and risk-taking variables in adults with ADHD, it was not consistently effective. Also, in parallel with the previous studies it was observed that increased amount of reward size reduced risky decision making in this sample. However, negative emotional stimulation in GIG led to more protective decisions. In future studies, it is recommended to examine the effect of repeated tDAU on risk-taking behavior in ADHD cases and to check its effects on related brain regions with a neuroimaging method.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    678866

    Kumar oynama bozukluğu tanısı olan hastalarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) sıklığı ve DEHB eş tanısının kumar oynama nedenleri ve kumar oynama davranışı üzerine etkisi

    The frequency of attention deficit and hyperactivitiy disorder (ADHD) in patients diagnosed with gaming disorder and the effect of adhd co-diagnose on causes of gambling and gambling behavior

    ELİF KOYU

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    PsikiyatriSağlık Bilimleri Üniversitesi

    Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MERİH ALTINTAŞ

  2. Tez No

    414987

    Bipolar bozuklukta erişkin dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu eş tanısı: Klinik özellikler ve mizaç ile ilişkisi

    Başlık çevirisi yok

    HATİCE HARMANCI

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    PsikiyatriGaziosmanpaşa Üniversitesi

    Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. FERYAL ÇELİKEL

  3. Tez No

    771931

    Obsesif kompulsif bozukluk tanılı hastalarda çocukluk çağı dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu varlığının bilişsel işlevler üzerine etkisinin incelenmesi

    Başlık çevirisi yok

    İBRAHİM DURSUN

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    PsikiyatriNecmettin Erbakan Üniversitesi

    Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ŞAKİR GICA

  4. Tez No

    666441

    Depresyon ve/veya anksı̇yete bozukluğu tanıları olan kadınlarda, erı̇şkı̇n dı̇kkat eksı̇klı̇ğı̇ ve hı̇peraktı̇vı̇te bozukluğu eş tanı sıklığı; sosyodemografı̇k, klı̇nı̇k özellı̇klerı̇ ve aşırı odaklanma ı̇le ı̇lı̇şkı̇sı̇

    Frequency of adult attention deficit and hyperactivity disorder comorbidity in women with depression and/or anxiety disorder; its association with sociodemographic characteristics, clinical features and hyperfocus

    HAZAL YAVUZLAR CIVAN

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    PsikiyatriSağlık Bilimleri Üniversitesi

    Psikiyatri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. TONGUÇ DEMİR BERKOL

  5. Tez No

    650868

    Bipolar bozukluk tanılı hastalarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu eş tanısının klinik seyire yansımaları ve işlevselliğe etkisi

    Reflections of attention deficit and hiperactivity disorder comorbidity on clinical course and its effect on functioning in patients with bipolar disorder

    AYLİN ÇOMUT

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    PsikiyatriTrakya Üniversitesi

    Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    PROF. CENGİZ TUĞLU

Geri Dön