Nâkâm'ın Mecnûn u Leylî Mesnevisi (Bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük)
Nâkâm's Mecnûn u Leylî Masnavi (Contextual index and functional dictionary)
- Tez No: 842695
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SERKAN TÜRKOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Nâkâm, 18. Yüzyıl, Bağlamlı Dizin, İşlevsel Sözlük, TEBDİZ, Nâkâm, 18th Century, Contextual Index, Functional Dictionary, TEBDIZ
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 1317
Özet
Yaklaşık altı asırlık kadim bir geleneğe sahip olan Klasik Türk edebiyatı, içerisinde edebi, sosyal ve kültürel öğeleri barındıran binlerce eserle büyük bir kültürel miras hükmündedir. Edebiyatımızda mühim bir yere sahip dîvân şiiri XVIII. yüzyıldan başlayıp XIX. yüzyıla kadar varlığını sürdürmüş, edebiyatımıza birbirinden farklı ve hacimli eserler miras bırakmıştır. Bu eserler Türk Kültürü'nün ve tarihinin anlaşılması açısından önem taşımaktadır. İsmail Nâkâm'ın Mecnûn u Leylî Mesnevi adlı eserini konu edindiğimiz bu çalışma giriş bölümünden sonra üç aşamadan oluşmaktadır. İki başlık olarak ele alınan giriş bölümünde XVIII. yüzyılın siyasi ve sosyal manzarası ile XVIII. yüzyılda divan edebiyatı hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölüm,“İsmail Nâkâm”olarak adlandırılmış ve bu bölümde müellifin hayatı, edebi kişiliği ve eserlerine yer verilmiştir. Müellifin eserindeki beyitler mesnevide yer aldığı şekliyle verilmiş ve bu beyitlerin açıklaması yapılmıştır. İkinci bölüm,“İsmail Nâkâm'ın Mecnûn u Leylî Mesnevisi”olarak adlandırılmıştır. Bu başlık adı altında dil ve şekil özellikleri, vezin ve kalıp ifadeler ele alınmıştır. Çalışmamın en hacimli kısmı, Üçüncü Bölüm, mesnevinin bağlamlı dizinini ihtiva eden sözlük çalışmasının yer aldığı“Sözlük”başlıklı bölümdür. Bu bölümde alt başlıklar alfabetik olarak ele alınmıştır. Bu bölümde, TEBDİZ projesi kapsamında dizin ve sözlük istifadeye sunulmuştur. İşlevsel sözlükler ve bağlamlı dizinler, klasik Türk edebiyatı metinlerinin anlaşılmasında kolaylık sağlayan materyallerdir. Bu çalışmada Doç. Dr. Serkan TÜRKOĞLU tarafından İnceleme-Tenkitli Metin-Sözlük-Tıpkı Basım metni yayımlanan Nâkâm'ın“Mecnûn u Leylî Mesnevîsi”nin TEBDİZ projesi kapsamında bağlamlı dizini ve işlevsel sözlüğü yapılmıştır. Mesnevi'de geçen kelime ve kelime gruplarının anlamları alfabetik sıra gözetilerek bağlamlarıyla birlikte verilmiş, gerekli kelime ve kavramlar için kelimenin anlamının yanında açıklamalar verilmiştir.
Özet (Çeviri)
Classical Turkish literature, which has an ancient tradition of approximately six centuries, is a great cultural heritage with thousands of works containing literary, social and cultural elements. Divan poetry, which has an important place in our literature, started from the 13th century and continued until the 19th century, leaving a legacy of different and voluminous works to our literature. These works are important for understanding Turkish Culture and history. This study, in which we focus on İsmail Nâkâm's work called Mecnûn u Leylî Mesnevi, consists of three stages after the introduction. In the introduction, which is divided into two headings, information is given about the political and social landscape of the 18th century and divan literature in the 18th century. The first part is called“İsmail Nâkâm”and in this part the author's life, literary personality and works are included. The couplets in the author's work are given as they appear in the mesnevi and these couplets are explained. The second part is called“İsmail Nâkâm's Mecnûn u Leylî Mesnevi”. Under this heading, language and form features, meter and formulaic expressions are discussed. The most voluminous part of our study, the Third Chapter, is the section titled“Dictionary”, where the method followed in creating the functional dictionary containing the contextual index of the masnavi is explained. In this section, subheadings are discussed alphabetically. In this section, the index and dictionary are made available for use within the scope of the TEBDİZ project. Functional dictionaries and contextual indexes are materials that facilitate the understanding of classical Turkish literature texts. In this study, a contextual index and functional dictionary of Nâkâm's“Mecnûn u Leylî Mesnevî”, whose Review-Critical Text-Dictionary-Imprint text was published by Assoc. Dr. Serkan TÜRKOĞLU, was made within the scope of the TEBDİZ project. The meanings of the words and word groups in the Mesnevi are given with their context in alphabetical order, and explanations are given for the necessary words and concepts along with the meaning of the word.
Benzer Tezler
- Fuzuli'nin Leyla ve Mecnun Mesnevisinde tabiat tasvirlerinin estetik olarak kullanımı
Aesthetic use of naturel portrayings in Leyla and Mecnun story by Fuzuli
HÜSEYİN YAKAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET NUR DOĞAN
- İsmail Nâkâm'ın Genc-i Edeb mesnevisi (İnceleme-metin-sadeleştirme)
Mesnevi, Genc-i Edeb (source of decency) by Ismail Nâkâm (The study- the text- purification)
MUTLU MELİS ÖZGERİŞ
Doktora
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELAMİ ECE
- Nâkâm Divanı: İnceleme-tenkitli metin
Nâkâm Divani: Textual analysis-critisize text
ASLI MERT
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Türk Dili ve EdebiyatıCumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN AKKAYA
- İsmail Nâkâm Divânı (tenkitli metin-inceleme)
The collection of Ismail Nakam (compared text, analysis)
İHSAN ŞEHİTOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Türk Dili ve EdebiyatıFırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SEVİM BİRİCİ
- Ahmet Rasim'in eserleri (nâkâm,numune-i hayal,cidd ü mizah,gülüp ağladıklarım) metin-tahlil-index
Workses of Ahmet Rasim nâkâm,numune-i hayal,cidd ü mizah,gülüp ağladiklarim text-analysis-index
METEHAN YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUHAMMET GÜR