Nasîrüddin Tûsî'de Nefsü'l-emr teorisi
Theory of Nafs al-amr in Nasīr al-Dīn al-Tūsī
- Tez No: 842997
- Danışmanlar: PROF. DR. HÜLYA ALPER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Felsefe, Religion, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kelam Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 195
Özet
Bu çalışma müteahhir dönem İslam düşüncesinin önemli meselelerinden olan nefsü'l-emr kavramını Nasîrüddin Tûsî merkezinde ele almaktadır. Hicrî üçüncü yüzyıldan itibaren metinlerde görülen nefsü'l-emr kelimesi erken dönemde daha çok dilsel anlamda kullanılırken daha sonra Tûsî'ye kadar tedricî olarak felsefî bir içeriğe sahip olmuştur. Tûsî mücerret aklın ispatını konu alan müstakil bir risale yazmış ve bu risalede nefsü'l-emrin ontolojik konumunu tartışmıştır. Tûsî bu eserinde nefsü'l-emri küllî akılda bulunan (mütemessil) akledilirler olarak açıklamıştır. Nefsü'l-emrin epistemolojik boyutuna da işaret eden Tûsî, onun, dışta (hariç) bulunmayan nesnelerle ilgili verilen hükümlerin doğruluk ölçütü olduğunu belirtmiştir. Tûsî'nin nefsü'l-emr yorumu İslam düşünürleri arasında çeşitli tartışmalara sebebiyet vermiştir. Bu tartışmalar neticesinde nefsü'l-emrin birbirinden farklı birçok tanımı ortaya çıkmıştır. Bunların yanı sıra kavramın tanımında kendisine müracaat edilen“faal akıl”,“levh-i mahfûz”,“mutabakat”,“zihnî varlık”,“haricî varlık”gibi kavramların da ayrıca tartışmaya açık olması nefsü'l-emrin anlaşılması zor bir mesele olarak görülmesine sebebiyet vermiştir. Hükümlerin doğruluk kıstası olmak gibi önemli bir iddiası olan nefsü'l-emr kavramının açıklığa kavuşturulması için tartışmanın çıkış noktası olan Tûsî'ye müracaat etmek ise zarurîdir. Çalışmamız nefsü'l-emr tartışmalarının merkezinde yer alan kavramlar ile nefsü'l-emr kavramı arasındaki irtibatın doğru kurulmasını sağlayarak Tûsî'nin nefsü'l-emr anlayışını ortaya koymayı hedeflemektedir.
Özet (Çeviri)
This study deals with the concept of nafs al-amr, one of the important problems of later Islamic thought, focusing on Nasīr al-Dīn al-Tūsī. The word nafs al-amr, which appears in texts from the third century of Hijr onwards, was used mostly in a linguistic sense in the early period and then it has been gradually acquired a philosophical content until al-Tūsī. Al-Tūsī wrote a separate treatise on the proof of the immaterial intellect and discussed the ontological position of the nafs al-amr in this treatise. In this work, al-Tūsī explained the nafs al-amr as the intelligibles in regards to them being [mutamessil]in the universal intellect. Al-Tūsī also points out to the epistemological dimension of the nafs al-amr and states that it is the criterion of truth for judgments about objects that do not exist in the external world (externals). Al-Tūsī's interpretation of nafs al-amr caused various debates in the world of thought. As an outcome of these debates many different definitions of nafs al-amr has emerged. In addition to these different definitions, when interpreting the concept, referring to the controversial concepts such as“active intellect”,“levh-i mahfuz”,“reconciliation”,“mental existence”and“external existence”, has led nafs al amr to be seen as a puzzle difficult to understand. In order to clarify the concept of nafs al-amr, which has the important role of being the criterion of the correctness of our judgments, it is necessary to refer to al-Tūsī, the starting point of the debate. Our study aims to reveal al-Tūsī's understanding of nafs al-amr by establishing the correct connection between the concepts at the center of the discussions on nafs al-amr and the concept of nafs al-amr itself.
Benzer Tezler
- Nasîrüddîn Et-Tûsî'de Nefsü'l-emr problemi: Mutâbakat teorisi bağlamında bir değerlendirme
The Problem of Nafs al-amr in al-Tûsî's thought: A debate centered on the question of truth
MUHAMMET MAŞUK AKTAŞ
- Nasîruddin Tûsî felsefesinde Nefsü'l-emr
Nafs al-amr in Nasiruddin Tusi's philosophy
MUHAMMET KANAATLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT DEMİRKOL
- İslâm ahlâk düşüncesinde Tedbîrü'l Müdün
Tedbîru'l-Mudun in The Islamic ethical thought
MESUT ENGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YUNUS KAPLAN
- Kutbüddî Şîrâzî'de metafizik
Metaphsical theories Qutb al Dîn Shirazi
ARİFE ÜNAL SÜNGÜ
Doktora
İngilizce
2017
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE SIDIKA OKTAY
- Nasîruddîn et-Tûsî'nin bilgi anlayışı
Notion of knowledge according to Nasīr Al-Din Al-Tūsī
MERVE BOYNUEĞRİ