Ortaokul sosyal bilgiler derslerinde kadın şahsiyetlerin öğretimine yönelik etkinliklerin geliştirilmesi ve uygulanması
Developing and implementing teaching activities about women personas in the middle school social studies courses
- Tez No: 843305
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET AÇIKALIN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyal Bilgiler Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 401
Özet
Bu çalışmanın birinci amacı, ortaokul Sosyal Bilgiler ders kitaplarında yer alan kadın-erkek temsillerine ve öne çıkan kadın şahsiyetlere ne şekilde yer verildiğinin tespit edilmesidir. Çalışmanın ikinci amacı ise farklı alanlarda öne çıkan bazı kadın şahsiyetlerin daha görünür hale gelmesine katkı sağlamaktır. Bu nedenle çalışma, iki araştırma aşamasından oluşmaktadır. Birinci aşamada, 2021-2022 eğitim-öğretim yılında kullanılan 5., 6. ve 7. sınıf ortaokul Sosyal Bilgiler ders kitapları, kadın-erkek temsillerin ve şahsiyetlerin sayısal oranı, yaşam öykülerinin kullanılma sıklığı, toplumsal rolleri ve/veya meslekleri açısından incelenmiştir. İkinci aşamada ise ortaokul Sosyal Bilgiler derslerinde kadın şahsiyetlerin öğretimine yönelik etkinlikler geliştirilmiştir. Bu etkinlikler, 2022-2023 eğitim-öğretim yılında İzmir ilindeki altı farklı okulda uygulanarak 104 öğrencinin deneyimlerine ve altı öğretmenin görüşlerine ulaşılmıştır. Bu bağlamda araştırma, doküman analizi ve nitel uygulama değerlendirmesi desenine uygun olarak tasarlanmıştır. Araştırma, kuramsal olarak feminist perspektif yaklaşımına dayalı olarak hazırlanmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre, Türkiye'deki ortaokul Sosyal Bilgiler ders kitaplarındaki kadın şahsiyetlerin erkeklere kıyasla sayısal oranında eşitsizlikler olduğu, yaşam öykülerine yeterince yer verilmediği ve çoğu zaman ikincil toplumsal/mesleki rollerde sunulduğu söylenebilir. Uygulanan etkinlikler sonucunda, ortaokul Sosyal Bilgiler derslerinde kadın şahsiyetlerin öğretimine yönelik geliştirilen etkinliklerin uygulanmasının genel olarak değerlendirmesi katılımcılar tarafından çoğunlukla olumlu bulunmuştur. Araştırmanın olumlu bulgularından bazıları şu şekildedir; Katılımcıların çoğu etkinlik süreçlerini eğlenceli ve güzel bulduklarını belirtmiş; etkinlik kitapçığının da bilgilendirici ve yeterli düzeyde olduğunu ifade etmişlerdir. Etkinlikler sayesinde öğrenciler, kadın şahsiyetleri tanıma imkânı bulmuşlardır. Bununla birlikte geleneksel yöntemlere kıyasla yaparak yaşayarak öğrenme yaklaşımıyla desteklenen etkinlikler ile öğrencilerden dersleri daha iyi anladıkları şeklinde dönütler alınmıştır. Ayrıca etkinliklerden bazılarının kadın-erkek eşitliği konusunda öğrencilere eleştirel bakış açısı kazandırdığı ve etkinliklerdeki kadın şahsiyetlerin kız öğrenciler için örnek oluşturduğu saptanmıştır. Sonuç olarak, Sosyal Bilgiler ders kitaplarında kadın şahsiyetlerin hak ettiği şekilde temsil edilmediği söylenebilir. Çalışmanın gelecekte Sosyal Bilgiler derslerinde ve ders kitaplarında kadın şahsiyetlerin öğretimine yönelik farkındalığın ve etkinliklerin artmasına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
The purpose of this study is to investigate how women-men personas are presented in the middle school Social Studies textbooks and improve teaching about prominent women personas in this course. The study was conducted in two stages. In the first stage, 5th, 6th, and 7th grade middle school Social Studies textbooks used in the 2021-2022 academic year were examined in terms of the quantitative analysis of women-men personas, the frequency of use of life stories, social roles and/or professions. In the second stage, teaching activities were developed about prominent women personas. These activities were implemented in six different schools in İzmir in the 2022-2023 academic year. 104 students and six teachers were participated in the study. The document analysis and implementation evaluation methods were employed. The study is based on the feminist perspective approach. The document analysis of the textbooks showed that women were underrepresented compared men; women's life stories are not given enough space and they are often presented in secondary social/professional roles. The application of teaching activities generally received very positive feedback from the participants. Most of the participant stated that they found the activity process nice and fun and they also stated that the activity booklets were informative and sufficient. Students had the opportunity to learn about prominent women personas. In addition, students reported that they understood the content better compared to traditional teaching methods as all applied lessons were activity based and student centered. Finally, the data analysis indicates that the women personas in the activities set an example for female students and the activities may have helped some students to develop a critical perspective on gender equality. In conclusion, the study showed that women personas are underrepresented in Social Studies textbooks. We hope that this study will help to contribute to awareness on this issue and integrate more activities in the Social Studies courses regarding prominent women personas.
Benzer Tezler
- Ortaokul sosyal bilgiler derslerinde çevre gezilerinin etkililiği üzerine öğretmen görüşlerinin incelenmesi (Antalya ili örneği)
The examination of middle school social studies teachers' views on the effectiveness of field trip (A sample of Antalya)
AHMET ŞAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
Eğitim ve ÖğretimAkdeniz Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEMALİ SARI
- Ortaokul sosyal bilgiler derslerinde değerler eğitimi uygulamalarının öğretmenler yönüyle değerlendirilmesi
An evaluation of the application of values education in the context of teachers in social science lessons in secondary schools
NECATİ BAYSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimNiğde Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. REMZİ KILIÇ
- Sosyal bilgiler derslerinde materyal kullanım durumu: İstanbul ili örneği
The status of material use in social studies courses: Istanbul province case
İBRAHİM KARALOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEVGİ KESKİN COŞKUN
- Ortaokul öğretmenlerinin disiplinlerarası iş birliği davranışlarının sosyal ağ analizi yöntemiyle değerlendirilmesi
The evaluation of secondary school teachers interdisciplinary cooperation behaviors by social network analysis method
MEHMET BULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiDisiplinlerarası Davranış Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YENER PAZARCIK
- Uzaktan eğitimde ortaokul öğrencilerinin girişimcilik becerilerinin gelişimine yönelik fen bilimleri öğretmenlerinin görüşlerinin belirlenmesi
Determining the opinions of science teachers on the development of entrepreneurship skills of secondary school students in distance education
HATİCE GEVHER BÜYÜK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimÇukurova ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEDAT UÇAR