Ali Şir Nevayi'nin mesnevilerinde kelime grubu yapıları
Word group structures in Ali Şir Nevayi's couplets
- Tez No: 844267
- Danışmanlar: PROF. DR. FİKRET TURAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 823
Özet
Türk edebiyatının en önde gelen şairlerinden biri olan Ali Şir Nevayi (9 Şubat 1441, Herat - 3 Ocak 1501, Herat)'nin Çağatay Türkçesiyle yazdığı hamsesiyle (Hayretü'l-Ebrâr, Ferhâd ü Şîrîn, Leylî vü Mecnûn, Sebʿa-yi Seyyâr ve Sedd-i İskenderî) ayrı bir ün kazandığı şüphesizdir. Ali Şir Nevayi'nin mesnevilerinin üzerinde yapılan kelime grubu çalışmalarına bakıldığında çok sayıda araştırma yapılmadığı görülmektedir. Bu yüzden bu çalışmada Nevayi'nin hamsesinde bulunan beş mesnevinin ilk bin beyti seçilmiş ve nihayetinde beş bin beyit kelime grubu yapıları açısından değerlendirilmiştir. Bu doktora tezi tarihi sahada Nevayi'nin hayatını ve Türk diline etkisini ortaya koymak, genel anlamıyla günümüzdeki kelime gruplarının mahiyeti ve sınıflandırılmasını tespit etmek, Nevayi'nin hamsesinde bulunan Çağatayca kelime grubu yapılarını tespit etmek ve elde edilen malzemeyi sınıflandırmak maksadıyla hazırlanmıştır. Bu çalışma“Ali Şir Nevayi”,“Kelime Grupları”ve“Nevayi'nin Mesnevilerinde Çağatayca Kelime Grupları”olmak üzere üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Ali Şir Nevayi ve onun eserleri üzerinde durulmaktadır. İkinci bölüm, günümüz kelime gruplarının mahiyetini, söz dizimindeki yerini ve araştırmacılar tarafından kelime grupları hakkındaki değerlendirmeleri içermektedir. Tezin özünü oluşturan üçüncü bölüm ise Nevayi'nin mesnevilerinden elde edilen Çağatayca kelime grubu yapılarının sınıflandırılmasından oluşmaktadır. Çalışmamızın hem Çağatay Türkçesi incelemelerine hem de Nevayi'nin üslubuyla kurulan kelime grubu yapıları bakımından kelime grubu incelemelerine katkı sağlayacağını umut ediyoruz.
Özet (Çeviri)
There is no doubt that Ali Şir Nevayi (9 February 1441, Herat - 3 January 1501, Herat), one of the most prominent poets of Turkish literature, gained a special reputation with his poems written in Chagatai Turkish (Hayretü'l-Ebrâr, Ferhâd ü Şîrîn, Leylî vü Mecnûn, Sebʿa-yi Seyyâr ve Sedd-i İskenderî). When we look at the word group studies on Ali Şir Nevayi's masnavis, it can be seen that not much research has been done. Therefore, in this study, the first thousand couplets of the five mesnevi found in Nevayi's hamse were selected and finally five thousand couplets were evaluated in terms of word group structures. This doctoral thesis has been prepared with the aim of revealing Nevayi's life and his influence on the Turkish language in the historical field, determining the nature and classification of today's word groups in general, identifying the Chagatai word group structures in Nevayi's hamse and classifying the obtained material. This study consists of three main chapters:“Ali Şir Nevayi”,“Word Groups”and“Chagatai Word Groups in Nevayi's Masnavis”. The first chapter focuses on Ali Şir Nevayi and his works. The second chapter includes the nature of today's word groups, their place in syntax, and the evaluations of word groups by researchers. The third chapter, which constitutes the essence of the thesis, consists of the classification of Chagatai word group structures obtained from Nevayi's masnavis. This study will contribute to both Chagatai Turkish studies and word group studies in terms of word group structures established in Nevayi's style.
Benzer Tezler
- Anadolu, Çağatay ve Azerbaycan sahalarının Leylâ vü Mecnûn'u: Edirneli Şâhidî, Ali Şîr Nevâyî ve Fuzûlî'nin Leylâ vü Mecnûn mesnevilerinde olay örgüsü, şahıslar kadrosu, zaman ve mekân (Mukayeseli inceleme)
Layla and Majnun of Anatolia, Chagatai and Azerbaijan fields: Story arc, cast of characters, time and place factors in Edirneli Şahidi, Ali Şir Nevayi and Fuzuli's Layla and Majnun masnavis (Comparative review)
YUSUF ERSİN
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıTrakya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RIDVAN CANIM
- Heft- Peyker ve Seb'a-i Seyyar mesnevilerinde sembolik alegorik yapı: Karşılaştırmalı bir inceleme
Symbolic alegoric structure in heft- Peyker and Seb'a-i Seyyar mesnevevesa comparative review
HALE TEMUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimErzurum Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MELİKE GÖKCAN
- Geleneğin güncellenmesi bağlamında Hüsrev ü Şîrînler
The contex uptade of tradition Hüsrev ü Şîrîn‟s
BEYZA ALPARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PERVİN ÇAPAN
- Fuzuli'nin Leyla ve Mecnun Mesnevisinde tabiat tasvirlerinin estetik olarak kullanımı
Aesthetic use of naturel portrayings in Leyla and Mecnun story by Fuzuli
HÜSEYİN YAKAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET NUR DOĞAN
- Alî Şîr Nevâyî'nin hamsesindeki hikâyeler dışında kalan bölümler üzerine bir inceleme
An examination on the sections out of the stories in Ali Şir Nevâyî's hamse
ZEHRA ŞİMŞEK
Doktora
Türkçe
2022
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MÜCAHİT KAÇAR