Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısı olan çocukların duygu tanıma becerisinin serum sitokin düzeyleri ile ilişkisi
Relationship of emotion recognition skills of children with attention deficit hyperactivity disorder and serum cytokine levels
- Tez No: 844489
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BAHADIR TURAN
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Psikiyatri, Psychiatry
- Anahtar Kelimeler: Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, sosyal biliş, duygu tanıma, sitokin, Attention deficit hyperactivity disorder, social cognition, emotion recognition, cytokine
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karadeniz Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 149
Özet
Amaç: Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) olan çocuklarda görülebilen duygu tanıma güçlükleri ve sosyal cevaplılıkta bozulma hastalığın gidişatını olumsuz etkileyerek birçok alanda işlev kaybına yol açabilmektedir. Bu çalışmada DEHB tanılı 6-12 yaş arasındaki çocuklarda serum sitokin düzeyleri ile duygu tanıma ve sosyal cevaplılık arasındaki ilişki incelenerek duygu tanıma güçlükleri ve sosyal bozulma ile ilişkili olabilecek biyolojik süreçleri belirlemeye katkıda bulunmak amaçlanmıştır. Yöntem: Araştırma Eylül 2022- Mayıs 2023 tarihleri arasında Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalında gerçekleştirilmiştir. Klinik değerlendirme, DSM-5 tanı ölçütleri ve Okul Çağı Çocukları için Duygulanım Bozuklukları ve Şizofreni Görüşme Çizelgesi-Şimdi ve Yaşam Boyu Versiyonu-Türkçe Uyarlaması (ÇDŞG-ŞY-T) yarı yapılandırılmış görüşmesine göre DEHB tanısı konulan çocuklardan çalışmayı kabul eden, uygunluk ölçütlerini karşılayan 48 kişi olgu grubu olarak; bu hastalarla cinsiyet, yaş açısından eşleşmiş 40 kişi ise kontrol grubu olarak çalışmaya dâhil edilmiştir. Katılımcıların duygu tanıma becerilerinin değerlendirilmesi için Sözel Olmayan İfadelerin Tanısal Analizi-2 (DANVA2) testinin çocuk yüz, erişkin yüz ve erişkin postür alt testleri; sosyal cevaplılıklarının değerlendirilmesi için Sosyal Cevaplılık Ölçeği (SCÖ); DEHB belirti şiddetinin değerlendirilmesi için Turgay Yıkıcı Davranış Bozuklukları Tarama ve Değerlendirme Ölçeği (YDB-TDÖ) uygulanmıştır. Olgu ve kontrol grubundaki katılımcıların serum IL (İnterlökin)-1Beta, IL-6, IL-8, IL-17 düzeyleri ticari ELİSA kitleri ile ölçülmüştür. Bulgular: Tüm katılımcıların %81.8'i (n=72) erkek, %18.2'si (n=16) kızlardan oluşmakta olup yaş ortalaması 8.67±1.7 olarak hesaplanmıştır. Olgu ve kontrol grubu arasında yaş ve cinsiyet açısından anlamlı bir farklılık saptanmamıştır. Kontrol grubu ile karşılaştırıldığında olgu grubunun SCÖ toplam puanı anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur (p< .001). Olgu grubu, çocuk yüzü (p= .001), yetişkin yüzü (p= .04) ve yetişkin postürü (p= .01) alt testlerini içeren DANVA2 testinde kontrol grubuna göre daha kötü performans göstermiştir. Olgu grubu komorbiditelerine göre gruplanarak DANVA2 toplam test puanı açısından karşılaştırıldığında karşıt olma karşı gelme bozukluğu eşlik eden DEHB grubu, pür DEHB grubuna göre anlamlı olarak daha düşük puan almıştır (p< .001). Olgu grubu mutlu (p= .001) ve korkulu (p= .047) duygu ifadelerini tanımada kontrol grubuna göre daha düşük performans göstermiştir. DEHB belirti şiddeti ile SCÖ toplam puanı pozitif korelasyon göstermiştir (r=0.495, p< .001). Olgu grubunun serum IL-6 düzeyleri kontrol grubuna kıyasla anlamlı derecede yüksek bulunmuştur (p= .008). Olgu grubunda sosyal cevaplılığın yordayıcılarını belirlemede DEHB belirti şiddeti ve serum IL-6 düzeylerini içeren regresyon modeli anlamlı bulunmuştur (p< .001). Bu modele göre, serum IL-6 düzeylerinin DEHB'li çocuklarda sosyal cevaplılığı yordamada anlamlı bir değişken olduğu tespit edilmiştir (β=-0.044, p= .04). Sonuç: DEHB tanılı bazı çocuklarda duygu tanıma güçlüklerinin ve sosyal cevaplılıkta bozulmanın sağlıklı kontrollere göre yüksek olması; ayrıca serum IL-6 düzeyinin sosyal cevaplılığı yordamada anlamlı bir değişken olması, bu bozulmanın altında yatan potansiyel biyolojik süreçler hakkında yeni fikirler vermesi açısından dikkat çekmektedir.
Özet (Çeviri)
Objective: Emotion recognition difficulties and impaired social responsiveness in children with ADHD may adversely affect the course of the disease and lead to loss of function in many areas. In this study, we aimed to contribute to the determination of biological processes that may be associated with emotion recognition difficulties and social impairment by examining the relationship between serum cytokine levels and emotion recognition and social responsiveness in children aged 6-12 years with ADHD. Methods: The research was conducted between September 2022 and May 2023 at the Department of Child and Adolescent Psychiatry, Faculty of Medicine, Karadeniz Technical University. Among the children diagnosed with ADHD according to clinical evaluation, DSM-5 diagnostic criteria and Kiddie Schedule for Affective Disorders and Schizophrenia for School-Age Children Present and Lifetime Version-Turkish Adaptation (K-SADS-PL-T), 48 people who accepted the study and met the eligibility criteria were included in the study as the case group; 40 people matched with these patients in terms of gender and age were included as the control group. The child face, adult face and adult posture subtests of the Diagnostic Analysis of Nonverbal Expressions-2 (DANVA2) test were used to evaluate the participants' emotion recognition skills; the Social Responsiveness Scale (SRS) was used to evaluate their social responsiveness; and the Turgay DSM-IV-Based Child and Adolescent Behavioral Disorders Screening and Rating Scale (T-DSM-IV-S) was used to ADHD symptom severity. Serum IL (Interleukin)-1Beta, IL-6, IL-8, IL-17 levels of the participants in the case and control groups were measured with commercial ELISA kits. Results: Of all participants, 81.8% (n=72) were male and 18.2% (n=16) were female and the mean age was calculated as 8.67±1.7 years. No significant difference was found between the case and control groups in terms of age and gender. When compared with the control group, the total SRS score of the case group was found to be significantly higher (p< .001). The case group performed worse than the control group in the DANVA2 test, which included child face (p= .001), adult face (p= .04) and adult posture (p= .01) subtests. When the case group was grouped according to comorbidities and compared in terms of DANVA2 total test score, the ADHD group with oppositional defiant disorder scored significantly lower than the pure ADHD group (p< .001). The case group showed lower performance in recognising happy (p= .001) and fearful (p= .047) emotional expressions than the control group. ADHD symptom severity was positively correlated with SRS total score (r=0.495, p< .001). Serum IL-6 levels of the case group were found to be significantly higher compared to the control group (p= .008). The regression model including ADHD symptom severity and serum IL-6 levels in determining the predictors of social responsiveness in the case group was found significant (p< .001). According to this model, serum IL-6 levels were found to be a significant variable in predicting social responsiveness in children with ADHD (β=-0.044, p= .04). Conclusion: The fact that emotion recognition difficulties and impairment in social responsiveness are higher in some children with ADHD compared to healthy controls, and that serum IL-6 level is a significant variable in predicting social responsiveness, draws attention in terms of providing new ideas about the potential biological processes underlying this impairment.
Benzer Tezler
- Zihin kuramı çerçevesinde dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocukların duygu tanıma ve diğer kişilerin zihinsel durumlarını temsil performansları
Emotion recognition of children with attention deficit and hyperactivity disorder as well as other's people's mental states' representative performance according to theory of mind
SARITA ELHADEF
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuk olguların duygu düzenleme ve duygu tanıma becerilerinin tedaviyle olan ilişkisi
The relationship between emotion regulation, emotion recognition skills and treatment of children with attention deficit hyperactivity disorder
MERVE TAŞKAN
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısı alan ve almayan çocukların sosyal işlevsellik, zihin kuramı, duygu tanıma, duygu düzenleme ve yönetici işlevler açısındankarşılaştırılması
Comparison of children with and without attention deficit and hyperactivity disorder in terms of social functioning, theory of mind, emotion recognition, emotion regulation and executive functions
SUNA SOHTAOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZDEN YALÇINKAYA ALKAR
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda duyusal işlemleme ile yüzden duygu tanıma ilişkisi ve davranış profili üzerine etkileri
Association between sensory processing and emotion recognition of children with attention deficit hyperactivity disorder and its effect on behavior profile
ŞEYMA GÜRBÜZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
PsikiyatriGazi ÜniversitesiÇocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ESRA GÜNEY
- Hiperaktvite ve dikkat eksikliği olan çocuklarda aile tutum ve davranış ve duygu durumlarının etkisi
Attention deficit hiperactivity disorder diagnosed children's parents' attitudes, behaviors and emotional statement
AYŞE HANDAN ÖZKAN SELİM
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HAVVA NÜKET İŞİTEN