Yemînî'nin Fazîlet-nâme'sinin 15., 16., 17. ve 18. fazîletleri üzerine bir inceleme
An analysis on the 15th, 16th, 17th and 18th virtues of Yemînî's Fazîlet-nâme
- Tez No: 844490
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MAHMUD ESAD ERKAYA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Alevi Bektaşi Kültürü Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Alevi Bektaşi Kültürü Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 140
Özet
Çalışma, Alevîlik ve Bektaşîlik için büyük önemi haiz XVI. Yüzyıl şairlerinden Derviş Muhammed Yemînî'nin Fazilet-nâme'sinin dört faziletinin sadeleştirilmesi ve değerlendirilmesini konu edinmektedir. Çalışma giriş ve sonuç bölümleri haricinde üç bölümden oluşmaktadır. Bu bölümlerde Fazilet-nâme'de, geçen kavramlar ve tarihi ayrıntılar ışığında, muhtelif başlıklarla incelenen envanteri merhaleler üzerinden ele alınmıştır. İlk bölüm kavramsal çerçeveye dairdir. Burada Hz. Ali'nin mücadelesi ile gelişen“Ali Taraftarlığı”noktasında oluşan Alevîlik kavramı ve sonrasında başlayan Türkler'in İslam'a geçişi ile birlikte Anadolu Alevîliği penceresinden bir önem tahlili sonrası Bektaşîlik yolunun başlangıcını ve tarihi incelenmiş, sonrasında Hacı Bektaş-ı Veli'nin hayatı ve çizdiği yolu, Bektaşîlik yolunun öncü isimleri üzerinde durulmuştur. Karıştırılan iki farklı sahaların ve temsilcisi isimlerin birbirinden ayrıldığı yönleri ile Alevîlik ve Bektaşîliğin tanımlarını bu şekilde vererek doğru bir sonuca varmak hedeflenmiştir. Aynı merkezden beslenen fakat ayrı yönlerde seyreden her iki kavramın birbirlerine olan mesafesini görmek adına, verilen eserler noktasında Fazilet-nâme önemine binaen ele alınmıştır. Üçüncü bölümde on dokuz faziletten müteşekkil Yemînî'nin Fazîlet-nâme'sinin 15, 16, 17 ve 18. faziletlerinin Bu faziletlerin muhtevasının iyice anlaşılması için günümüz Türkçesine aktarılmış ve günümüz Türkçesi ile transkripsiyonlu metin birlikte verilmiştir. Dördüncü bölümde ise ilgili faziletlerin tasavvuf kavramları çerçevesinde incelemesi yapılmıştır. Fazîlet-nâme'de açıklanan tasavvuf kavramları metin içerisinde en çok geçenlerden seçilmiştir. Bu açıklama için tasavvuf sözlüklerine, Alevî Bektaşî edebiyatı kavramları sözlüklerine, klasik tasavvuf metinlerine, ansiklopedilere bakılmıştır. Yemînî'nin yaşadığı dönemi tarihini anlatan ilgili eserlere de başvurulmuştur. Fazîlet-nâme Alevî Bektaşî toplulukları arasında hala okunan ve kıymet verilen bir eserdir. Bundan dolayı metnin anlaşılması için bir Alevî Dedesi ve bir Bektaşî Halifebabasıyla metin okunmuştur. Dede ve Halifebabayla birlikte yapılan okumalar metnin anlaşılmasına katkı sunmuş ve bu metnin Alevî Bektaşî topluluklarında hala önemini sürdürdüğü tesbit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
The study deals with the simplification and evaluation of the four virtues of the Virtue-nâme of Derviş Muhammed Yemînî, one of the poets of the XVIth century, which is of great importance for Alevism and Bektashism. The study consists of three chapters except the introduction and conclusion. In these chapters, in the light of the concepts and historical details mentioned in the Fazilet-nâme, the inventory analysed under various headings is discussed through stages. The first chapter is about the conceptual framework. Here, the concept of Alevism, which was formed at the point of“Ali's Supportership”that developed with the struggle of Hz. Ali and the transition of the Turks to Islam that started afterwards, and the beginning and history of the Bektashism path were analysed after an importance analysis from the perspective of Anatolian Alevism, and then the life of Hacı Bektaş-ı Veli and the path he drew, the leading names of the Bektashism path were emphasised. It is aimed to reach a correct conclusion by giving the definitions of Alevism and Bektashism in this way with the aspects in which the two different fields and representative names differ from each other. In order to see the distance between the two concepts, which are fed from the same centre, but which are travelling in different directions, Fazilet-nâme has been taken into consideration due to its importance in terms of the works given. In the third chapter, the 15th, 16th, 17th and 18th virtues of Yemīnī's Fazīlet-nāme, which consists of nineteen virtues, have been translated into modern Turkish for a better understanding of the content of these virtues, and the modern Turkish and the transcribed text are given together. In the fourth section, the related virtues are analysed within the framework of Sufi concepts. The Sufi concepts explained in Fazîlet-nâme are selected from the most frequently mentioned ones in the text. For this explanation, dictionaries of Sufism, dictionaries of Alevi Bektashi literature concepts, classical Sufi texts and encyclopaedias were consulted. Relevant works describing the history of the period in which Yemīnī lived were also consulted. Fazîlet-nâme is a work that is still read and valued among Alevi Bektashi communities. Therefore, in order to understand the text, the text was read with an Alevi Dedesi and a Bektashi Halifebaba. The readings with the Dede and Halifebaba contributed to the understanding of the text and it was determined that this text still continues to be important in Alevi Bektashi communities.
Benzer Tezler
- Yemînî'nin Fazîlet-nâme adlı eserinde Hz. Ali tasavvuru
In the book of Fazîlet-nâme of Yemînî, Hz. Ali thought
ORHAN TOKAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıBatman ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZAHİR SÜSLÜ
- Yemînî'nîn Fazîlet-nâme'si -şekil ve muhtevâ tahlili-
The analysis of form and content of Fazîlet-nâme by Yemînî
AYDIN KIRMAN
Doktora
Türkçe
2004
Türk Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiEski Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAMIK AÇIKGÖZ
- Yemînî'nin Fazîlet-nâmesi'nin on dokuzuncu fazîleti üzerine bir inceleme
An analysis on the nineteenth part of the Yemini's Faziletname
GÖKHAN ŞENYURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Arel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÜZEYİR ASLAN
- Yemini'nin faziletnamesi (inceleme-metin-gramatikal indeks) (2 cilt)
Başlık çevirisi yok
YUSUF TEPELİ
Doktora
Türkçe
1994
Türk Dili ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. RECEP TOPARLI
- Eski Anadolu Türkçesiyle yazılmış bir fazîlet-nâme
Analysis of the work called faziletname written in oldAnatolian Turkish
SELVA SHARABATISABBAGH
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıGaziantep ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HASAN KARACA