Bulgaristan Türklerinin eğitim yaşantılarına yönelik bir sözlü tarih çalışması (1944-1989)
An oral history study on the educational experiences of Bulgarian Turks (1944-1989)
- Tez No: 845359
- Danışmanlar: DOÇ. DR. GENÇ OSMAN İLHAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Tarih, Education and Training, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyal Bilgiler Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 205
Özet
Bulgaristan II. Dünya Savaşı sonrasında, Sovyet etkisi altına girmiş ve ülkede bir rejim değişikliği yaşanmıştır. Bulgaristan'da komünizm rejiminin hâkim olması ile birçok alanda değişim ve dönüşüm yaşanmaya başlanmıştır. Hayatın her alanında yaşanan değişim Bulgaristan'daki en büyük azınlık kitle olan Türklerin yaşantılarına da etki etmiştir. Türkler başta eğitim olmak üzere değişen hayatın her yönüyle bu sürecin etkisi altında kalmışlardır. Bu noktada çalışmanın amacı 1944-1989 yılları arasında Bulgaristan'da eğitim görmüş ve daha sonra Türkiye'ye göç etmiş Türklerin eğitim yaşantılarının farklı yönleriyle incelenmesidir. Çalışmada nitel araştırma deseni benimsenmiş olup yöntem olarak sözlü tarih tercih edilmiştir. Sözlü tarih yöntemi, tarihin kapsamını genişleterek, insanların sosyal ve kültürel yaşantıları, eğitim durumları, gelenek ve görenekleri, göç savaş vb. durumlarda yaşadıkları olay ve durumları daha farklı boyutlarıyla ele almamızı sağlamaktadır. Ayrıca sözlü tarih çalışmaları tarihsel bir dönemi yaşamış ve bu döneme tanıklık etmiş kişilerin belleğine başvurarak, kişilerin aktardıkları üzerinden o dönemin farklı bakış açılarıyla değerlendirilmesine olanak sağlamaktadır. Araştırmanın çalışma grubunu 1944-1989 yılları arasında Bulgaristan'da eğitim almış sonrasında Türkiye'ye göç etmiş 14 Bulgaristan göçmeni oluşturmuştur. Araştırmanın sonuçları Bulgaristan'daki Türk nüfusun eğitim tarihlerine ve eğitsel yaşantılarına yönelik önemli sonuçlar barındırmaktadır. Katılımcılar Bulgaristan'da komünizm döneminde aldıkları eğitimin kendilerini çok yönlü ve çok boyutlu vatandaşlar olacak şekilde yetiştirdiğini belirtmiş, yaz ve kış aylarında kamplar ve farklı organizasyonlar ile her daim eğitim sisteminin içerisinde yer aldıklarını ifade etmişlerdir. Ayrıca okullarda Bulgar-Sovyet ağırlıklı bir eğitim almışlar, okudukları dersler ve programlar da bu öğretiyi verecek şekilde hazırlanmıştır. Katılımcılar köylerde bile iyi donanımlı okulları olduğunu belirtmiş, çoğu katılımcı eğitim masrafının devlet tarafından karşılandığını ifade etmiştir. O dönem öğrenim gören öğrencilerin her kademe için değişen okul kıyafetleri olduğu belirtilmiş, ayrıca her sabah dersler başlamadan mutlaka egzersiz yaparak okula girildiği aktarılmıştır. Bulgarca okullarda öğretilen ilk dil olmakla birlikte, bunun yanında Rusça ve Fransızca dilleri de ortaokul itibariyle öğrencilere aktarılmıştır. O dönemin anlayışı herhangi bir dini kabul etmediği için okullarda da din eğitimi yapılmamıştır. Katılımcılar Türklere yönelik baskı dönemi başlayana kadar Bulgar arkadaşları ile aralarının iyi olduğunu belirtmiş, fakat özellikle isim değişikliğinden sonra bu durumun sosyal ilişkilerini de zedelediğini aktarmıştır. Katılımcılar derslerde Türk-Osmanlı imajının çok kötü ve olumsuz bir şekilde ele alındığını bu durumun da Türkleri rahatsız ettiğini ifade etmiştir. Bunun için de bir propaganda aracı olarak sinemalar kullanılmıştır. Türkçe eğitim ve Türk tarihi ile ilgili herhangi bir eğitim alamadıklarını ifade etmişler, komünizm öğretilerine uyacak şekilde bir eğitimin planlanmış olduğunu belirtmişlerdir. Katılımcılar o dönemin eğitim sisteminin mesleki eğitim, el işi, spor ve zanaat alanlarında iyi bir eğitim verdiğini aktarmıştır. Ayrıca Bulgaristan'ın milli bayramlarına ve rejimin önemli günlerine karşı çok duyarlı olduğunu böyle zamanlarda herkesin kutlamalara ve törenlere katılması gerektiğini ifade etmişlerdir. Katılımcılar eğitim hayatlarında ayrıştırıcı birçok davranışa maruz kaldığını aktarmış, Bulgar öğrencilerin daha ön planda tutulduğunu, öğretmenlerin Bulgar öğrencilerle daha çok ilgilendiğini ve onların daha başarılı görüldüğünü ifade etmişlerdir. Katılımcılar bir vatandaş olarak kendilerinden beklenen özellikleri disiplinli, zaman kavramına önem veren, içinde yaşadığı topluma ve çevresine zarar verecek davranışlarda bulunmayan, yalana, hırsızlığa, şiddete başvurmayan vatandaşlar olarak ifade etmişlerdir. Bulgaristan'ın zaman yönetimi ve disiplin kavramlarına çok önem verdiğini, uygulamalarıyla bu önemi gösterdiğini belirtmişler, Türkiye'ye göç ettiklerinde de bu özelliklerinin balkan göçmenlerini ayırt edici bir özellik olarak görüldüğünü ifade etmişlerdir. Katılımcılar isim değiştirme sürecinde ve baskı döneminde çok zorluklar yaşadıklarını aktarmış, bu süreç eğitim, sosyal, kültürel hayatlarını olumsuz etkilerken Türk kimliğinin yok sayılması ve ellerinden alınmaya çalışılması hayatlarında acı bir yaşantı olarak yer edinmiştir.
Özet (Çeviri)
Bulgaria II. After World War II, it came under Soviet influence and a regime change occurred in the country. With the dominance of the communist regime in Bulgaria, changes and transformations began to occur in many areas. The change in every aspect of life has also affected the lives of the Turks, the largest minority in Bulgaria. Turks have been under the influence of this process in every aspect of changing life, especially education. At this point, the aim of the study is to examine different aspects of the educational experiences of Turks who were educated in Bulgaria between 1944 and 1989 and later migrated to Turkey. Qualitative research design was adopted in the study and oral history was preferred as the method. The oral history method expands the scope of history and examines people's social and cultural lives, educational status, traditions and customs, migration, war, etc. It enables us to consider the events and situations they experience from different dimensions. In addition, oral history studies allow the evaluation of that period from different perspectives by consulting the memories of people who lived through a historical period and witnessed it, based on what people convey. The study group of the research consisted of 14 Bulgarian immigrants who received education in Bulgaria between 1944 and 1989 and then migrated to Turkey. The participants stated that the education they received during the communist period in Bulgaria raised them to be versatile and multidimensional citizens and that they were always involved in the education system with camps and different organisations in summer and winter. In addition, they received a Bulgarian-Soviet-oriented education in schools, and the courses and programmes they studied were prepared in a way to teach this doctrine. Participants stated that there were well-equipped schools even in the villages, and most participants stated that the cost of education was covered by the state. It was also stated that students at that time had different school uniforms for each level, and that every morning before classes started, they would exercise before entering the school. Bulgarian was the first language taught in schools, but Russian and French were also introduced to students in secondary school. Since the understanding of that period did not accept any religion, there was no religious education in schools. The participants stated that they were on good terms with their Bulgarian friends until the period of oppression against Turks started, but especially after the name change, this situation also damaged their social relations. The participants stated that the Turkish-Ottoman image was dealt with in a very bad and negative way in the lessons and this situation disturbed the Turks. For this, cinemas were used as a propaganda tool. They stated that they could not receive any education on Turkish education and Turkish history, and that an education was planned to fit the teachings of communism. The participants stated that the education system of that period provided a good education in vocational education, handicrafts, sports and crafts. They also stated that Bulgaria was very sensitive to national holidays and important days of the regime and that everyone should participate in celebrations and ceremonies at such times. The participants stated that they were exposed to many discriminatory behaviours in their educational life, and that Bulgarian students were prioritised more, teachers were more interested in Bulgarian students and they were seen as more successful. The participants expressed the characteristics expected from them as citizens as disciplined citizens, who attach importance to the concept of time management, who do not engage in behaviours that harm the society and the environment in which they live, and who do not resort to lying, stealing and violence. They stated that Bulgaria attaches great importance to the concepts of time management and discipline and shows this importance with its practices, and that these characteristics were seen as a distinguishing feature of Balkan immigrants when they migrated to Turkey. The participants stated that they experienced great difficulties during the name change process and the period of oppression, and this process negatively affected their educational, social and cultural lives, while ignoring their Turkish identity and trying to take it away from them took place in their lives as a painful experience.
Benzer Tezler
- Bulgaristan'ın AB'ye üyeliğinin Türkiye'deki Bulgaristan Türklerinin göç eğilimleri üzerine etkileri
The effects of Bulgaria's EU membership on the migration tendency of Bulgaria's Turks in Turkey
İLHAN FULYA METİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
CoğrafyaÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELVER ÖZÖZEN KAHRAMAN
- Bulgaristan Türklerinin sosyo - kültürel değişimi (1944 - 1989)
Socio - cultural change of the Turks of Bulgaria (1944 - 1989)
SEVİM HACIOĞLU
- Displacement, identity and homemaking tactics: The case of Görece Migrant Housing for Turks from Bulgaria in Izmir
Yerinden edilme, kimlik ve Bulgaristan Türklerinin ev yapma taktikleri: Görece Göçmen Konutları, İzmir
LEMAN ÖZGÜR
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
MimarlıkYaşar Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAVVA MELTEM GÜREL
- Bulgaristan'ın Şumnu ilinde çıkarılan Mozaik dergisinin Türkçe eğitimi ve kültür aktarımı açısından incelenmesi
Investigation of Turkish education and cultur transmission of Mozaik journal that issued in Bulgaria's Shumen province
KERİME BAL AÇIKGÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET KARA
- An outside look at the Turkish reform: The Medeniyet newspaper
Türk inkılâbına dışarıdan bir bakış: Medeniyet gazetesi
AYŞENUR ÖGCEM
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
Sosyolojiİbn Haldun ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET ÖZAY