The effects of parenting beliefs on children's adjustment in Turkey
Türkiye'de ebeveynlik inançlarının çocuğun uyumu üzerindeki etkisi
- Tez No: 845531
- Danışmanlar: PROF. DR. NEBİ SÜMER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Kültürel Ebeveynlik İnanışları, Ebeveynlik Etno-Teorileri, Ebeveynlik, Çocuk Uyumu, Cultural Parenting Beliefs, Parental Ethnotheories, Parenting, Child Adjustment
- Yıl: 2023
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Sabancı Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 56
Özet
Bu tezin amacı ebeveyn etno-teorilerinin (çocuk gelişimi hakkındaki kültürel inançların) çocukların uyumları üzerindeki etkisini incelemektir. Geçmiş çalışmalar ebeveynlik inanışlarıyla çocuğun uyum davranışları arasındaki ilişkiyi yeterli düzeyde incelememiştir. Bu çalışma etno-teoriler temelindeki kültürel modelleri dikkate alarak, ebeveynlik inanışlarıyla çocuğun uyumu arasındaki ilişkiyi araştırarak literatürdeki boşluğu doldurmayı amaçlamaktadır. TÜBİTAK (1003-118K050) tarafından desteklenen, Türkiye çapında temsili örneklemin kullanıldığı geniş bir projede ebeveyn katılımcılardan (N = 1398) veri toplanmıştır. Katılımcılar, Türkiye kültüründe çocuk yetişme ve çocuğun doğana ilişkin yaygın inanışlar temelinde geliştirilen Ebeveynlik İnanışları Ölçeğini (EİÖ) ve hedef çocuklarının psikolojik uyumunu ölçen Güçler ve Güçlükler Ölçeği (GGÖ) doldurmuşlardır. Her iki ölçüme de ebeveyn inanışları ve çocuk uyumunun kültürel bağlamdaki örüntüsünü anlamak amacıyla faktör analizi uygulanmıştır. EİÖ'nün maddeleri üzerinde yapılan faktör analizinde üç faktör ortaya çıkmıştır: (1) çocuk doğası hakkında olumsuz, ve (2) olumlu inanışlar/atıflar ve (3) çevrenin çocuk üzerindeki etkisine dair inanışlar/atıflar. GGÖ üzerinde yapılan faktör analizinde ise bütün problem davranışlar tek bir faktör altında toplanmış, prososyal davranışlar ise bağımsız faktör olarak ortaya çıkmıştır. Tanımlanan üç farklı ebeveynlik inanışının, sosyo-demografik değişkenlerin etkileri kontrol edildikten sonra, iki çocuk uyumu değişkenini yordama düzeyi aşamalı regresyon analizleri kullanılarak test edilmiştir. Bulgular, üç ebeveynlik inanışının da sosyo-demografik özelliklerin etkilerinin ötesinde hem problem hem de prososyal davranışları anlamlı düzeyde yordadığını göstermiştir. Olumsuz ebeveynlik inanışlarının, problem davranışları, olumlu ebeveynlik inanışlarından daha güçlü şekilde yordadığı bulunmuştur. Çevrenin çocuğu şekillendiren ebeveynlik inanışlarının yordama gücü ise diğer iki ebeveynlik inanç türlerinden görece daha zayıf bulunmuştur. Ebeveyn ve çocuk cinsiyetinin etkisini incelemek amacıyla yapılan, tek yönlü varyans analizleri (ANOVA) anlamlı temel etki ve ebeveyn/çocuk cinsiyetine yönelik problem davranışları üzerinde anlamlı etkileşim etkisi olduğunu göstermiştir. Annelerin olumsuz ebeveynlik inanışlarının babalardan anlamlı düzeyde yüksek olduğu bulunmuştur. Son olarak, babaların kız çocukları için bildirdikleri problem davranış düzeyinin erkek çocukları için bildirdiklerinden daha yüksek olduğu gözlenmiştir. Bulgular, mevcut literatür ışığında Türkiye'de çocuk yetiştirme inanışlarının ebeveynlik davranışlarına ve bu davranışların çocuğun uyumuna etkisi kültürel farklılıklar göz önüne alınarak tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
This thesis focuses on the effects of parental ethnotheories (i.e., cultural beliefs about child development) on children's adjustment. Past literature on the association between cultural parenting beliefs and outcomes for children has been lacking. This study aimed to address the gap in the literature by investigating the link between parental ethnotheories and child adjustment. Drawing from past literature on cultural models, parenting beliefs were examined within the cultural context in a large project supported by TUBİTAK (1003-118K050). A representative sample of parents (N = 1398) in Turkey completed the Parenting Beliefs Scale (PBS) developed based on the common beliefs about a child's nature and child-rearing practices. Parents were asked to rate the target child's psychological adjustment using the Strength and Difficulties Questionnaire (SDQ). Both measures were factor analyzed to see the underlying culture-specific dimensions of parental beliefs and child adjustment. Factor analyses on the items of the PBS yielded three factors, representing (1) negative and (2) positive beliefs/attributions about child nature and (3) the environment shapes the child. Factor analyses on the SDQ yielded two general factors, one representing the combination of all problem behaviors and the other representing prosocial behaviors. Hierarchical multiple regression analyses were conducted to predict the two adjustment variables from the three types of parenting beliefs after controlling for the effects of socio-demographic variables. The results showed that all three types of parenting beliefs significantly predicted both problem and prosocial behaviors, above and beyond the effects of socio-demographic characteristics. Negative parenting beliefs explained much larger variances in problem behaviors than positive ones. The predictive power of the parenting beliefs that environment shapes the child was relatively weaker than the other two types of parenting beliefs. Separate analyses of variance (ANOVA) revealed an interaction effect between parent and child gender on problem behaviors, and a significant effect of parent gender on negative parenting beliefs. Mothers reported higher levels of negative parenting beliefs than fathers. Finally, fathers' reports of their daughters' problem behaviors were higher than those of their sons. The findings were discussed, considering the cultural implications and parenting consequences of child-rearing beliefs in Turkey in light of the existing literature.
Benzer Tezler
- Effects of parental beliefs on emotion socialization of Turkish parents: Moderating role of child characteristics
Ebeveyn inanışlarının Türk ebeveynlerin duygu sosyalleştirme davranışları üzerindeki etkisi: Çocuk özelliklerinin düzenleyici rolü
MELDANUR ÇETİN
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
PsikolojiBoğaziçi ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DENİZ TAHİROĞLU
PROF. DR. FEYZA ÇORAPÇI
- Göç bağlamında ebeveyn kültürleşmesi, ergenin arkadaşlık ilişkileri ve psikososyal yetkinliği
Parental acculturation, adolescent's friendships and psychosocial competence in the migration context
SEVİM YILDIZ ASLAN
- Dindarlığın evlilik doyumu üzerindeki etkileri ve değerlerin, dindarlık ve evlilik doyumu ilişkisi üzerindeki arabulucu rolü
The effects of religiousness on marital satisfaction and the mediator role of values between religiousness and marital satisfaction relationship
FATMA BALCI ARVAS
Doktora
Türkçe
2017
DinUludağ ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYATİ HÖKELEKLİ
- Parenting, child mastery motivation, and children's school readiness to learn in Turkey: A structural equation analysis
Türkiye'de ebeveynlik, çocuk öğrenme motivasyonu ve çocukların okula hazır olması: Yapısal eşitlik analizi
AYŞE GÜL METİNDOĞAN
Doktora
İngilizce
2007
PsikolojiSyracuse UniversityGelişim Psikolojisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. D. BRUCE CARTER
- Olumlu Ebeveynlik Programı'nın çocukların davranış problemlerine, ebeveynlerin disiplin yöntemlerine ve ebeveyn-çocuk ilişkisine etkisi
The effect of Positive Parenting Program on children's behavior problems, parents' discipline methods and parent-child relationship
MİNE KOYUNCU ŞAHİN
Doktora
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimHacettepe Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYSEL ÇOBAN