Türk Halk Müziği repertuvarında yer alan hava, su, ateş, toprak kavramları üzerine bir inceleme
A review on air, water, fire, earth concepts in the repertoire of Turkish Folk Music
- Tez No: 846940
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HASAN TAHSİN SÜMBÜLLÜ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Türk Halk Müziği, Anasır-ı Erbaa, Hava, Ateş, Toprak, Turkish Folk Music, Anasır-ı Erbaa, Air, Water, Fire, Earth
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Müzik Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Müzikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 154
Özet
Amaç: İçerikleri bakımından çok geniş bir alanı kapsayan mitoloji, zengin bir anlam dünyasına sahiptir. Mitoloji anlatıların en eskisi sayabileceğimiz mitler vasıtasıyla değişik sembol, imge ve simgelerle geçmiş zaman insanlarının durum ve olaylara bakış açılarından birer kesit sunmaktadır. Türk halk müziğinin bünyesinde barındırdığı kırık havalarda ve uzun havalarda mitolojik devirlerden itibaren geçmişin ayak izlerini ve derinlerden gelen sesini bağrında saklayan birer kültür hazinesidir. Bu gerçeklikten dolayı araştırmanın amacı; Türk halk müziği repertuvarında yer alan hava, su, ateş, toprak ve bu kavramlarla ilgili diğer kavramların mitolojik açıdan tespiti, kültürel hayatımızın önemli unsurlarından biri olan milli kimliğimiz ve geleneksel kodlarımızı tarihin derinliklerinden alıp, geleceğe, genç nesillere taşıyan en önemli yapı taşlarımızdan biri olan Türk halk müziği repertuvarının kültürel bellek yoluyla ele alınması şeklinde ifade edilmiştir. Yöntem: Bu araştırmada, kaynak olarak seçilen TRT Türk halk müziği repertuvarında yer alan eserlerin güftelerinde geçen hava, su, ateş, toprak kavramları ve bu kavramlar ile ilişkili diğer kavramlar, veri analizi türlerinden doküman analizi ve içerik analizi kullanılarak metin analizine tabi tutulmuş ve sayısal analizler yapılmıştır. Bu doğrultuda, araştırmanın bulgular ve sonuçlar bölümleri oluşturulmuştur. Bulgular: Araştırma sonucunda elde edilen verilere göre TRT Thm repertuvarında yer alan toplam 6333 eser incelenmiş olup 5258 kırık hava içerisinde 2345 ezgide ve 1075 uzun hava içerisinde 500 olmak üzere toplamda 2845 halk ezgisinde hava, su, ateş ve toprak ya da bu kavramlarla ilgili diğer kavramlar tespit edilmiştir. TRT Thm repertuvarında yer alan 2345 kırık hava ve 500 uzun hava repertuvarında ise 110 eser Kırık hava, 44 eser ise Uzun hava olmak üzere 154 eserde Anasır-ı Erbaa unsuruna rastlanmıştır. TRT Thm repertuvarından elde edilen toplam 154 eser içerisinde soyut anlamlardan yola çıkılarak hava, su, ateş ve toprak kavramları ve bu kavramlar ile ilişkili diğer kavramların anlam bakımından farklı kullanımları yorumlanmıştır. Sonuç: Elde edilen bulgular doğrultusunda Hava ve hava ile ilgili 952 eser ve en fazla Duman, Yel, Gök ve Hava anahtar kelimelerinin kullanıldığı; Su ve su ile ilgili 2345 eser ve en fazla Su, Sel, Dere, Pınar, Çay ve Göl anahtar kelimelerinin kullanıldığı; Ateş ve ateş ile ilgili 592 eser ve en fazla Ateş, Ataş, Kül, Duman, Od ve Nar anahtar kelimelerinin kullanıldığı; Toprak ve toprak ile ilgili 390 eser ve en fazla Kum/Gum, Toprak, Çöl, Kara Toprak ve Sahra/Şahra kelimelerinin kullanıldığı sonuçlarına ulaşılmıştır. Ayrıca ilgili repertuvarda toplam 154 Anasır-ı Erbaa unsurunun var olduğu tespit edilen repertuvar içerisinde 94 eserin dini içeriğe sahip olduğu da tespit edilmiştir. Türk halk müziği repertuvarının metin incelemesi ile konu bakımından hayatın var oluşu ve yok oluşunu mitolojik ve felsefik açıdan temellendiren konular içerisinde ele alınan Anasır-ı Erbaa diğer kadim medeniyetlerde olduğu gibi Türk kültüründe de derin izler bırakmıştır. Bu izleri Türk halk müziği metinlerinde bulmak bunun bir yansıması olarak düşünülmelidir.
Özet (Çeviri)
Purpose: Mythology, which covers a very wide area in terms of its content, has a rich world of meaning. Through myths, which can be considered the oldest of mythological narratives, mythology offers a cross-section of the perspectives of the people of the past on situations and events with different symbols, images and icons. The broken airs and long airs that Turkish folk music contains are cultural treasures that keep the footprints of the past and the voice coming from deep within its bosom since mythological times. Due to this reality, the aim of the research is; the determination of air, water, fire, earth and other concepts related to these concepts in the Turkish folk music repertoire from a mythological point of view, our national identity, which is one of the important elements of our cultural life, and the Turkish folk music repertoire, which is one of our most important building blocks that takes our traditional codes from the depths of history and carries them to the future and young generations, through cultural memory. Method: In this study, the concepts of air, water, fire, earth and other concepts related to these concepts in the lyrics of the works in the TRT Turkish folk music repertoire selected as a source were subjected to text analysis using document analysis and content analysis, which are among the types of data analysis, and numerical analyzes were made. Accordingly, the findings and conclusions sections of the study were formed. Findings: According to the data obtained as a result of the research, a total of 6333 works in the TRT Thm repertoire were analyzed and air, water, fire and earth or other concepts related to these concepts were identified in a total of 2845 folk melodies, 2345 melodies in 5258 broken air and 500 in 1075 long air. In the repertoire of 2345 broken airs and 500 long airs in the TRT Thm repertoire, Anasır-ı Erbaa elements were found in 154 works, 110 of which were broken airs and 44 of which were long airs. Based on the abstract meanings in a total of 154 works obtained from the TRT Thm repertoire, the concepts of air, water, fire and earth and the different uses of other concepts related to these concepts in terms of meaning were interpreted. Results: In line with the findings obtained, it was concluded that 952 works related to air and air and the keywords Smoke, Wind, Sky and Air were used the most; 2345 works related to water and water and the keywords Water, Flood, Stream, Stream, Spring, Spring, Tea and Lake were used the most; 592 works related to fire and fire and the keywords Fire, Fire, Ash, Ash, Ash, Smoke, Smoke, Od and Pomegranate were used the most; 390 works related to earth and soil and the keywords Sand/Gum, Earth, Desert, Black Earth and Sahra/Sahra were used the most. In addition, it was determined that there are a total of 154 Anasır-ı Erbaa elements in the relevant repertoire and 94 works have religious content. With the text analysis of the Turkish folk music repertoire, Anasır-ı Erbaa, which is handled within the subjects that ground the existence and extinction of life in terms of mythological and philosophical aspects, has left deep traces in Turkish culture as in other ancient civilizations. Finding these traces in Turkish folk music texts should be considered as a reflection of this.
Benzer Tezler
- Kastamonu türkülerinde kültürel unsurlar
Cultural elements in Kastamonu folk songs
BİLGİ CİĞERCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Halk Bilimi (Folklor)Kastamonu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLTEN KÜÇÜKBASMACI
- TRT Türk Halk Müziği repertuvarında yer alan Maya türündeki uzun havaların müzikal açıdan incelenmesi
A musical analysis on Maya unmetered folk songs in the TRT Turkish Folk Music repertoire
ERKAN AKBAŞ
- TRT repertuvarındaki Sivas Şarkışla yöresine ait uzun havaların çok katmanlı analizi
The multi-layered analysis of unmetered folk songs in the repertory of TRT belonging to Şarkışla region of Sivas
PELİN KARAKUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Halk Bilimi (Folklor)Hacettepe ÜniversitesiGeleneksel Türk Müzikleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYTEN KAPLAN
- Rumeli türkülerinin eğitim müziğinde kullanılabilirliğinin incelenmesi
Examination of the usage of Rumeli folk songs in educational music
UĞUR UĞURLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ATTİLA ÖZDEK
- Değerler eğitimi boyutuyla kültürel ve yapısal bakımdan Arguvan türküleri
Arguvan turkus in cultural and structural conditions with values education dimension
EYLEM ÖZTAŞ DEĞİRMENCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MüzikHaliç ÜniversitesiTürk Musikisi Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BETÜL KARAGÖZ DURSUN