Orta Asya Türk Tıbbı bağlamında humoral patoloji teorisinin farklı dönemler, kültürler ve bölgeler içindeki değişiminin incelenmesi
Examining the changes of humoral pathology theory in different periods, cultures and regions in the context of Central Asian Turkish medicine
- Tez No: 847245
- Danışmanlar: PROF. DR. NÜKET ÖRNEK BÜKEN, PROF. DR. EYÜP SARITAŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Deontoloji ve Tıp Tarihi, Medical History and Ethics
- Anahtar Kelimeler: Tıp Tarihi, Asya, Orta, Kültürlerarası Karşılaştırma, History of Medicine, Asia, Central, Cross-cultural Comparison
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tıp Tarihi ve Etik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tıp Etiği ve Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 189
Özet
Orta Asya Türk tıbbı, yüzlerce yıllık bir süreç içinde geniş bir coğrafyaya yayılmış Türk topluluklarının tıbbî uygulamalarını kapsar. Bu alanda bugüne kadar yapılmış araştırmalar daha çok Uygur tıp metinleri üzerine yoğunlaşmıştır. Bu tez çalışmasındaki amacımız, Orta Asya Türk topluluklarının farklı dönemlerdeki tıbbî uygulamalarını inceleyerek, bunların humoral patoloji teorisi temelinde bir karşılaştırmasını yapmaktır. Çalışmada Orta Asya sahasında Türkçe yazılmış tıbbî ve tıp dışı metinler incelenerek, bu eserlerdeki humoral patoloji teorisi temelinde yazılmış bilgiler bir araya getirilmiştir. Ardından bu bilgiler arasındaki benzerlikler ve farklılıklar ortaya konularak, bu durumun olası nedenleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Orta Asya'da yaşayan Türkler tarih boyunca tek bir tıbbî geleneğe bağlı kalmamışlar, farklı tıbbî gelenekleri benimsemişlerdir. Humoral patoloji teorisi temelli bu gelenekler Antik Yunan tıbbı, Hint tıbbı, Çin tıbbı ve İslam tıbbıdır. Hristiyan Türklere ait tıbbî metinlerin Antik Yunan tıbbı, Budist Türklere ait metinlerin Hint tıbbı ve Çin tıbbı, Müslüman Türklere ait metinlerin ise İslam tıbbı anlayışı temelinde yazıldığı saptanmıştır. Bu tez çalışması kapsamında ortaya konulan bilgilere göre, mensup oldukları dinler değiştikçe Orta Asya Türklerinin tıbba bakış açılarının da değiştiği söylenebilir.
Özet (Çeviri)
Central Asian Turkish medicine covers the medical practices of Turkish communities spread over a wide geography over a period of hundreds of years. Research in this field to date has focused mostly on Uyghur medical texts. Our aim in this thesis is to examine the medical practices of Central Asian Turkish communities in different periods and to make a comparison on the basis of humoral pathology theory. In the study, medical and non-medical texts written in Turkish in the Central Asian region were examined and the information written on the basis of humoral pathology theory in these works was brought together. Then, the similarities and differences between this information were revealed and possible reasons for this situation were tried to be revealed. Turks living in Central Asia have not adhered to a single medical tradition throughout history, but have adopted different medical traditions. These traditions based on humoral pathology theory are Ancient Greek medicine, Indian medicine, Chinese medicine and Islamic medicine. It has been determined that the medical texts of Christian Turks were written on the basis of Ancient Greek medicine, the texts of Buddhist Turks were written on the basis of Indian medicine and Chinese medicine, and the texts of Muslim Turks were written on the basis of Islamic medicine. According to the information presented within the scope of this thesis study, it can be said that as the religions they belong to change, the perspective of Central Asian Turks on medicine also changes.
Benzer Tezler
- Konya halk kültüründe türbeler etrafında oluşan inanç ve uygulamalar
Beliefs and practices formed around shrines in Konya folk culture
ATİLA KARTAL
Doktora
Türkçe
2017
Halk Bilimi (Folklor)Selçuk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SİNAN GÖNEN
- Differential expression of proteins in active and inactive phases of Behçet's syndrome
Behçet sendromunun aktif ve inaktif fazlarında farklı protein ekspresyonları
KIYMET ASLI KİREÇTEPE AYDIN
Doktora
İngilizce
2019
Moleküler Tıpİstanbul Teknik ÜniversitesiMoleküler Biyoloji-Genetik ve Biyoteknoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EDA TAHİR TURANLI
- İbn-i Kutluk Molla Toh Niyaz Ahond-nıng tıbb kitabı (giriş-metin-tercüme-sözlük-dizin)
Ibn-i Kutluk Molla Toh Niyaz Ahond?s medical book (Preface-text-translation-lexion-index)
AYSUN GÜRGÜZ
Doktora
Türkçe
2005
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiYeni Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET YELTEN
- İslamiyet öncesi ve Orta Asya Türklerinde tıp
Başlık çevirisi yok
C. AYŞENUR ÇAVDAR
Yüksek Lisans
Türkçe
1987
Deontoloji ve Tıp TarihiEge ÜniversitesiTıp Tarihi ve Deontoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ HAYDAR BAYAT
- Türkiye Selçuklularında XIII. yüzyıldaki tıbbi gelişmeler
The medical developments in Turkey Seljuks in XIII. century
ERHAN YOSKA
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
TarihErciyes ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ALİ AKTAN
PROF.DR. ÖZCAN AŞÇIOĞLU