Geri Dön

Karkarçay Havzası'nın (Karabağ-Azerbaycan) mühendislik jeomorfolojisi

Engineering geomorphology of Karkarcay Basin (Karabakh-Azerbaijan)

  1. Tez No: 847418
  2. Yazar: SALİHA EBRU ÇAKIRGÖZ
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. ATİLLA KARATAŞ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Coğrafya, Geography
  6. Anahtar Kelimeler: Mühendislik Jeomorfolojisi, Karkarçay Havzası, Karabağ, Arazi kullanım ve planlaması, Engineering Geomorphology, Karkarcay Basin, Karabakh, Land Use and Planning
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Marmara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 273

Özet

Fiziki coğrafyanın alt dallarından biri olan jeomorfoloji; litosferin yüzeyinde görülen şekilleri inceleyen, oluşum ve evrimlerini açıklayan, sınıflandıran ve dağılışlarını nedenleriyle birlikte ortaya koyan bir bilim dalı olarak tanımlanmıştır. Bu çalışmanın ana başlığı olan mühendislik jeomorfolojisi ise jeomorfolojinin çalışma prensibini esas alacak şekilde yeryüzünü incelemek ve başta yapı süreçleri olmak üzere çeşitli beşerî faaliyetlerde yönlendirme yapmaktır. Diğer bir ifade ile mühendislik jeomorfolojisi, jeomorfoloji bilgisini coğrafyanın diğer alt dalları ile sentezleyerek bu bilgiden pratik fayda sağlayan çalışma alanıdır. İngiltere'de ortaya çıkan bu bilim dalı üniversitelerin coğrafya, inşaat mühendisliği ve çevre mühendisliği gibi çeşitli bölümlerinde ders olarak okutulsa da uluslararası literatürde bu alanda yazılmış eser sayısı oldukça azdır. Bu sebeple ülkemizde yapılan ilk mühendislik jeomorfolojisi çalışmalarından biri olması ve alana dair örnekleri artırması bakımından önemlidir. Çalışmanın mekansal ögesini teşkil eden Karkarçay Havzası, Kura Nehri'nin Azerbaycan içerisindeki kollarından birinin akaçlama sahasından ibarettir. Bu kapsamda Şuşa, Hankendi, Ağdam ve Ağcabedi gibi önemli, kadim meskûn alanları sınırları içine alır. Söz konusu sahanın seçilmesi hususunda bölgenin bir süre Ermeni işgali altında olup yakın zamanda kurtarılması ile ihya sürecinde yaşanabilecek olumsuzlukları giderme isteği etkili olmuştur. Temelde dört ana bölüm olarak tasarlanan çalışmanın birinci bölümde coğrafyanın temel konu başlıkları olan fiziki (jeoloji, jeomorfoloji, iklim, hidrografya, toprak ve bitki örtüsü) ve beşerî coğrafyaya (demografi, ekonomi, ulaşım ve turizm) dair bilgiler sunularak genel bilimsel zemin oluşturmak hedeflenmiştir. İkinci bölümde sahanın jeomorfolojik özellikleri tetkik ve tasnif edilip çeşitli jeomorfolojik analizlerle desteklenerek bir anlamda sahanın zemin ve topografya açısından mühendislik çalışmalarına dair potansiyeli tespit edilmiştir. Üçüncü bölümde litosferik ve hidrosferik analizler başlığı altında jeofizik analizler, kil analizleri, toprak analizleri, petrografik analizler ile hidrografik ve hidrolojik analizler ile bölge farklı konularda ele alınmış ve mühendislik çalışmalarına yansımaları değerlendirilmiştir. Son bölüm olan mühendislik jeomorfolojisi bölümünde ise önce çalışma alanında mühendisliğe etkin müdahalede bulunan parametreler analiz edilmiş, daha sonra mühendislik jeomorfolojisi bakış açısı ile saha bölgelere ayrılarak birtakım değerlendirmeler yapılmıştır. Nihayetinde saha mühendisliğe elverişli ve elverişsiz olması bakımında derecelendirmeye tabii tutulmuş ve bu bakımdan sorun yaratan unsurlar açıklanmıştır. Buna göre saha büyük oranda elverişsiz gözükse de burada anlatılmak istenen belli önlemlerin alınması, koşulların iyileşitirilmesi durumunda yerleşilebileceğidir. Ayrıca sahanın potansiyeline göre birtakım yapılaşma ve arazi kullanım önerileri sunulmuştur. Öte yandan günümüzün önemli yerleşmelerinden olan bazı şehirlerin en yalın hali ile de gayet stabil olduğu görülmektedir. Bu yönüyle başta jeomorfolojik olmak üzere coğrafi bilgi ve bulgular ile mühendislik unsurlarını bir arada değerlendiren bu çalışma hem bölgenin genel karakterini ortaya çıkaracak bir envanter kaydı hem de yapılaşma sürecinde fayda sağlayacak yönlendirici bir doküman niteliği taşır.

Özet (Çeviri)

Geomorphology, one of the sub-branches of physical geography, is defined as a branch of science that examines the shapes seen on the surface of the lithosphere, explains their formation and evolution, classifies them and reveals their distribution together with their reasons. The main title of this study is engineering geomorphology and it is to examine the earth based on the working principle of geomorphology and to guide various human activities, especially building processes. In other words, engineering geomorphology is a field of study that combines geomorphology knowledge with other sub-branches of geography and provides practical benefit from this knowledge. Although this branch of science, which emerged in England, is taught as a course in various departments of universities such as geography, civil engineering and environmental engineering, the number of works written in this field in the international literature is quite low.For this reason, it is important as it is one of the first engineering geomorphology studies conducted in our country and increases the examples of the field. The Karkayçay Basin, which constitutes the spatial element of the study, consists of the drainage area of one of the branches of the Kura River in Azerbaijan. In this context, it includes important, ancient residential areas such as Şuşa, Hankendi, Ağdam and Ağcabedi. The motivation for choosing this field is to eliminate the negativities that may be experienced in the field of reconstruction engineering after the recent liberation of the region from the Armenian occupation. The study is basically designed as four main sections; In the first part, it is aimed to create a general scientific basis by presenting information about physical (geology, geomorphology, climate, hydrography, soil and vegetation) and human geography (demography, economy, transportation and tourism), which are the basic topics of geography. In the second part; The geomorphological features of the field were examined and classified and supported by various geomorphological analyses, in a sense, the potential of the field for engineering studies in terms of soil and topography was determined. In the third part; Under the heading of lithospheric and hydrospheric analyses, the region was discussed on different topics with geophysical analyses, clay analyses, soil analyses, petrographic analyses, and hydrographic and hydrological analyses, and their reflections on engineering studies were evaluated. In the last section, engineering geomorphology, the parameters that effectively intervene in engineering in the study area were first analyzed, and then, from the perspective of engineering geomorphology, the field was divided into regions and some evaluations were made. As a result, the field was graded in terms of whether it was suitable or unsuitable for engineering, and the problematic factors in this regard were explained. Accordingly, although the site seems largely unsuitable, what is meant here is that it can be settled if certain precautions are taken and conditions are implemented. In addition, some construction and land use suggestions are presented according to the potential of the area. On the other hand, it seems that some cities, which are among the important settlements of today, are quite stable in their simplest form. In this respect, this study, which evaluates geographical information and findings, especially geomorphological, and engineering elements, is both an inventory record that will reveal the general character of the region and a guiding document that will be beneficial in the construction process.

Benzer Tezler

  1. Aksu Çayı (K.Maraş) Havzasının su yönetimi amaçlı coğrafi analizi

    Aksu Stream (K.Maraş) Basin geographical analysis for water management purposes

    OSMAN SARIGÜL

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Coğrafyaİstanbul Üniversitesi

    Coğrafya Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HÜSEYİN TUROĞLU

  2. Sapanca Gölü ve Havzasının hidrojeokimyası ile dip sedimanlarının mineralojik ve jeokimyasal incelenmesi

    The Hydrogeocfemical study of Sapanca Lake basın and the mineralogical and geochemical investigation of that lake sediments

    VİLDAN ESENLİ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1995

    Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    DOÇ.DR. M. SEZAİ KIRIKOĞLU

  3. Karaçay Türklerinde dini ve sosyo-kültürel hayat (Tokat ili örneği)

    The religious and socio-cultural life of Karachay Turks (Example of Tokat province)

    AYŞE ÖZKAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    DinTrabzon Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ALİ FİDAN

  4. Karaçay Malkar Türkçesi ve Kara Kübür romanı üzerine inceleme

    Karachay Malkar Turkish and Black Quiver on his novel analysis

    MELİKE ÖZTÜRK AKDAĞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Türk Dili ve EdebiyatıOrdu Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. İSMAİL DOĞAN

  5. Karaçay-Balkar Türkçesi konu çözümlemeli söz varlığı

    Thematic lexicology of the Karachay-Balkar Language

    EBRU YURDAKUL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    DilbilimEge Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUSTAFA ÖNER