XIX. yüzyılda Osmanlı coğrafyasındaki misyonerlik faaliyetlerine karşı kaleme alınan bir reddiye örneği olarak Giritli Sırrı Paşa'nın 'Nûrü'l-hüdâ li-meni'stehdâ' adlı eseri
Girīdī Sirrī Pasha's 'Nûrü'l-hüdâ li-meni'stehdâ' article as an example of refutation against missionary activities in the Ottoman geography in the 19th century
- Tez No: 847966
- Danışmanlar: PROF. DR. HAKAN OLGUN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 113
Özet
XIX. yüzyıl Osmanlı bürokratlarından Giritli Sırrı Paşa'nın Nûrü'l-hüdâ li-meni'stehdâ isimli reddiyesini konu edinen bu çalışma; Girîdî'nin Hıristiyanlık hakkındaki görüş ve eleştirileri üzerinde durmaktadır. Klasik dönemde Müslüman âlimler tarafından yazılmış müstakil reddiye eserler olmakla birlikte 1800'lerden itibaren reddiye eserlerinin yazımının önemli ölçüde arttığı görülmektedir. Bu artışın başlıca sebepleri İslam'a karşı oryantalist söylemlerin artması ve beraberinde tüm dünyaya yayılan misyoner teşkilatların sınır tanımayan faaliyetleridir. Bu bağlamda son dönem Osmanlı âlimleri arasında Hıristiyanlığa karşı müstakil reddiye yazımı artmış, eserlerin büyük kısmı Türkçe ve sade bir dille kaleme alınmıştır. Çalışmamızın girişinde Sırrı Girîdî'nin hayatı, ailesi, memuriyet görevleri, ilmi kişiliği ve eserleri hakkında bilgi verilmiş, reddiyesinde kullandığı yöntem ve kaynaklar değerlendirilmiştir. Birinci bölümde XIX. yüzyıl Osmanlı coğrafyasındaki ve özel olarak Diyarbakır Vilayetindeki misyonerlik faaliyetlerine değinilmiştir. Buna ek olarak reddiye türündeki diğer Türkçe eserler hakkında bilgi verilerek Sırrı Paşa'nın reddiyeler içerisindeki yerinin daha iyi anlaşılması hedeflenmiştir. İkinci bölümde Nûrü'l-hüdâ'da ele alınan Hıristiyanlık eleştirileri, müellifin takip ettiği metot ve kullandığı kaynaklar değerlendirilmiştir. Araştırmanın sonucunda eserde Hıristiyan ilim adamları tarafından telif edilen gerek teolojik gerek tarihsel nitelikteki eserlere öncelik verildiği görülmektedir. Bunun yanı sıra diğer reddiye yazarlarının eserlerinden ve kelam kitaplarından faydalanılmıştır. Gelenekteki reddiye eserlerine benzer bilgiler içermekle birlikte eserin sistematik olması, erken dönem Hıristiyanlık tarihine dair detaylı bilgiler vermesi ve derin kelamî açıklamalar yerine net ve öz bilgiler içermesi eseri alanında önemli bir konuma yerleştirmektedir. Girîdî'nin yerli Hıristiyan halkın temsilcilerinden biri olan Diyarbakır Keldânî Başpiskoposu Abdi Yesû' Efendi ile aralarında geçen münazaraya yer vermesi ise eserin orijinalliğini artıran bir diğer yönüdür.
Özet (Çeviri)
This study, which deals with the refutation of Giritli Sırrı Paşa, one of the 19th century Ottoman bureaucrats, named Nûrü'l-hüdâ li-meni'stehdâ (Light of guidance for the one who seeks the right path); It focuses on Giridi's views and criticisms on Christianity. Although there were refutations written by Muslim scholars in the classical period, it is seen that the writing of refutation works has increased significantly since the 1800s. The main reasons for this increase are the increase in orientalist discourses against Islam and the borderless activities of missionary organizations that spread all over the world. In this context, the writing of independent refutations against Christianity has increased among the late Ottoman scholars, and most of the works have been written in Turkish and in a plain language. In the first part of the study, information is given about Sırrı Girîdî's life, family, official duties, scientific personality and works. In the second part, the missionary activities in the 19th century Ottoman geography and especially in the Diyarbakir Province were mentioned. In addition to this, it is aimed to better understand the place of Sırrı Paşa in the reddiyes by giving information about other Turkish works in the reddiye genre. In the third chapter, the criticism of Christianity in Nûrü'l-hüda, the method followed by the author and the sources he used were evaluated. As a result of the research, it is seen that priority is given to both theological and historical works written by Christian scholars. In addition to this, the works and kalam books of other refutation writers were used. Although it contains information similar to the traditional refutation works, the fact that the work is systematic, gives detailed information on the history of early Christianity, and contains clear and concise information instead of deep theological explanations places the work in an important position in its field. Another aspect that increases the originality of the work is Giridi's discussion with Abdi Yesû' Efendi, the Chaldean Archbishop of Diyarbakir, one of the representatives of the local Christian people.
Benzer Tezler
- XIX. yüzyılda Cizvit misyonerlerinin Osmanlı Devleti'ndeki faaliyetleri
Missionary activities of Jesuits in the Ottoman Empire in the 19th century
TUĞBA ORTAÇ
- Bir ingiliz misyoneri William Jowett'in Osmanlı topraklarında misyonerlik faaliyetleri (1815-1820)
Missionary activities of an english missionary William Jowett in Ottoman lands (1815-1820)
BERNA ÇAÇAN ONGUN
Doktora
Türkçe
2024
TarihBursa Uludağ Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. ASIM YEDİYILDIZ
- II. Abdülhamid Döneminde Cizvit teşkilatının Osmanlı topraklarındaki eğitim faaliyetleri (1876 – 1909)
II. Abdulhamid Period educational activities of the Jesuit organization in the Ottoman soil (1876 – 1909)
BEKTAŞ AKBAŞ
- 1840- 1861 tarihleri arasında Cebel-i Lübnan'da Dürzi- Marunî çatışması ve bu çatışmanın bölgeye etkisi
Conflict betwwen Druzes and Maronites in Lebanon between 1840-1861 and effects of this conflict to the region
MEHMET DENİZ KARAKIŞLA
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
TarihHacettepe ÜniversitesiTürkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TUFAN GÜNDÜZ
- Arnavutların İstiklal sürecinde Avusturya-Macaristan İmparatorluğu
The Austro-Hungarian Empire during the process of Albanians Community
DIBRAN VATAJ