Bilişsel davranışçı terapi süreçlerinin duygu işlemlemenin ardışık modeli çerçevesinde değerlendirilmesi
Evaluating cognitive behavioral therapy process in frame of the sequential model of emotional processing
- Tez No: 848208
- Danışmanlar: PROF. DR. SAİT ULUÇ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 188
Özet
Oturum içerisindeki duygusal deneyimlemenin terapi başarısı ile ilişkisi birçok araştırma tarafından ortaya konmuştur. Duygu işlemlemenin ardışık modeli ise, danışanların rastgele değil, belirli bir biçimde sıralanmış ve zaman içerisinde farklılaşan duygusal deneyimleme süreçlerinden geçerek değiştiğini ileri sürmektedir. Farklı psikoterapi yaklaşımlarından destek bulan model şimdiye kadar bilişsel davranışçı terapide (BDT) test edilmemiştir. Bu araştırmada, modelin varsayımları doğrultusunda, oturum içerisinde ortaya çıkan duygusal deneyimlerin oturumlar arası seyri ve psikoterapi süreç değişkenleri ile ilişkisi vaka serisi deseni ile incelenmiştir. Bu kapsamda, doğal ortamda yürütülmüş 4 adet psikoterapi sürecinden toplam 78 oturuma ait video kayıtları, bir dakikalık kesitlere dönüştürülmüş ve elde edilen 3.314 dakika Duygusal Anlamsal Durumların Sınıflandırılması (DADS) el kitabı ile gözlemsel olarak kodlanmıştır. Oturumlardan elde edilen kodların, her oturumda puanlanan Terapötik İttifak Ölçeği, Seans Değerlendirme Ölçeği ve Anlık Olumsuz Duygu Durum Derecelendirmesi ile zaman sıralı ilişkileri, tek vaka desenlerine özgü Simulasyon Modelleme Analizi ile test edilmiştir. Danışanlar arası karşılaştırmalar ise çok düzeyli modelleme analizine dayalı multinomiyal lojistik regresyon analizi ile incelenmiştir. Sonuçlar, psikolojik yakınmalardaki rahatlamanın ötesine geçerek, daha temeldeki duygusal zorlukların ve temel inançların ele alındığı vakalarda oturumlar arası duygu işlemlemenin duygu işlemlemenin ardışık modeline uygun şekilde ilerlediğini göstermiştir. Bu vakalarda psikoterapi süreç ölçümleri ile oturum içi duygusal deneyimlerin ilişkili olduğu ve terapi ilerledikçe danışanların iyilik halinin arttığı görülmüştür. Diğer yandan başvuru sorunları üzerinde derinleşmeyen vakaların psikoterapi sürecinde modelle uyumlu bir duygusal işlemleme ortaya çıkmamıştır. Bu vakalarda terapi ilerledikçe iyilik hali artmamış ve psikoterapi süreç ölçümleri ile oturum içi deneyimler arasında anlamlı ilişkiler bulunamamıştır. Çok düzeyli modellemeden elde edilen sonuçlar ise, danışanların oturum öncesinde daha yüksek olumsuz duygulanıma sahip olduğu ve oturum içerisinde duygusal işlemlemenin gerçekleştiği oturumların, anlık duygu durum üzerinde daha etkili olduğunu göstermiştir. BDT'de oturum-içi duygusal deneyimlemenin mikro düzeyde incelendiği ve tüm psikoterapi sürecinin ele alındığı ilk araştırma özelliği taşıyan çalışmanın sonuçları, duygusal işlemlemenin BDT'de etkili bir mekanizma olduğuna işaret etmektedir.
Özet (Çeviri)
Studies has shown the relationship between emotional experience and therapy outcome. The sequence-oriented emotion processing model suggests that in successful therapies, clients go through emotional experiences that are sequenced and differentiated over time. This model, has not yet been tested in cognitive-behavioral therapy (CBT). In this study, the inter-session course of emotional experiences and their relationship with process variables were examined within a case series design. Video recordings of 78 sessions of 4 psychotherapy sessions from a naturalistic setting were divided into one-minute segments. 3,314 minutes were observationally coded with the Classification of Affective Meaning States (CAMS). The time-ordered relationships of the codes obtained from the sessions with the Therapeutic Alliance Scale, Session Evaluation Scale, and Momentary Negative Affective State Rating were examined with Simulation Modeling Analysis. Between-client comparisons were examined with multinomial logistic regression analysis based on multilevel modeling analysis. Results showed that when underlying emotional difficulties and core beliefs were addressed beyond symptomatic relief, inter-session emotion processing progressed in accordance with the sequence-oriented model of emotion processing. In these cases, psychotherapy process measurements and in-session emotional experiences were correlated and the well-being of the clients increased as the therapy progressed. However, when the clients did not deepen on the presenting problems an emotional processing did not emerge, well-being did not increase with the therapy and no significant relationships were found between psychotherapy process measures and in-session experiences. The results obtained from multilevel modeling showed that the sessions are more effective when clients had higher negative affect prior to session and emotional processing had occurred within the session. This first research in which in-session emotional processing in CBT is examined at the micro level and the whole psychotherapy process is examined, indicates that emotional processing is an effective therapeutic mechanism in CBT.
Benzer Tezler
- Küçük hücre dışı akciğer kanseri hastalarının öznel iyi oluş, depresyon ve kaygı düzeylerine kum oyunu terapisinin etkisi
The effect of sand therapy on the subjective well-being, depression and anxiety levels of patients with non-small cell lung cancer
HAKKI FATİH DANE
Doktora
Türkçe
2023
Psikolojiİstanbul Arel ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER FARUK ŞİMŞEK
- Design and development of audio-emotional serious games for audiology therapy
Odyoloji terapisi için işitsel-duygusal ciddi oyunlar tasarlama ve geliştirme
EGE VERİM
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Bilim ve Teknolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiOyun ve Etkileşim Teknolojileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE KÖSE
- Ergenlerde obsesif kompulsif belirtileri azaltmaya yönelik BDT temelli psikoeğitim uygulamasının geliştirilmesi ve etkililiğinin incelenmesi: Bir karma yöntem çalışması
Development and investigation of the effectiveness of psychoeducation practice based on CBT to reduce obsessive compulsive symptoms in adolescents: A mixed methods study
MUSTAFA KERİM ŞİMŞEK
Doktora
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL SEÇER
- Ortaokul öğrencilerinde okul tükenmişliğini azaltmaya yönelik olarak geliştirilen bilişsel davranışçı terapi temelli psikoeğitim programının etkililiğinin karma yöntem ile incelenmesi
An ınvestıgatıon with mixed method on the effects of psychoeducation applıcatıons based on cognıtıve behavıoral therapy to reduce the school burnout levels of secondary school students
SÜMEYYE ULAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL SEÇER
- Investigating cognitive and metacognitive processes in people with Obsessive Compulsive Disorder: The role of cognitive behavioral therapy on the episodic memory & prospective metamemory
Obsesif Kompulsif Bozukluğu olan bireylerde bilişsel ve üstbilişsel süreçlerin incelenmesi: Bilişsel davranışçı terapinin olaysal bellek ve ileriye yönelik üstbellek üzerindeki rolü
İREM YILMAZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
PsikolojiBahçeşehir ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. METEHAN İRAK