Delivery platform work in a Turkish context: Exploring the experiences, challenges and struggles of esnaf-kurye
Türkiye'de teslimat platformlarında çalışma: Esnaf-kuryelerin deneyim, zorluk ve mücadelelerinin incelenmesi
- Tez No: 849157
- Danışmanlar: PROF. DR. ÇAĞLAR KEYDER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Platform Emeği, Teslimat İşçileri, Otomasyon, Emek Denetimi, Güvencesizlik, Toplumsal Yeniden Üretim, Esnaf-Kurye, İşçi Hareketleri, İstanbul, Türkiye, Platform Labor, Delivery Workers, Automation, Labor Control, Precarity, Social Reproduction, Esnaf-Kurye, Labor Movement, Istanbul, Turkey
- Yıl: 2024
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Koç Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 272
Özet
Bu tez, gıda teslimat sektöründeki üç büyük platform şirketi olan Getir, Trendyol ve Yemeksepeti'ne bağlı olarak İstanbul'da çalışan ve esnaf-kurye olarak adlandırılan moto kuryelerin deneyimlerini, zorluklarını, çelişkilerini ve başa çıkma mekanizmalarını ele alıyor. Araştırma, bu işçilerin esnaf-kurye pozisyonlarını nasıl yaşadıklarını ve anlamlandırdıklarını inceliyor. Çalışma, geniş zaman aralığında çeşitli bağlamlarda gerçekleştirilen işçi toplantıları ile kolektif etkinlik ve eylemlere katılımcı gözlem, işçilerle derinlemesine görüşme ve dijital medya araştırması bulgularına dayanıyor. Bu deneyimlerin eleştirel olarak incelenmesi, iş, işçiler ve işçi hareketlerinin yeniden üretimindeki toplumsal, örgütsel ve cinsiyete dayalı mekanizmaları ve de bu mekanizmaların daha geniş toplumsal (yeniden) üretim ilişkileriyle karmaşık ilişkiselliğini ortaya çıkarıyor. Teknolojik determinizme ve tamamen dijitalleştirilmiş bir emek denetimi nosyonuna karşı çıkan tez, platform işinde egemen ödeme biçimi olan parça başı çalışmanın işçiler üzerinde temel bir kontrol uyguladığını vurguluyor. Toplumsal yeniden üretim çerçevesini benimseyen çalışma, ağırlıklı erkek işçilerin çalıştığı bu hizmet sektöründeki cinsiyete dayalı dinamikleri inceliyor. Bu işçilerin emeğinin yaşadıkları hanelerdeki kadınların ücretsiz yeniden üretim emeğine dayanmasının, platformların toplumun yeniden üretimine kısmi bir çözüm sunmasının bir önkoşulunu oluşturduğunu öne sürüyor. Bulgular; Türkiye'deki teslimat platformlarında çalışmanın çok uzun çalışma saatleri, artan iş kazaları ve işçi ölümleri, düşük kazançlar, işte sınırlı özerklik, keyfi işten çıkarmalar, çok çeşitli emek denetim yöntemleri ve işçilerin destek için ailelerine yaslanmalarına sebep olan koruyucu mekanizmaların yokluğu gibi özelliklerle karakterize olduğunu gösteriyor. Buradan hareketle tez; işçi tabiiyeti, işte özerklik eksikliği, işçilerin hem bir sosyal hayat kurmalarını hem de örgütlenmelerini zorlaştıran uzun çalışma saatleri ile işçi dayanışmasına yönelik kolektif mekanizmaların eksikliği gibi hususları irdeliyor. Bu meselelerin ele alınmasının, sadece esnaf-kurye işçilerinin örgütlenmesi için değil, aynı zamanda daha geniş düzeyde emeğin giderek güvencesizleşmesine karşı dirençli ve güçlü bir işçi hareketi oluşturulabilmesi için kritik olduğu savunuluyor.
Özet (Çeviri)
This dissertation explores the lived experiences, challenges, contradictions, and coping mechanisms of platform delivery workers, identified as esnaf-kurye, operating in Istanbul and engaged with three major platform companies in the food and grocery delivery sector: Getir, Trendyol, and Yemeksepeti. The research delves into how these workers experience, make sense of, and enact their esnaf-kurye position. It involves participant observation, in-depth interviews, and engagements spanning various contexts and timeframes, including workers' meetings, collective actions, internal discussions, and ongoing digital media research. The critical examination of these experiences uncovers a complex interplay with broader social (re)production relations, examining the intricate social, organizational, and gendered mechanisms in the reproduction of work, workers, and labor movements. Arguing against technological determinism and the notion of a fully digitalized work control system, the dissertation underscores the essential control exerted over the workers through the predominant use of piecework as the payment method. Adopting a social reproduction lens, the study probes into the gendered dynamics of this predominantly male-driven service sector, asserting that workers' reliance on women's unpaid reproductive labor acts as a precondition for platforms offering only a partial solution to social reproduction. The findings highlight the challenging work conditions within Turkish delivery platforms, characterized by extensive working hours, heightened risks of accidents and fatalities, low earnings, limited autonomy, arbitrary dismissals, diverse labor control methods, and a lack of protection, resulting in workers relying on their families for support. Consequently, the dissertation aims to draw attention to key issues such as labor subordination, lack of autonomy at work, demanding working hours limiting workers' social life and organization, and the absence of collective mechanisms for worker solidarity. These considerations are argued to be pivotal not solely for the organization of esnaf-kurye workers but more widely for building a resilient and powerful labor movement capable of countering the deepening precarization of labor.
Benzer Tezler
- Sanal alışverişte algılanan riskin tüm kanallı (omni-channel) perakendecilik modellerinde hizmet kalitesi, müşteri memnuniyeti ve sanal satın alma niyeti açısından incelenmesi
The examination of perceived risk of online shopping in omni-channel retailing types with regards to service quality, customer satisfaction and online purchase intention
ELİF TÜRK
- New faces of work, new faces of resistance: Instant delivery work in Istanbul
İşin ve direnişin yeni veçheleri: İstanbul'da anlık teslimat işçileri
SENEM BAYAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
AntropolojiKoç ÜniversitesiKarşılaştırmalı Tarih ve Toplum Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BAŞAK CAN BULUT
- Isı transferi eğitiminin etkileşimli bilgisayar ortamında jawa destekli WEB tarayıcısı formatı kullanılarak gerçekleştirilmesi
Başlık çevirisi yok
TAYFUN DURAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Eğitim ve Öğretimİstanbul Teknik ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. Y. ONUR DEVRES
- Paket yazılım lisans sözleşmeleri
Package software license agreements
KAAN HATİPOĞLU
Doktora
Türkçe
2023
HukukGalatasaray ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN MURAT DEVELİOĞLU
- İşletmelerde teknolojik eğitim stratejileri kapsamında web tabanlı eğitimler
Başlık çevirisi yok
EVİN DOĞAN CEBECİ