Çok duyulu tasarımlarda duyu iş birliği kriterinin kullanıcı deneyiminin güçlendirilmesindeki etkisi
The effect of sensory cooperation criteria on enhancing user experience in multi-sensory designs
- Tez No: 849361
- Danışmanlar: PROF. DR. ZİYNET ÖNDOĞAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Endüstri Ürünleri Tasarımı, Industrial Design
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstriyel Tasarım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Endüstriyel Tasarım Kültürü ve Uygulamaları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 190
Özet
Duyularımız, çevremizde bulunan bütün nesne ve olayları algılamamızda başlıca görevlilerdendir. Yani çevremizde deneyimlediğimiz bütün ürünler, hizmetler, mekanlar duyusal açıdan bilinçli ve kasıtlı bir şekilde özel olarak tasarlanmış olmasalar da aslında hepsi duyularımız ile sürekli etkileşim halindedir ve bu şekilde algı ve deneyimlerin oluşmasını sağlarlar. Bu duyusal etkileşimlerin, kasıtlı bir şekilde tasarlanmadığında bile kişiler üzerinde böylesine bir etkiye sahip olduğu göz önünde bulundurulduğunda, tasarımcıların duyusal entegrasyonu bilinçli bir şekilde ele almasının deneyimleri kökten değiştirebilecek potansiyele sahip bir strateji olacağı söylenebilmektedir. Ancak kişilerin algı, duygulanım, deneyim ve izlenimlerinde bu kadar büyük role sahip duyuların tasarıma entegrasyonunda başarıya ulaşılabilmesi adına tasarımcının çeşitli kavram ve kriterlere hakim olması ve bu kriterleri incelikle ele alması gerekmektedir. Aksi halde ortaya zayıf ve hatta rahatsız edici bir deneyim ortaya çıkabilmektedir. Bahsi geçen bilgiler ışığında bu çalışma, çeşitli duyusal tasarım kavram ve kriterlerini araştırarak bu niteliksel kriterlerin iş birliği içerisinde işleyişinin duyusal ürün deneyimlerindeki etkisini incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırma yöntemi, belirlenen ürün grubuna ait çeşitli tasarımların kişiler tarafından incelenerek, duygusal ve deneyimsel izlenimlere ait anket uygulanması şeklinde gerçekleşmiştir. Bu doğrultuda, 'duyusal entegrasyon', 'duyusal uyum' ve 'duyusal sürpriz' gibi, ürünlerin deneyimsel dinamiğinde önemli etkilere sahip kavramlar araştırılarak literatürde yer alan, konuya ilişkin araştırmalar ve yürütülen çeşitli çalışma bulguları derinlemesine incelenmiştir. Daha sonrasında, araştırılan kavramların kullanıcının duygusal ve deneyimsel izlenimleri üzerindeki etkilerinin incelenmesi amacıyla, 53 katılımcının yer aldığı ürün değerlendirme ve anket uygulaması gerçekleştirilmiştir. 6 adet, farklı duyusal özelliklere sahip bardak tasarımlarının değerlendirildiği bu çalışma, farklı duyusal niteliklerin farklı duygusal ve deneyimsel izlenimler ile sonuçlandığı hipotezini doğrular nitelikte sonuçlar vermiştir. İncelenen sonuçlar, bu duyusal nitelikler ile izlenimler arasında istatistiksel açıdan anlamlı ilişkilerin varlığını doğrulamıştır. Duyusal, duygusal ve deneyimsel değişkenler arası ilişkilerin analizi Spearman Korelasyon yöntemi ile, ürünler arası istatistiksel açıdan anlamlı farklılıkların tespiti analizi ise Friedman Anova yöntemi gerçekleştirilmiştir. Duyuların ürün tasarımlarında ele alınması günümüzde halen gelişmekte olan bir yaklaşım olup konuya ilişkin süreçlerin, kriterlerin ve ölçüm araçlarının literatürde tam anlamıyla net bir birikime henüz ulaşmadığı görülebilmektedir. Yürütülen bu çalışma literatürde gözlemlenen bu eksiği gidermede bir adım niteliği taşımayı ve ürün tasarımlarında duyu, duygu ve deneyim ilişkisine açıklık getirerek literatüre katkı sağlamayı hedeflemektedir.
Özet (Çeviri)
Human senses are mainly responsible for perceiving all of the objects and events around us. Although the products, services and places we experience around us are not always designed intentionally and consciously, they are actually in constant interaction with our senses and thus have a role in creating perceptions and experiences. Considering the fact that these sensory interactions have such an impact on users even when they are not deliberately designed, it can be assumed that managing sensory integration consciously will be a game-changing strategy for enhancing product experiences. However, in order to achieve success in the integration of the senses, which have such a big role in users' perception, emotion, experience and impression, the designer must master various concepts and criteria and handle these criteria with caution. Otherwise, unfulfilling and even disturbing experiences may occur. In the light of the mentioned information, this study aims to investigate various sensory design concepts and criteria and examine the impact of the collaborative functioning of these criteria on sensory product experiences. The research method was carried out by examining various designs of a product group by people and applying a survey on emotional and experiential impressions. In this regard, concepts such as 'sensory integration', 'sensory congruence' and 'sensory surprise', which have significant effects on the experiential dynamics of products, were investigated and the findings of various studies on the subject in the literature were examined. Subsequently, a product evaluation and survey was conducted with 53 participants in order to examine the effects of the researched concepts on the user's emotional and experiential impressions. This study, in which 6 cup designs with different sensory properties were evaluated, yielded results confirming the hypothesis that different sensory qualities result in different emotional and experiential impressions. The results confirmed the existence of statistically significant relationships between these sensory qualities and impressions. The analysis of the relationships between sensory, emotional and experiential variables was performed with the Spearman Correlation method, and the analysis for detecting statistically significant differences between the products was performed with the Friedman Anova method. Today, sensory integration in product design is still a developing approach and it can be seen that the processes, criteria and measurement tools related to the subject have not yet reached a clear accumulation in the literature. This study aims to be a step in eliminating this deficiency observed in the literature and to contribute to the literature by clarifying the relationship between sense, emotion and experience in product designs.
Benzer Tezler
- Bölgeselci mimarlık ve çok duyulu mekan tasarımı ilişkisi Correa ve Kéré örnekleri
The relation between regionalist architecture and multisensory space design Correa and Kéré examples
ECE AYAŞ
- Rengin tat algısı üzerindeki etkisinin mekan tasarımında kullanılması
The influence of color on taste perception and usage in the design of space
FEYZA NUR DİŞKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
İç Mimari ve DekorasyonMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DİDEM BEDÜK TUNCEL
- Kahve mekânı tasarımı ve kullanıcı ilişkisinin fenomenolojik yöntemler üzerinden irdelenmesi
Başlık çevirisi yok
ESMAHAN BETÜL ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
İç Mimari ve DekorasyonKocaeli Üniversitesiİç Mimarlık Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. DİDEM ERTEN BİLGİÇ
- Bir grafik tasarım sorunu olarak görme engellilere yönelik karton ambalaj tasarımında estetik ve işlevsellik algısı üzerine uygulamalar
Applications regardi̇ng the perception of aesthetics and functionality in the design of carton packages for visually impaired people as a graphic design problem
PELİN HAYTA
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Güzel Sanatlarİstanbul Arel ÜniversitesiGrafik Tasarımı Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DİLEK ÇULHA
- Ayak giydirme sanatı (ayakkabı)
The art of the foot dressing (shoe)
ARSEN KANBAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Güzel SanatlarMarmara ÜniversitesiTekstil Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. CEMİLE TUNA