Çalışanların yapay zekaya yönelik tutumları
Employees' attitudes toward artificial intelligence
- Tez No: 850682
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYDIN ÇİVİLİDAĞ, DR. JANET FRANCES RAFNER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Bilim ve Teknoloji, Psikoloji, Science and Technology, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Yapay Zeka, Üretken Yapay Zeka, İş Yaşamı, Kariyer Endişesi, Yenilik Korkusu, Yapay Zekaya Yönelik Tutum, Artificial Intelligence, Generative Artificial Intelligence, Work Life, Career Anxiety, Fear of Innovation, Attitude Towards Artificial Intelligence
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Arel Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 219
Özet
Yapay zeka teknolojisinin hızlı gelişimi, üretken yapay zeka gibi yeni olguların meydana çıkmasına yol açmıştır. Bu durum, insan ve üretken yapay zeka arasındaki işbirliklerini arttırırken, onların beklentilerini yükseltmekte ve yapay zekanın etik kullanımı ve iş kaybı gibi endişelerini gündeme getirmektedir. Böylece, iş yaşamında yapay zekaya yönelik tutum ve endişelerin incelenmesine dair bilimsel araştırmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu araştırma, iş dünyasında yapay zeka teknolojisinin, insan psikolojisi üzerindeki etkilerini derinlemesine inceleyerek, bilimsel bir değer ve özgün bir yaklaşım üretmeyi amaçlamaktadır. Çalışma, işyerinde insan ve yapay zeka işbirliğinde ekip dinamiklerini ve çalışanların yapay zeka gibi teknolojik yeniliklere yönelik tutumlarını incelemektedir. Araştırmanın amacı, çalışanların kariyer kaygılarının bu yeniliklere etkisini, üretken yapay zekanın temel prensiplerine yönelik tutumlarını ve yeni roller ile yeni iş kollarına hazır oluşlarını değerlendirmektedir. Buna ek olarak, yapay zekanın çalışanların kariyerlerine yönelik endişeleri ve tutumları üzerindeki psikolojik etkileri ele alarak, yapay zekanın iş hayatındaki dönüşüm üzerindeki rolünü incelemektir. Çalışma, yapay zeka kullanım deneyimine sahip olan ya da deneyim sahibi olmayan çalışan ve kurumlara içgörü sunmayı hedefleyerek iş dünyasına özgün katkı sağlamayı amaçlamaktadır. Bu çalışma, nitel araştırmanın çoklu durum çalışması desenine göre planlanmıştır. Çalışmada araştırma grubunda yer alan katılımcıların belirlenmesinde, amaçlı örnekleme türünden tipik örnekleme ve kartopu örnekleme birlikte kullanılmıştır. Araştırmada, nitel araştırma yaklaşımı çerçevesinde yarı yapılandırılmış görüşme tekniğinden yararlanılmıştır. Araştırmanın katılımcıları, iş akışında üretken yapay zeka teknolojilerini kullanmakta olan 18 yaş üzeri turizm, eğitim, insan kaynakları ve yazılım sektörlerinden 13 beyaz yaka çalışanından oluşmaktadır. Her sektörden belirli sayıda katılımcı seçilerek, kadın ve erkek katılımcı sayısı eşit tutulmaya çalışılmıştır. Katılımcılarla yüz yüze ve online bireysel görüşmeler yapılmıştır. Ayrıca bu katılımcılardan istekli ve gönüllü olan dört katılımcı ile online odak grup görüşmesi de gerçekleştirilmiştir. Yapılan bireysel ve odak grup görüşmelerinde, katılımcıların kariyer endişeleri ve üretken yapay zeka yeniliklerine yönelik tutumları üzerine odaklanılmıştır. Veri toplama araçları olarak, demografik bilgileri içeren“Kişisel Bilgi Formu”ve literatür dikkate alınarak ve araştırmanın etik ilkelerine uygun olarak yarı yapılandırılmış görüşme soruları kullanılmıştır. Katılımcıların anonimliğinin sağlanması ve kişisel bilgilerin ifşa edilmemesine özen gösterilerek her bir katılımcı kodlanmıştır. Araştırma kapsamında elde edilen veriler MAXQDA Analytics Pro 2020 programı ile analiz edilmiştir. Bu doğrultuda elde edilen veriler önce kodlanmış, daha sonra kod kitapçıkları haline getirilmiştir. Kodlama sonrası verilerden kodlama ve temalandırmalar yapılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlar literatür ile tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The rapid development of artificial intelligence technology has led to the emergence of new phenomena such as generative AI. This situation not only enhances collaborations between humans and generative AI but also raises their expectations while bringing concerns such as the ethical use of AI and job loss to the forefront. As a result, there is a growing need for scientific research to examine attitudes and concerns regarding AI in the workplace. This research aims to provide scientific value and a unique perspective by deeply analyzing the effects of AI technology on human psychology in the business world. The study examines team dynamics in human-AI collaboration and employees' attitudes toward technological innovations like AI in the workplace. The objective is to evaluate how employees' career concerns influence their perspectives on these innovations, their attitudes toward the fundamental principles of generative AI, and their readiness for new roles and job fields. Additionally, the study aims to explore the psychological impacts of AI on employees' career-related concerns and attitudes, investigating AI's role in the transformation of professional life. By providing insights to employees and organizations with or without experience in AI applications, the study aspires to make unique contributions to the business world. This research is designed according to the multiple case study pattern within the qualitative research framework. For participant selection, purposive sampling methods, including typical sampling and snowball sampling, were used. A semi-structured interview technique was employed within the qualitative research approach. The study's participants include 13 white-collar employees aged 18 and above from the tourism, education, human resources, and software sectors, who actively use generative AI technologies in their workflows. A specific number of participants were selected from each sector, ensuring an equal number of male and female participants as possible. Individual interviews were conducted face-to-face and online, and an online focus group discussion was held with four participants who volunteered. The individual and focus group interviews concentrated on participants' career concerns and attitudes toward generative AI innovations. Data collection tools included a“Personal Information Form”containing demographic information and semi-structured interview questions prepared in line with the literature and ethical principles of the study. Ensuring the anonymity of participants and the confidentiality of personal information was prioritized, and each participant was coded accordingly. The data obtained within the scope of the research were analyzed using the MAXQDA Analytics Pro 2020 software. The collected data were initially coded and subsequently compiled into codebooks. Following coding, themes and categorizations were derived from the data. The results of the research were discussed in light of the literature.
Benzer Tezler
- Hastane öncesi acil sağlık hizmetleri çalışanlarının yapay zekâ tutumları ile tıbbi yapay zekâ hazır bulunuşluk düzeyi ilişkisinin değerlendirilmesi
Evaluation of the relationship between artificial intelligence attitudes and medical artificial intelligence readiness level of prehospital emergency health services employees
AYDEMİR ÇANKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Sağlık YönetimiSelçuk ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMEL FİLİZ
- Dönüştürücü liderlik ve kişiliğin yapay zekâ genel tutumu üzerine etkisinde inovasyon algısının aracı rolü
The mediating role of innovation perception in the effect of transformational leadership and personality on general attitude towards artificial intelligence
RÜVEYDE PABUÇCU
- Hemşirelerin yapay zekâya yönelik genel tutumlarının incelenmesi
Examining nurses general attitudes towards artificial intelligence
FATMA KANDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
HemşirelikHaliç ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA AZİZOĞLU
- İnsan kaynakları eğitim ve geliştirme uygulamalarının çalışanların yenilikçi iş davranışına etkisi: Yapay zekanın rolü
The impact of human resources training and development practices on employees' innovative work behavior: The role of artificial intelligence
IRMAK ERTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
İşletmeBaşkent Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZÜHAL ŞENYUVA
- Medikal turizmde yetki belgesi olan özel hastane ve aracı kuruluşların yapay zeka kaygı algıları ve dijital teknolojiye yönelik tutumları arasındaki ilişkide endüstri 4.0 farkındalığının aracılık rolü: Antalya ili örneği
The mediating role of industry 4.0 awareness in the relationship between artificial intelligence anxiety perceptions and attitudes towards digital technology of private hospitals and intermediary organizations with decertification certificate in medical tourism: The case of Antalya province
MEHMET DAĞLI
Doktora
Türkçe
2025
Sağlık YönetimiAlanya Alaaddin Keykubat ÜniversitesiSağlık Turizmi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERPİL KOCAMAN