Türk üretim şirketlerinde çalışanlara sağlanan faydaların karlılığa olan etkisi
The effect of employee benefits on profitability in Turkish manufacturing companies
- Tez No: 850826
- Danışmanlar: PROF. DR. HAKAN KİTAPÇI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gebze Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 92
Özet
Şirketler, küresel boyutta görüldüğü gibi Türkiye'de de kar elde etme hedefine yoğunlaşmış olan kuruluşlardır. Bugünün rekabet dolu piyasa koşullarında, şirketlerin karlılığını artırabilecek potansiyeli taşıyan her türlü etmen çok büyük bir değere sahiptir. Şirketlerin kar elde etme yeteneğine sahip kuruluşlar olmasının temelinde fiyatlandırma, tesis yatırımı ve reklam benzeri gibi birçok parametre bulunmaktadır. Literatür araştırması yapıldığında, şirketlerin insan kaynaklarına yönelik yaptığı ücret, maaş, emeklilik faydaları, kıdem tazminatı karşılıkları, yan haklar, izin karşılıkları gibi türlü yatırımları içerisinde bulunduran çalışanlara sağlanan faydaların da bir bütün olarak bu parametrelerin arasında yer alabileceği düşünülmüştür. Bu eksende bu çalışma, çalışanlara sağlanan faydalar kapsamındaki yükümlülük unsurlarının Türk üretim şirketleri özelinde karlılığa etkisi olan bir parametre olup olmadığını incelemiştir. Araştırma kapsamında, üretim odaklı faaliyet gösteren şirketlerden oluşan BIST Sınai Endeksi içerisinde bulunan bu şirketlerin Sermaye Piyasası Kurulu'na ilettiği yıllık finansal raporlardaki verilerden yararlanılmıştır. BIST Sınai Endeksi'ni meydana getiren endeksler (BIST Gıda, İçecek, BIST Kimya, Petrol, Plastik, BIST Madencilik, BIST Metal Ana, BIST Metal Eşya, Makina, BIST Orman, Kağıt, Basım, BIST Taş, Toprak, BIST Tekstil, Deri) içerisinde bulunan 219 adet şirket incelenmiştir. Bu şirketler içerisinden, 2013-2022 yılları arasındaki 10 yıla ait verileri elde edilebilenlerin ilgili verilerinden yararlanılarak çalışanlara sağlanan faydaların vadelerine göre yükümlülüklere oranı ve şirketlerin net kar marjı bulunmuştur. Regresyon analizi kullanılarak bunların aralarındaki ilişki hem sektör ayırmaksızın toplu olarak hem de BIST Sınai Endeksi'ni oluşturan endeksler bazında sektörel olarak incelenmiştir. Gerçekleştirilen analizler neticesinde, toplu olarak Türk üretim şirketlerinde ve sektörel olarak metal eşya ve makina ve orman, kağıt ve basım sektörlerinde çalışanlara sağlanan hem kısa vadeli hem de uzun vadeli faydaların karlılığı pozitif olarak etkilediği görülmüştür. Gıda ve içecek, madencilik ve ana metal sektörleri için ise çalışanlara sağlanan uzun vadeli faydaların karlılığı pozitif olarak etkilediği tespit edilirken kısa vadeli faydaların karlılığa etki etmediği tespit edilmiştir. Tekstil ve deri sektöründe ise çalışanlara sağlanan kısa vadeli faydaların karlılığı pozitif olarak etkilediği saptanırken uzun vadeli faydaların karlılığa etki etmediği saptanmıştır. Kimya, petrol ve plastik ve çimento ve beton (taş ve toprak) sektörlerinde faaliyette bulunan şirketlerde ise çalışanlara sağlanan hem kısa vadeli hem de uzun vadeli faydaların karlılığı etkilemediği belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
Companies, as seen on a global scale, are organizations that focus on the goal of making profits in Türkiye as well. In today's competitive market conditions, any factor that has the potential to increase the profitability of companies has great value. There are many parameters such as pricing, facility investment and advertising etc. that underpin the ability of companies to be profit-making organizations. When the literature research was conducted, it was thought that employee benefits, which include various investments made by companies in human resources such as wages, salaries, retirement benefits, severance pay provisions, fringe benefits, leave provisions, could also be included among these parameters as a whole. In this axis, this study examines whether the liability elements within the scope of employee benefits are a parameter that affects profitability in Turkish manufacturing companies. Within the scope of the research, the data in the annual financial reports submitted to the Capital Markets Board of these companies in the BIST Industrials Index, which consists of companies with production-oriented activities, were utilized. A total of 219 companies in the indices constituting the BIST Industrials Index (BIST Food, Beverage, BIST Chem., Petrol, Plastic, BIST Mining, BIST Basic Metal, BIST Metal Products, Machine, BIST Wood, Paper, Printing, BIST Non-Metal Mineral Product, BIST Textile, Leather) were analyzed. Among these companies, the ratio of employee benefits to liabilities by maturity and the net profit margin of companies were found by utilizing the relevant data of those whose data can be obtained for the 10 years between 2013 and 2022. Using regression analysis, the relationship between them is analyzed both collectively without sectoral distinction and sectorally on the basis of the indices constituting the BIST Industrial Index. As a result of the analyses, it has been observed that both short-term and long-term employee benefits have a positive effect on profitability in Turkish manufacturing companies as a whole and in the metal products and machine and wood, paper and printing sectors. For the food and beverage, mining and basic metals sectors, it has been determined that long-term employee benefits have a positive effect on profitability, while short-term employee benefits have no effect on profitability. In the textile and leather sector, it has been appointed that short-term employee benefits have a positive effect on profitability, while long-term employee benefits have no effect on profitability. It has been observed that in companies operating in the chemical, petroleum and plastics and cement and concrete (non-metal mineral product) sectors, both short-term and long-term employee benefits have no effect on profitability.
Benzer Tezler
- La proposition D'Un modéle de direction et de l'organisation pour le secteur de sous industrie de l'automobile Turque
Türk otomotiv yan sanayi için yönetim ve organizasyon modeli önerisi
SERKAN ANDI
Yüksek Lisans
Fransızca
2004
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiGalatasaray ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ETHEM TOLGA
- Türkiyede tekstil ve konfeksiyon sektörünün durumu ve çıkış stratejileri
Başlık çevirisi yok
İBRAHİM ÖZGÜR
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Tekstil ve Tekstil MühendisliğiKadir Has ÜniversitesiBankacılık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HASAN EKEN
- Türkiye ekonomisinde kamu iktisadi teşebbüslerinin önemi ve kamu iktisadi teşebbüslerinin özelleştirilmesi
Başlık çevirisi yok
DENİZ ÖZUSLU
- İşletme kaynakları planlaması ve otomotiv yan sanayinde bir uygulaması
Başlık çevirisi yok
YÜCE OSMAN ATAY
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
İşletmeUludağ Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FERAY ODMAN ÇELİKÇAPA
- Türkiye'de faaliyet gösteren şirketlerin fikri haklar konusundaki performanslarının Design Turkey Ödül Sistemi kazananları üzerinden analizi
Analysis of intellectual property performance of companies that operate in Turkey through Design Turkey Industrial Award winners
AYSU DERİCİOĞLU EGEMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Endüstri Ürünleri Tasarımıİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Ürünleri Tasarımı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZLEM ER