Presenteeısm ile absenteeısm arasındaki ilişkide işe adanmışlığın aracı ve çalışma yeterliliğinin düzenleyici etkisi: İSO 500 araştırması
The mediating effect of work engagement and moderating effect of work efficacy in the relationship between presenteeism and absenteeism: ISO 500 research
- Tez No: 851648
- Danışmanlar: PROF. DR. ATİLA KARAHAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Presenteeism, Absenteeism, İşe Adanmışlık, Çalışma Yeterliliği, İSO 500, SmartPLS, Presenteeism, Absenteeism, Work Engagement, Work Ability, ISO 500, SmartPLS
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 248
Özet
Çalışmanın amacı; presenteeism ile absenteeism arasındaki ilişkide işe adanmışlığın aracı etkisini ve çalışma yeterliliğinin düzenleyici rolünü incelemektir. Bu kapsamda, araştırmaya ilişkin veriler“Türkiye'nin En Büyük 500 Sanayi Kuruluşu'na”(İSO-500) kayıtlı firmalarda çalışan kolayda örneklem yöntemi ile seçilmiş 431 beyaz yakalı çalışana uygulanan anket yoluyla elde edilmiştir. Araştırmada elde edilen veriler, SPSS for Windows 25.0, SPSS PROCESS MACRO Model 7 programı ve Yapısal Eşitlik Modellemesi SmartPLS 4 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma modelinin analizinden önce araştırmada yer alan yapıların geçerlilik ve güvenirlilik analizi yapılmıştır. Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları kapsamında; iç tutarlılık güvenirliği, birleşme geçerliği ve ayrışma geçerliği incelenmiştir. SmartPLS ile analiz edilen araştırma modeli; doğrusallık, yol katsayıları, R2 ve etki büyüklüğü (f2) hesaplanmıştır. PLS yol katsayılarının anlamlılıklarının değerlendirilmesinde bootstrapping (yeniden/türev örnekleme) yöntemiyle 5000 alt örneklem alınarak t değerleri hesaplanarak doğrudan ve dolaylı etki analizleri ile düzenleyici etki analizleri gerçekleştirilmiştir. Yapılan analizler neticesinde işe yoğunlaşamamanın ve işi tamamlamanın, adanmışlık üzerinde istatistiksel olarak anlamlı ve negatif yönlü bir etkisi olduğu görülmektedir. İşe yoğunlaşamamanın, dinçlik ve özümseme üzerinde istatistiksel olarak anlamlı ve negatif yönlü bir etkisi olduğu görülmektedir. Adanmışlığın, dinçliğin ve işi tamamlamanın absenteeism üzerinde istatistiksel olarak anlamlı ve negatif yönlü bir etkisi olduğu görülmektedir. Ayrıca işi tamamlamanın, absenteeism üzerindeki etkisine adanmışlık aracılık etmektedir. İşe yoğunlaşamamanın absenteeism üzerindeki etkisine adanmışlık ve dinçlik aracılık etmektedir. İşi tamamlamanın özümseme üzerindeki etkisinde, çalışma yeterliliğinin düzenleyici etkisinin istatistiki olarak anlamlı olduğu sonucuna varılmıştır. Yapılan farklılık testleri sonucunda presenteeism, çalışanların eğitim durumuna, çalışma süresine, statüsüne ve kronik hastalığın varlığına göre; absenteeism, çalışanların eğitim durumuna, çalışma süresine, statüsüne, kronik hastalığın varlığına, sektörüne göre; işe adanmışlık, çalışanların cinsiyetine, yaşına, eğitim durumuna, çalışma süresine, statüsüne, sektörüne göre; çalışma yeterliliği, çalışanların medeni durumuna, yaşına, eğitim durumuna, deneyim süresine, çalışma süresine, kronik hastalığın varlığına, sektörüne göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık göstermektedir. Yapılan literatür incelemesi sonucunda dört değişken arasında şartlı dolaylı etkiyi inceleyen herhangi bir çalışmaya rastlanılmamıştır. İlgili değişkenler arasındaki bu ilişkilerin örgütsel anlamda yararının bilinmesi, bu anlamda farkındalığın artırılması, örneklemin İSO sahasından seçilmesiyle, kavramların çalışma yaşamındaki önemi ve geliştirilebilirliği literatüre birçok fayda sağlayarak çalışmanın özgünlüğünü artıracaktır.
Özet (Çeviri)
The purpose of the study is to examine the mediating effect of work engagement and the moderating effect of work ability on the relationship between presenteeism and absenteeism. In this context, data were obtained through a survey applied to 431 white-collar employees selected by convenience sampling method working in companies registered in“Turkey's Top 500 Industrial Enterprises”(ISO-500). The data obtained in the research were analyzed using SPSS for Windows 25.0, SPSS PROCESS MACRO Model 7 program and Structural Equation Modeling with SmartPLS 4 program. Before the analysis of the research model, validity and reliability analyzes of the structure of the research were conducted. Within the scope of validity and reliability studies; internal consistency reliability, convergent validity and discriminant validity were examined. The research model analyzed with SmartPLS; linearity, path coefficients, R2 and effect size (f2) were calculated. In the evaluation of the significance of PLS path coefficients, t values were calculated by taking 5000 subsamples with bootstrapping (resampling/derivative sampling) method and direct and indirect effect analyzes and moderating effect analyses were carried out. As a result of the analysis, it is seen that job lack of concentration and work completion have a statistically significant and negative effect on engagement. Lack of concentration on work has a statistically significant and negative effect on vigor and absorption. Engagement, vigor and work completion have a statistically significant and negative effect on absenteeism. Moreover, the effect of work completion on absenteeism is mediated by commitment. The effect of inability to concentrate on work on absenteeism is mediated by dedication and vigor. It is found that the moderating effect of work ability on the effect of job completion on absorption is statistically significant. As a result of the difference tests, presenteeism shows a statistically significant difference according to the educational status, working time, status and existence of chronic disease; absenteeism shows a statistically significant difference according to the educational status, working time, status, existence of chronic disease and sector; work engagement shows a statistically significant difference according to the gender, age, educational status, working time, status and sector; work ability shows a statistically significant difference according to the marital status, age, educational status, experience, working time, existence of chronic disease and sector. As a result of the literature review, no study examining the conditional indirect effect between the four variables was found. Knowing the organizational benefits of these relationships between the four variables, raising awareness in this sense, selecting the sample from the ISO field, the importance and developability of the concepts in working environment will increase the originality of the study by providing many benefits to the literature.
Benzer Tezler
- İş yaşamında var olmama durumu ve iş-yaşam dengesi arasındaki ilişkinin belirlenmesine yönelik bir araştırma
A research on determining the relationship between presenteeism and work-life balance
BURÇAK YALÇIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
İşletmeDokuz Eylül Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OLCA SÜRGEVİL DALKILIÇ
- Presenteeism (işte varolmama sorunu) ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki: Adnan Menderes Üniversitesi akademik personeli üzerinde bir uygulama
The relation between presenteeism (the problem of not attending work) and organizational commitment: A study on the academic staff of Adnan Menderes University
İSMET ANIK BAYSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
İşletmeAdnan Menderes Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HÜSEYİN ŞENKAYAS
- Kabin memurlarında görülen presenteeism ile işe adanmışlık ve işini kaybetme korkusu arasındaki ilişki
The relationship between organizational commitment and fear of job loss with presenteeism in cabin attendants
HÜLYA ÇAĞLAR ÇELEBİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sivil HavacılıkAltınbaş Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ZEYNEP AYFER BOZAT
- Mental health in the workplace during Covid-19 outbreak and its effects on the productivity in Morocco
Covid-19 salgını sırasında iş yerinde ruh sağlığı ve Fas'ta üretkenliğe etkileri
GHADA BOURİCH
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
İşletmeMarmara Üniversitesiİşletme (İngilizce) Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YAPRAK KALAFATOĞLU
- Sağlık çalışanlarında işte var olamama (Presenteizm) örgütsel bağlılığa etkisinin belirlenmesi
Determining the effect of presenteeism on organizational commitment in healthcare professionals
EBRU TOKA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Sağlık YönetimiYeditepe ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZLEM KUNDAY