İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi kararlarının medeni hukuktaki kişilik hakkı kavramına etkisi
The effect of the judgments of the European Court of Human Rights on the concept of personality right in civil law
- Tez No: 852007
- Danışmanlar: PROF. DR. HÜSEYİN MURAT DEVELİOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Galatasaray Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Hukuk Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 237
Özet
Temel hakların özel hukuka etkisi ister devletin pozitif yükümlüğü nedeniyle, ister yatay etki teorisi sayesinde, istersek de yalnızca T.C. Anayasası'nın açık düzenlemeleri nedeniyle olsun, artık bu etkinin kabulünün zorunlu olduğu çalışmamızda ortaya konulmuştur. Nitekim yatay etki tartışmalarının merkezi olan Almanya hukukunda olduğu gibi İsviçre hukukunda da temel hakları düzenleyen ülke anayasalarının özel hukuk kişilerini bağlayıcı bir dille düzenlenmediği görülmekteyken, T.C. Anayasası'nda açıkça temel hak ve ödevlerin muhatabı olarak bireylerin de yer aldığı açıkça görülmektedir. Böylece Türkiye hukukunun bir parçası olan İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi (İHAS) düzenlemelerinin ve İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi (İHAM) kararlarının özel hukuk yargıcı tarafından da dikkate alınması gereği yalnızca anayasal düzenlemelerimizin sonucu olarak dahi ortaya çıkmaktadır. Diğer yandan hukuk sistemleri veya temel hakların özel hukuka etkisine dair teorik açıklamaları ne kadar farklı olursa olsun kıta Avrupası ülkelerinden denizaşırı ülkelere kadar birçok yabancı ülkede, mülkiyet hakkından kişilik hakkına, sözleşmeler hukukundan aile hukukuna kadar çok farklı özel hukuk ihtilafında temel hakların özel hukuka ne denli etki edebildiği görülmektedir. Kişilik hakkı kavramının Türkiye'de kişinin vücut bütünlüğünü, itibarını, özel hayatını ve hatta kişinin özgürlüklerini koruduğu kabul edilen geniş kapsamlı bir kavram olması ve kavramın çerçevesini çizme ihtiyacı olmaksızın hukukumuzda yer alması kavramın özel hukuk alanında temel haklardan ve dolayısıyla İHAM kararlarından doğrudan etkilenmeye en açık kavram haline getirmektedir. Bu etki uyarınca, Türkiye'deki özel hukuk yargıçlarının, kişilik hakkı kavramını, İHAM'ın günümüz gelişmelerine ayak uyduran dinamik yorumları çerçevesinde ele alması; kişilik hakkı kapsamına giren değerlerin belirlenmesinde, kişilik hakkına müdahalenin demokratik bir toplum için gerekli olup olmadığı veya çatışan menfaatler arasında adil bir denge kurulup kurulmadığı ölçütlerinde İHAM kararlarını dikkate alarak karar vermesi gerekmektedir. Böylece sağlıklı bir çevrede yaşama hakkından, üreme hakkına, kişinin özgün yaşam biçimine saygı hakkından cinsel kimliği, cinsel tercihi, ırkı veya yaşı nedeniyle uğradığı ayrımcılığa kadar birçok farklı konunun özel hukuktaki kişilik hakkı ihlaline konu davalarda karşımıza çıkması kaçınılmaz olacaktır.
Özet (Çeviri)
Whether the effect of fundamental rights on private law is due to the positive obligation of the state, to the theory of horizontal effect, or solely to the explicit provisions of the Constitution of Turkey, it has been demonstrated in our study that acceptance of this effect is mandatory. In fact, while it has been observed that the constitutions of countries regulating fundamental rights are not regulated in language binding on private law individuals in law of Switzerland as well as in law of Germany, which is at the center of discussions on horizontal effect, it is clearly established that the Constitution of the Republic of Turkey explicitly includes individuals as recipients of fundamental rights and duties. Thus, the need for private law judges to take account of the provisions of the European Convention on Human Rights (ECHR), which forms part of Turkish law, and the judgments of the European Court of Human Rights (ECtHR) derives even from our constitutional provisions. The fact that the concept of personality rights is an all-encompassing concept accepted in Turkey to protect bodily integrity, reputation, private life and even personal freedoms, and that the concept is included in our law without the need to draw up a framework for the concept, makes it the most open concept to be directly affected by fundamental rights in the field of private law and therefore by the judgments of the ECtHR. In accordance with this effect, private law judges in Turkey should consider the notion of the right to personality within the framework of dynamic interpretations of the ECtHR that keep pace with current developments, and should take account of ECtHR judgments to determine which values fall within the right to personality, whether interference with the right to personality is necessary for a democratic society, or whether a fair balance is struck between conflicting interests. It is therefore inevitable that many different examples, ranging from the right to live in a healthy environment to reproductive rights, from the right to respect for one's unique lifestyle to discrimination based on gender identity, sexual orientation, race or age, will be encountered in cases involving violations of personality rights in private law.
Benzer Tezler
- Vaccination as a medical intervention example in Turkish Civil Law
Bir tıbbi müdahale örneği olarak Türk Medeni Hukukunda aşı
ZEYNEP ÖZGE OĞUZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Hukukİstanbul Medeniyet ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÜMİT GEZDER
- Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru ve kararların Medenî Usûl Hukukuna etkileri
Individual application to the Constitutional Court and the effects of decisions on Civil Procedure Law
MEHMET EMİN ALPASLAN
Doktora
Türkçe
2022
HukukGalatasaray ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAŞAR HAKAN PEKCANITEZ
- Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları ışığında Türk Medeni Usul Hukuku açısından adil yargılanma hakkı
Right to a fair trial regarding Turkish Law of Civil Procedure in consideration of European Convention of Human Rights and the Desicions of European Court of Human Rights
SEZİN AKTEPE ARTIK
Doktora
Türkçe
2014
HukukGalatasaray ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAŞAR HAKAN PEKCANITEZ
- The individual application to Turkey's Constitutional Court and its role in the development of human rights in Turkey
Türkiye Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru ve bireysel başvurunun Türkiye'de insan haklarının gelişimi üzerindeki rolü
TUĞÇE AYHAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
HukukOrta Doğu Teknik ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NECATİ POLAT
- Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları ışığında idari yargıda adil yargılanma hakkı
The right to a fair trial in the administrative judiciary in the light of the European Human Rights Treaty and the decisions of the European Human Rights Court
GÜNEŞ MARA BADILLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
HukukSüleyman Demirel ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YÜKSEL METİN