Bellek, kimlik ve müzik: İzmir Sefarad Yahudilerinde dinsel ve dindışı müzik pratikleri
Memory, identity and music: Religious and secular music practices of Izmir Sephardic Jews
- Tez No: 852037
- Danışmanlar: PROF. DR. AYHAN EROL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Müzik, Sosyoloji, Music, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Müzik Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 249
Özet
1492 yılında İber yarımadasından sürgün edilen Sefarad Yahudileri dünyanın çeşitli yerlerine dağılırken büyük bir kısmı dönemin Osmanlı Padişahi II. Bayezid'in daveti üzerine Osmanlı İmparatorluğu yönetimindeki topraklara göç etmişlerdir. Osmanlı İmparatorluğu'nda dinlerini rahatça yaşama imkânı bulan Sefarad Yahudilerinin yerleştikleri şehirlerden biri de dönemin önemli liman ve ticaret kenti İzmir olmuştur. Geldikleri yere zengin kültürel miraslarını ve dillerini de getiren Sefarad Yahudileri bir yandan bu miraslarını korurken bir yandan da ev sahibi topluma mükemmel bir biçimde uyum sağlamışlardır. Bu uyumun müzikteki yansıması da Sefarad Yahudilerinin dinsel ritüellerinde Geleneksel Türk Müziği bileşenlerini kullanmalarıdır. Bir başka ifadeyle İzmir Sefaradları, dinsel müzik belleğini, Osmanlı devletinde“büyük”gelenek olarak öne çıkan geleneksel Türk sanat müziği ya da Türk makam müziği çerçevesinde yeniden biçimlendirme eğilimi göstermişlerdir. Bugün İzmir dahil Türkiye'de bulunan Sefarad topluluklarının dinsel ritüellerinde kullandıkları müzik dizgesi olarak Osmanlı/Türk makam müziği, onlara temellük ya da öğrenme yoluyla bir müziksel kimlik inşa etme olanağı sağlamıştır. Bir yandan da, göç ettikleri İspanya ile ilişkili hatırlamak istedikleri geçmiş dolayısıyla kolektif belleklerini, geçmişten günümüze sayısı azalsa da hala Ladino dilinde ve göç öncesi ezgilerle seslendirdikleri seküler bir şarkı repertuarı ile sürdürmektedirler. Seküler şarkılarını bu dildeki ezgilerle seslendiren topluluğun bu müziksel kimliği,“göç öncesi etnik kökenler”ile ilişkilenmeyi temsil etmekle kalmaz aynı zamanda öteki yani Yahudi olmayanlar ve diğer Yahudiler arasında ayırt edici bir sınır belirlemektedir. Günümüzde İzmir Yahudileri, yaklaşık bin kişilik küçük bir cemaat olarak zengin kültürel miraslarıyla şehrin bir parçası olmayı sürdürmekte ve bu miraslarıyla kentin kültürel dokusuna katkıda bulunmaktadır. Azınlık-göçmen-diaspora topluluklarının müzik pratikleri, kimlik inşa etmenin ve sürdürmenin, bellek aktarımının önemli bir aracı olarak değerlendirilir. Kimliğin devamlılığı, kültürel belleği oluşturan ögelerin hatırlanmasıyla gerçekleşir. Bu çalışma, İzmir Sefarad Yahudilerinin dinsel ve dindışı müzik pratiklerini, alan araştırması yöntemiyle elde edilen etnografik veriyle, bellek ve kimlik kavramları üzerinden analiz ederek açıklamayı amaçlamaktadır.
Özet (Çeviri)
In the year 1492, following their expulsion from the Iberian Peninsula, Sephardic Jews dispersed to various parts of the world, with a significant number migrating to the territories under the rule of the Ottoman Empire in response to an invitation extended by the Ottoman Sultan of the time, II. Bayezid. One of the cities where Sephardic Jews, finding the opportunity to freely practice their religion within the Ottoman Empire, settled was the pivotal port and commercial hub of Izmir. Bringing with them their wealth of cultural heritage and language to their new abode, The Sephardic Jews not only preserved their legacy but also seamlessly integrated into the host society. The musical reflection of this harmony is the incorporation of components of Traditional Turkish Music by Sephardic Jews in their religious rituals. In other words, the Izmir Sephardim exhibited a tendency to reinterpret their religious musical memory within the framework of Traditional Turkish Art Music or Turkish Makam music, which prominently featured as“great/high”musical tradition of the Ottoman state. Today, Ottoman/Turkish Makam music that as utilised as the musical system in religious rituals the Sephardic communities in Turkiye, including Izmir, has provided them with the possibility to construct a musical identity through either appropriation or formal acquisition. Simultaneously, the Sephardic community has preserved its collective memories linked to Spain through a secular song repertoire vocalized in the Ladino language, featuring melodies pre-migration their migration. The musical identity of the community, expressed through secular songs performed in the Ladino language, not only signifies an association with“pre-migration ethnic origins”but also establishes a distinctive boundary, delineating a differentiation between the group and the non-Jewish 'others' as well as other Jewish communities. In the present day, the Izmir Jews, as a small community consisting of approximately a thousand individuals, persists in being a part of the city, contributing to its cultural tapestry with their rich cultural heritage. The musical practices of minority-immigrant-diaspora communities are regarded as significant tools for constructing and sustaining identity, as well as for the transmission of cultural memory. The continuity of identity is achieved through the remembrance of elements constituting cultural memory. This study aims to elucidate the religious and secular musical practices of the Izmir Sephardic Jews by analysing ethnographic data obtained through field research, employing the concepts of memory and identity as analytical frameworks.
Benzer Tezler
- Cultural memory, identity and music: Armenians of Turkey
Kültürel bellek, kimlik ve müzik: Türkiye Ermenileri
BURCU YILDIZ
Doktora
İngilizce
2012
Halk Bilimi (Folklor)İstanbul Teknik ÜniversitesiMüzik Ana Bilim Dalı
PROF. Ş. ŞEHVAR BEŞİROĞLU
DOÇ. DR. ROBERT REIGLE
- Tören ve ağıtlar: İzmit ve çevresi ağıt analizi
The ceremony and lamentations: Requiem Izmit and environment analysis
CANDAN KAMIŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Halk Bilimi (Folklor)Mimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ AKAY
- Özcan Alper'in 'Sonbahar' ve 'Gelecek Uzun Sürer' filmlerinde müzik, kimlik ve kültürel bellek ilişkisi
Music, identity and cultural memory correlation at Özcan Alper's films, Autumn and Future Takes Long
ÖZCAN PARLAKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
MüzikHaliç ÜniversitesiTürk Müziği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. . KAMİLE PERÇİN AKGÜL
- Bulgaristan Ezerçe Köyünden göç eden Türklerin müzik kültürü
Music culture of Turks emigrated from Ezerçe Village in Bulgaria
İLKER KAPANCIGİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Halk Bilimi (Folklor)Sakarya ÜniversitesiTemel Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİLGÜN SAZAK
- Bellek, kültürel temsil ve müzik: Kocaeli Büyükşehir Belediyesi'nin Kerbela temalı 'Sevgide Buluşalım' etkinlikleri
Memory, cultural representation and music: 'Let's Meet in Devotion' events with the theme of Karbala by Kocaeli Metropolitan Municipality
CİHAN CANPOLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
AntropolojiDokuz Eylül ÜniversitesiMüzik Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYHAN EROL