Algılanan kontrolün kaygı üzerindeki etkisi: Deneyimsel kaçınmanın rolü
The effect of perceived control on anxiety: The role of experiental avoidance
- Tez No: 853196
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ESİN ÖZDENİZ VARAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sağlık Bilimleri Üniversitesi
- Enstitü: Hamidiye Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 107
Özet
Amaç: Mevcut çalışmanın amacı, algılanan kontrolün kaygı üzerindeki etkisinde deneyimsel kaçınmanın rolünü incelemektir. Gereç ve Yöntem: Çalışmada veriler Demografik Bilgi Formu, Algılanan Kontrol Ölçeği, Çok Boyutlu Yaşantısal Kaçınma Ölçeği, Beck Anksiyete Ölçeği ve Penn-State Endişe Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Çalışma kapsamında, 18-60 yaş aralığında devam eden psikiyatrik bir rahatsızlığı bulunmayan ve halihazırda psikiyatrik bir ilaç kullanmayan 375 kişi araştırmaya dahil edilmiştir. Verilerin istatiksel analizi için SPSS 25 programı kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkiler Pearson korelasyon katsayıları ile incelenmiştir. Değişkenlerin birbiri üzerindeki etkileri, basit regresyon analizi ile değerlendirilmiştir. Aracı değişken analizleri ise SPSS programının PROCESS makro eklentisi ile incelenmiştir. İstatistiksel anlamlılık değer kriteri p < ,05 olarak kabul edilmiştir. Bulgular: Korelasyon analizi sonucu, algılanan kontrol, deneyimsel kaçınma ve kaygı arasında anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Regresyon analizleri, algılanan kontrolün deneyimsel kaçınma ve kaygı; deneyimsel kaçınmanın ise kaygı üzerindeki anlamlı etkisi olduğunu göstermiştir. Aracı rol analizinde algılanan kontrolün kaygı üzerindeki etkisinde deneyimsel kaçınmanın aracı rolü olmadığı; ancak deneyimsel kaçınmanın kaygı üzerindeki etkisinde algılanan kontrolün tam aracı rolü olduğu görülmüştür. Sonuç: Alanyazın incelendiğinde yetişkin klinik olmayan örneklemde algılanan kontrol ve deneyimsel kaçınma kavramlarının hem birbiri üzerinde etkisi hem de kaygının bedensel ve bilişsel yönlerine etkisini ele alan bir çalışmaya rastlanmamıştır; bu bakımdan çalışma bir ilk çalışma olma özelliği taşımaktadır. Mevcut çalışma gösteriyor ki, devam eden psikiyatrik bir tanısı bulunmayan ya da herhangi bir psikiyatrik ilaç kullanmayan kişiler, içsel bir deneyim yaşadığında eğer bunlardan kaçınmaz, bunları kabul eder ve üstüne giderlerse, bu deneyimleri etki alanı içinde algılamaktadırlar ve böylece kaygı düzeyleri azalmaktadır. Elde edilen sonuç, ruh sağlığı bozukluklarını önleyici çalışmalarda ve eşik altı belirtilerle psikoterapi desteğine başvuran kişilere yapılan uygulamalar ile alanyazındaki yeni çalışmalara ışık tutacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Aim: The aim of the current study is to examine the role of experiential avoidance in the effect of perceived control on anxiety. Material and Method: In this study, data were collected using the Demographic Information Form, Anxiety Control Questionnaire-Revised, Multidimensional Experiential Avoidance Questionnaire, Beck Anxiety Inventory and Penn State Worry Questionnaire. Within the scope of the study, 375 people between the ages of 18-60 who did not have an ongoing psychiatric disorder and who were not currently using any psychiatric medication were included. SPSS 25 software program was used for statistical analysis of the study. Relationships between variables were examined with Pearson correlation coefficients. The effects of the variables on each other were evaluated by basic regression analysis. Mediating effect analyzes were examined using PROCESS macro plug-in of the SPSS program. Statistical significance value criterion was accepted as p < .05. Results: As a result of the correlation analysis, it was determined that there was a significant relationship between perceived control, experiential avoidance and anxiety. Regression analyzes showed that perceived control was related to experiential avoidance and anxiety, also experiential avoidance had a significant effect on anxiety. In the mediation analysis, it was determined that experiential avoidance has no mediating role in the effect of perceived control on anxiety. However, it showed that perceived control has a full mediating role in the effect of experiential avoidance on anxiety. Conclusion: In the literature review, no study was found that addressed the effects of the perceived control and experiential avoidance on each other and with the physical and cognitive aspects of anxiety in adult non-clinical sample; in this respect, this study is the first to demonstrate mentioned topic. The current study shows that people who do not have an ongoing psychiatric diagnosis or who do not use any psychiatric medication, when they experience internal experiences, if they do not avoid them, but accept and deal with them, they perceive these experiences within their domain and thus their anxiety levels decrease. It is thought that the result obtained will shed light on prevention studies of mental health disorders and psychotherapy practices conducted on subthreshold symptoms, as well as new studies in the literature.
Benzer Tezler
- Yaratıcı dramanın stresle başetmeye etkisi
The effect of creative drama on stressing
MAHMUT BİLAL KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NADİRE GÜLÇİN YILDIZ
- Perceived challenges and threats in math settings: Investigating the effects of cognitive reappraisal instructions on math anxiety
Matematik ortamında algılanan zorluklar ve tehditler: Bilişsel yeniden değerlendirme yönergelerinin matematik kaygısı üzerindeki etkilerinin incelenmesi
İZEL SARI
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Eğitim ve Öğretimİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AIKATERINI MICHOU
DOÇ. DR. JENNIE FARBER LANE
- Kanserli çocuklara uygulanan terapötik oyunun yaşam kalitesi ve semptom kontrolüne etkisi
The effect of the therapeutic play applied to pediatric patients with cancer on quality of life and symptom control
HATİCE UZŞEN
Doktora
Türkçe
2021
HemşirelikEge ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DİDAR ZÜMRÜT BAŞBAKKAL
- 6. sınıf kesir öğretiminde hata temelli aktivite uygulamaları
Error-based activity applications in 6th grade fraction teaching
ESMANUR SANCAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MERVE ÖZKAYA
- Yeni Cami'nin akustik açıdan performans değerlendirmesi
Evaluation of the acoustical performance of the New Mosque
EVREN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVTAP YILMAZ DEMİRKALE