Tarih öncesinde yerleşimlerin terk edilmesi: Aşıklı Höyük örneği
Abandonment of settlements in prehistory: Aşıklı Höyük case study
- Tez No: 853833
- Danışmanlar: PROF. DR. MİHRİBAN ÖZBAŞARAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Antropoloji, Arkeoloji, Arkeometri, Anthropology, Archeology, Archaeometry
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Öncesi Arkeolojisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 356
Özet
Güneybatı Asya coğrafyasında, Pleistosen sonlarında sezonluk yerleşmelerle başlayarak Homo sapiens hareketli yaşam biçimini kademeli olarak terk eder. Holosen başlarında ise tüm yıl aynı konumda yerleşik yaşam biçiminin istikrar kazanması ile birlikte araştırma konumuz yerleşimlerin terk edilmesi de tanımlı bir kavram haline gelir. Epipaleolitik Dönem sonlarında, toplulukların aynı konuma sezonluk gidip gelişlerini gösteren tabakalar, insanların mekân algılarının farklılaşmasına işaret eder. Avcı-toplayıcı yaşam biçiminde geniş bölgede doğal kaynaklardan faydalanmaya imkân tanıyan yaşanılan konumun kolayca terk edildiği hareketli yaşam biçimi, tüm yıl yerleşik yaşam biçimi ile dönüşüme uğramaya başlar. Artık terk edilen konum sadece besin sunan bir kaynak değil, ata mezarların, komünal yapıların, besin depolarının, ekili arazilerin bulunduğu yerleşimdir. Fizik mekâna aktarılan emek, hafıza gibi insan tarafından yüklenen anlamlar, tüm yıl yerleşik yaşam biçiminde yaşanılan mekân ile kurulan bağı güçlendirir. Dolayısıyla Neolitikleşme sırasında farklı bir anlam kazanan yerleşimin terk edilmesi, artık mekâna aktarılan emeğin, hafızanın, kimliğin terk edilmesidir. Bu olumsuz algı uyandıran anlamına karşın yerleşimlerin terk edilmesi, toplulukların yaşamaya devam etmelerine imkân tanıyan niteliğini kaybetmez. Antropolog Nelson'ın, (2000) belirttiği gibi değişen şartlara karşı başka bir konumda yaşamın devam etmesinde ve gelişmesinde rol oynayan yerleşimlerin terk edilmesi, insanlığın önemli adaptasyon stratejilerinden biridir. Etnografik çalışmalardan yararlanan araştırmamız yerleşim terkini süreçsel ve çok boyutlu ele alarak, tarih öncesi toplulukların yaşadıkları mekânı terk etmelerinin altında yatan sebepleri tartışmaktadır. Orta Anadolu Neoltikleşme sürecinin anlaşılmasında anahtar bir yerleşme olan Aşıklı Höyük (MÖ. kal. >8350 -
Özet (Çeviri)
In the geographic context of Southwest Asia, Homo sapiens gradually transitioned from a nomadic lifestyle, establishing seasonal settlements in the late Pleistocene. As the Holocene commenced, the prevalent shift toward year-round settlements marked the crystallization of our research focus: the abandonment of settlements. Epipaleolithic Period layers unveil the seasonal migrations of communities to the same location, signaling an evolving spatial consciousness. Hunter-gatherer communities readily abandoned locations enabling broad resource utilization. The mobile lifestyle characterizing these communities began transforming into year-round settlements, where forsaken sites became more than food sources—housing ancestral graves, communal structures, food storages, and cultivated lands. Physical spaces gained significance through rituals, memory, and the labor invested, strengthening the bond with the sedentary lifestyle's space. Thus, the abandonment of settlements during Neolithization became a relinquishment of labor, memory, and identity embedded in the place. Despite its negative connotations, settlement abandonment remained fundamental, enabling community survival, subsistence, and continuity. Anthropologist Nelson (2000) underscores settlement abandonment as a crucial adaptive strategy amid changing conditions, playing a pivotal role in sustaining and advancing life elsewhere. Grounded in ethnographic studies, our research comprehensively explores settlement abandonment, delving into the underlying reasons prompting prehistoric communities to leave their habitats. Aşıklı Höyük (B.C. >8350 -
Benzer Tezler
- Burdur Yüreğil Köyü kültür varlıkları ve koruma sorunlarının irdelenmesi
Cultural heritage and conservation problems of Burdur Yüreğil village
SELİN AKMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DENİZ MAZLUM
- Paşalimanı (Aloni) adası şaraphane yapıları için koruma ve yeniden kullanım önerileri
Conservation and reuse proposals for Pasalimani (Aloni) island winery buildings
TUĞÇE CANER
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ UMUT ALMAÇ
- Osmanlı Beyliği mimarisinde Anadolu Selçuklu geleneği
The tradition of Anatolian Seljukids in the architecture of Ottoman Emirate
SEMA GÜNDÜZ
Doktora
Türkçe
2006
Sanat TarihiHacettepe ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. FATİH MÜDERRİSOĞLU
- Türkiye'de nüfusunu yitiren kırsal yerleşimlerin korunması için bir yöntem önerisi: Ödemiş-Lübbey Köyü örneği
A model proposal for conservation of abandoned rural settlements in Turkey: Case study of Odemis-Lubbey Village
KORAY GÜLER
Doktora
Türkçe
2016
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YEGAN KAHYA SAYAR
- Osmaneli Günüören köyü geleneksel mimari dokusunun koruma bağlamında değerlendirilmesi
Evaluation of traditional architectural fabric of Osmaneli Günüören village regarding the context of preservation
YEŞİM TURĞUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OĞUZ CEYLAN