Azerbaycan resminin ulusallaşma sürecinde yenilikçi yaklaşımlar
Innovative approaches in the nationalization process of Azerbaijan painting
- Tez No: 854077
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET DALKIRAN
- Tez Türü: Sanatta Yeterlik
- Konular: Güzel Sanatlar, Sanat Tarihi, Fine Arts, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Resim Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Resim Sanat Dalı
- Sayfa Sayısı: 126
Özet
Binlerce yıllık tarihe sahip olan Azerbaycan resim sanatı manevi ve kültürel açıdan Türk sanatının en önemli parçasıdır. Azerbaycan resim sanatının Batı ile ilişkilerinin tarihi XVIII. yüzyılın başlarına kadar uzanmasına rağmen, XIX. yüzyılın sonlarına kadar geleneksel yapının bir şekilde korunduğu bilinmektedir. Azerbaycan Türkleri Sovyetler Birliği çatısı altında XIX. yüzyıl sonlarından itibaren Batı resim tarzını benimseyerek Batılılaşma sürecine girmiştir. Bu süreç 1918 yılında bağımsızlık girişiminde bulunan ve özgürlüğü yirmi üç ay süren Azerbaycan'ın 1920 yılında Sovyetler Birliği tarafından işgali ile kurumsallaşarak Çağdaş Azerbaycan Resminin temellerinin atılmasına yol açmıştır. Ancak 1950'li yılların sonlarına dek, baskıcı Sovyet yönetimi tarafından tek yönlü sanat anlayışı olan“sosyalist realizm”in dışına çıkan her türlü sanatsal davranış, rejim tarafından şiddetle bastırılmıştır. Baskıcı ve totaliter Stalin döneminin sona ermesi, ülkenin başına geçen Kruşçev'in yapısal reformları ve demokrat kimliği, Batı ile ilişkilerin nispeten ılımlı havaya girmesi vb. faktörlerle kısmen rahat ve huzurlu bir ortama kavuşan sanatçılar, coşkulu ve hareketli yenilik arayışlarına yönelseler de 1990'lı yıllara dek Sovyetlerin“sosyalist realizm”tarzında eserler yapma dayatmasından tamamen kurtulamamışlardır. Bu yıllarda her türlü baskılara ve yasaklara rağmen Azerbaycanlı sanatçılar tek yönlü anlayışın dışına çıkarak geleneksel ve ulusal değerlere yönelik resim örnekleri vermeyi başarmışlardır. 1991 yılında SSCB'nin dağılmasıyla Azerbaycan'ın bağımsızlığını ilan etmesinden sonra her alanda olduğu gibi sanat da tamamen özürlüğüne kavuşmuştur. Bağımsızlık sonrası Azerbaycan'da ortaya çıkmış olan özgür düşünce, milliyetçilik, Türkçülük, yenilikçilik gibi ilkeler, kavramlar ve bu anlayışların sanat üzerine olan etkileriyle ulusallık bağlamında üretilmiş eserler ve çalışmalar yapılmıştır. Bu bağlamda, yapılan bu araştırma ile 1918-2024 yılları arası dönemde Azerbaycan resim sanatının ulusallaşma sürecine istikrarlı çalışmaları ile katkı sağlayan sanatçılar arasından 1991 öncesi dönemden Settar Behlulzade, Tahir Salahov, Cavad Mircavad, Kamal Ahmet, Rasim Babayev, 1991 sonrası dönemden ise Assim Resuloğlu, Geyyur Yunus, Mir Nadir Zeynalov, Ebulfet Ferecoğlu ve Zakir Hüseynov'a ait yenilikçilik kapsamındaki eser örneklerinin tespit edilerek bir araya getirilmesi ve değerlendirme sonuçlarıyla ilgili literatüre katkı sağlanması amaçlanmıştır. Araştırma, nitel bir çalışmadır ve araştırma sürecinde verilerin elde edilmesinde genel tarama modelinden faydalanılmıştır.
Özet (Çeviri)
Azerbaijani painting, which has thousands of years of history, is the most important part of Turkic art in spiritual and cultural terms. Although the history of Azerbaijani painting's relations with the West dates back to the beginning of the XVIII century, it is known that the traditional structure was somehow preserved until the end of the XIX century. Under the Soviet Union, Azerbaijani Turks began the process of Westernization by adopting the Western style of painting from the late nineteenth century. This process was institutionalized with the occupation of Azerbaijan by the Soviet Union in 1920, which attempted independence in 1918 and lasted for twenty-three months, and led to the foundations of Contemporary Azerbaijani Painting. However, until the late 1950s, any artistic behavior that went beyond the one-way understanding of art,“socialist realism”, was violently suppressed by the repressive Soviet regime. With the end of the repressive and totalitarian Stalin era, the structural reforms and democratic identity of Khrushchev, the relatively moderate relations with the West, etc., the artists, who partially regained a comfortable and peaceful environment, turned to the search for enthusiastic and lively innovations, but they could not completely get rid of the Soviet imposition to produce works in the style of“socialist realism”until the 1990s. Despite all kinds of pressures and prohibitions during these years, Azerbaijani artists managed to break away from the one-sided approach and produce examples of paintings based on traditional and national values. In 1991, after the dissolution of the USSR and the declaration of independence of Azerbaijan, art, as in every field, gained its full freedom. With the principles and concepts such as free thought, nationalism, Turkism, innovation that emerged in Azerbaijan after independence and the effects of these understandings on art, works and works produced in the context of nationalism were produced. In this context, with this research, among the artists who contributed to the nationalization process of Azerbaijani painting art in the period between 1918-2024 with their consistent works, Settar Behlulzade, Tahir Salahov, Javad Mircavad, Kamal Ahmet, Rasim Babayev from the pre-1991 period, Assim Resuloğlu, Geyyur Yunus, Mir Nadir Zeynalov, Ebulfet Ferecoğlu and Zakir Hüseynov from the post-1991 period. The research is a qualitative study and the general survey model was used to obtain data in the research process.
Benzer Tezler
- Azerbaycan resim eğitiminin gelişmesinde Azerbaycan Azim Azimzade devlet ressamlık mektebinin önemi
Azerbaijan state art school Azim Azimzade importance of perseverance image education in the development of Azerbaijan
DERYA UZUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Güzel SanatlarSelçuk ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. MEZAHİR AVŞAR
- Çağdaş Azerbaycan resim sanatında minyatür etkileri
Başlık çevirisi yok
ORHAN CEBRAİLOĞLU
Doktora
Türkçe
2005
Eğitim ve ÖğretimSelçuk ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. MEHMET BAŞBUĞ
- Eski Türk simgelerinin çağdaş Azerbaycan sanatına etkisi
The effect of ancient Turkish symbols to modern Azerbaijani art
TURAN MURADOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
El SanatlarıTrakya ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ Ö. GÖKHAN TEMİZEL
- Azerbaycan'da XX. yüzyıl pozitif hukukun gelişimi 'Çalışma Hukuku'
The development of the XXth century positive law in Azerbaijan 'Work Legislation'
İPEK PEKER
- Azerbaycan kadınının siyasetteki yeri ve gelişimi
The Role and progress of woman in the political life of Azerbaijan
BERRİN BÖLEK
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Kamu YönetimiSakarya ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DAVUT DURSUN