Türk Devletleri Teşkilatına üye ülkelerin ana dili eğitiminin dil politikaları bağlamında incelenmesi
Investigation of mother tongue education of the member countries of the Organization of Turkic States in the context of language policies
- Tez No: 822567
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET CANBULAT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Türkçe eğitimi, ana dili, dil politikaları, Türk Devletleri Teşkilatı, Turkish education, mother tongue, language policies, Organization of Turkic States
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 231
Özet
Dil, ait olduğu toplumu birçok açıdan etkileyen önemli bir kavramdır. Toplumsal uzlaşma ve ilerlemenin gerçekleşmesi, ulusu oluşturan fertler arasında birlik bağının oluşması, toplumların geçmişiyle bugünü arasında köprü kurularak köklerini unutmaması dil ile sağlanmaktadır. Dilin toplumsal hayattaki önemi, devletler için de politikalar bağlamında en temel unsurlardan biri olarak yer almasına imkân sunmuştur. Bu kapsamda devletler, farklı amaç ve etkilerle dil politikaları geliştirmektedir. Söz konusu politikalar, ülke içi veya ülke dışı kurum ve şahısların etkisinde belirlenebilir. Bu doğrultuda bu çalışmanın amacı, Türk dilinin, kültürünün ve bunların ayrılmaz bütünleyeni olarak görülen eğitimin önemine dayanarak Türk Devletleri Teşkilatına üye ülkelerin ana dili eğitiminin dil politikaları bağlamında incelenmesidir. İlgili amaç çerçevesinde, araştırma nitel araştırma yöntemine uygun bir biçimde yürütülmüştür. Araştırmanın veri kaynağı olarak bilimsel çalışmalar, ilgili ülkelerin resmî kurumlarının sayfalarından elde edilmiş bilgiler, dil ve dil politikası bağlamında ele alınabilecek kanunlar, devlet idarecilerinin söylemleri ve ülkelerin ilgili bakanlıklarının verileri ele alınmıştır. Verilerin analizi ise betimsel analiz tekniğine uygun olarak gerçekleştirilmiştir. Türk Devletleri Teşkilatına üye ülkelerin ana dili eğitimleri dil politikaları bağlamında incelendiğinde, bağımsızlıklarını elde ettikleri yıllardan itibaren bu konuda pek çok kanun çıkarıldığı, ana dili eğitiminde ulus devlet anlayışına göre çalışmalar yapıldığı görülmektedir. Bu çalışmalar alfabe değişiklikleri, ana dili öğretimine dair konularda millîleşme ve güncel yaklaşımların takip edilmesi bunun yanında devlet yöneticilerinin, kamu, basın ve medya kuruluşlarının millî bilinç ve ana diline yönelik politikaları şeklinde sıralanabilir. Bu konuda Türkiye'nin diğer Türk devletlerinden daha farklı bir süreç geçirdiği bunun yanında diğer ülkeler için de farklı unsurların etkilerinin görüldüğü söylenebilir. Bu durumun nedeni olarak Türkiye'nin bağımsızlığının kesintiye uğramaması, harf devrimi ve dil inkılabı konusunda diğer Türk devletlerine kıyasla daha kararlı, tavizsiz ve net politikalar uygulaması gösterilebilir. Öte yandan Kırgızistan hariç Sovyet sonrası diğer tüm üye ülkelerde ortak iletişimi sağlamak adına önemli görülen Latin alfabesine geçiş süreci başlatılmıştır. Ancak Sovyetlerin asimilasyon politikalarının etkisinin nispeten günümüzde azalsa da hâlâ etkili olması, ülkelerin çok etnikli yapısı, resmî okulların çeşitliliği, birtakım siyasi ve ekonomik sebepler söz konusu devletlerde uluslaşma ve ana dillerinin gelişim süreçlerini olumsuz etkilemektedir. Bu çerçevede çalışmada her ülke adına sonuçlar ayrı ayrı değerlendirilmiş ve kıyaslamalar yapılarak çeşitli öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
Language is an important concept that affects the society to which it belongs in many ways. The realisation of social reconciliation and progress, the formation of a bond of unity among the individuals who make up the nation, and the establishment of a bridge between the past and the present of societies so that they do not forget their roots are ensured by language. The importance of language in social life has enabled it to take place as one of the most fundamental elements in the context of policies for states. In this context, states develop language policies with different aims and effects. These policies can be determined under the influence of domestic or foreign institutions and individuals. In this respect, the aim of this study is to examine the mother tongue education of the member countries of the Organisation of Turkic States in the context of language policies based on the importance of Turkish language, culture and education, which is seen as an integral part of these. Within the framework of the related purpose, the research was conducted in accordance with the qualitative research method. Scientific studies, information obtained from the pages of the official institutions of the relevant countries, laws that can be considered in the context of language and language policy, the discourses of state administrators and the data of the relevant ministries of the countries were taken as the data source of the research. The analysis of the data was carried out in accordance with the descriptive analysis technique. When the mother tongue education of the member countries of the Organisation of Turkic States is examined in the context of language policies, it is seen that many laws have been enacted on this issue since the years they gained their independence, and studies have been carried out in mother tongue education according to the nation state understanding. These studies can be listed as alphabet changes, nationalisation and following current approaches in mother tongue teaching, as well as the policies of state administrators, public, press and media institutions towards national consciousness and mother tongue. In this regard, it can be said that Turkey has undergone a different process than other Turkic states, and the effects of different factors are also seen in other countries. The reason for this situation is that Turkey's independence has not been interrupted, and it has implemented more decisive, uncompromising and clear policies on the letter revolution and language reform compared to other Turkic states. On the other hand, with the exception of Kyrgyzstan, in all other post-Soviet member states, the process of transition to the Latin alphabet, which is considered important in order to ensure common communication, has been initiated. However, the fact that the Soviet assimilation policies are still effective even though they have relatively decreased today, the multi-ethnic structure of the countries, the diversity of official schools, and a number of political and economic reasons negatively affect the processes of nation-building and the development of mother tongues in these states. In this framework, the results for each country are evaluated separately and various recommendations are presented by making comparisons.
Benzer Tezler
- Türk Devletleri teşkilatına üye ülkelerde ortaöğretim düzeyinde edebiyat öğretimi (Program ve ders kitapları açısından bir değerlendirme)
Teaching literature at secondary education level in member countries of the organization of Turkic States (An evaluation in terms of curriculum and textbooks)
ESRA ALKAN
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ YAKICI
- Küresel entegrasyonda Türk işbirliği modeli olarak Türk Devletleri Teşkilatı'nın yeri
The position of the Organization of Turkic States as a Turkish cooperation model in global integration
SERDAR IŞILDAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
EkonomiBursa Teknik ÜniversitesiUluslararası Ekonomi Politikası Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURİ KORKMAZ
- Türk Devletleri Teşkilatı: Kültürel bağlamda bir inceleme
Organization of Turkic States: A rewiew in cultural context
ONUR ERTUĞRUL TAŞDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Uluslararası İlişkilerÇağ ÜniversitesiUluslararası İlişkiler ve Küreselleşme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KHALADDIN IBRAHIMLI
- Görsel iletişim bağlamında devlet armalarının tasarım ilkeleri açısından incelenmesi (Türk dünyası devletleri)
Design principles and semiotic analysis of state coat of arms in the context of visual communication (States of the Turkic world)
EMİL JABRAYILOV
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
İletişim BilimleriFırat Üniversitesiİletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TAMER KAVURAN
- Türk devletleri teşkilatı bünyesinde ekonomik iş birliği: Potansiyel ve hedefler
Economic cooperation within the organization of turkic states: Potential and objectives
NAİME FEYZA ARIKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Uluslararası İlişkilerAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FIRAT PURTAŞ