Divan şiirinde İslam dini dışındaki diğer dinlerle ilgili mefhumlar
The Concept in divan poems which are about religions out of İslam
- Tez No: 85420
- Danışmanlar: DOÇ.DR. SÜREYYA ALİ BEYZADEOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1999
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Trakya Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 307
Özet
ÖZET Dîvân Şiiri'ne göz atıldığında; temele kaynağının İslâm kültür ve inanç yapısı olduğu görülür. Bunun yanında, Hristiyanlık, Yahudilik gibi ilâhî dînler yanında beşerî dînlere ait mefhumlara sıkça rastlamak mümkündür. Çalışmamız, Dîvân Şiiri'nde İslâm dîni dışında yer alan dînlerin literatüründe geçen mefhumlar, bu mefhumların ele alınış şekli; sözü geçen kavramların, şâirin iç dünyasında aldığı şekilleri kapsamaktadır. Çalışmada; biri yazma, sekizi matbu ve yirmi dördü üzerinde çalışma yapılmış dîvânların taranmasıyla elde edilen beyitler değerlendirilmiştir. İncelenen dîvânlar: 14. Yüzyıldan; Seyyid Nesîmî, Kadı Burhaneddîn. 15. Yüzyıldan; Adlî (H.Bayezıd), Cem Sultan, Şeyhî, Ahmed Paşa, Necati Beg. 16. Yüzyıldan; Fuzûlî, Bakî, Muhibbî (Kanunî Sultan Süleyman), Hayretî, Hayalî, Yahya Bey, Usûlî, Helâkî, Zatî, Nev'î. 17. Yüzyıldan; Nef î, Nâ'ilî, Fehîm-i Kadîm, Cevrî, Mezâkî, Nedîm-i Kadîm. 18. Yüzyıldan; Nedîm, Şeyh Gâlib, Neylî, Koca Râgıb Paşa, Enderunlu Fâzıl, Esrar Dede, Enis Dede, Fıtnat Hanım, Leylâ Hanım, Sümbülzâde Vehbî gibi değişik dönemlere mensup şairlere aittir. Dîvân şâirleri, İslâm dîni dışındaki dînlere ait kavramları; birer mazmun, tarihî olaylara veya önemli kişilere telmih; tasavvufî heyecanlan ve sevgilinin güzelliğini ifade ederken birer hayal unsuru oluşturmak; kimi beyitlerde de şâir, kendi sanatını veya döneminde yaşayan devlet büyüklerini övmek için kullanmıştır. Çalışma sonucunda, Dîvân şâirinin kültür zenginliğini, kendi sanatına güvenini, kültür mirasının geçmişten geleceğe taşınmasındaki rolünü; hepsinden önemlisi, farklı anlayış ve inançlara gösterdiği hoşgörüyü müşahade ettik.
Özet (Çeviri)
SUMMARY When we glance through the Dîvân Poetm, it is seen that, its basic source is İslâm Culture and faith structure. On the other hand, beside the divine religions such as Christianity, Jewish, it is often posible to meet with the concepts that is in the literature of the religion that is out of İslâm, the manner of investigation of concept; the form of those concepts in the poets own world. İn this study, couplets that are obtained by searching a written book, eight printed book and worked on twentyfour“Dîvân”, The investigated divans are belong to poets which have various class and understandings are in the fourteenth century, Seyyid Nesîmî, Kadı Burhaneddîn; in the fifteenth century, Adlî (HBayezıd), Cem Sultan, Şeyhî, Ahmed Paşa, Necati Beg; in the sixteenth century, Fuzûlî, Bakî, Muhibbî (Kanunî Sultan Süleyman), Hayreti, Hayalî, Yahya Bey, Usûlî, Helâkî, Zatî, Nevî; in the seventeenth century, Nef î, Nâ'ilî, Fehîm-i Kadîm, Cevrî, Mezâkî, Nedîm-i Kadîm; in the eighteenth century, Nedîm, Şeyh Gâlib, Neylî, Koca Râgıb Paşa, Enderunlu Fâzıl, Esrar Dede, Enis Dede, Fıtnat Hanım, Leylâ Hanım, Sûmbülzâde Vehbî. Dîvân Poets had used as referance the consepts which belongs to religion that out of İslâm to remind the historical events and persons; when he was determining sufistig enfusiasm and beauties which belongs his lover he had used them in order to form an imagine element. İn some couplets poet needs to praise his own art or goverment men who lived in his period of time for this aim he profits from consepts the thinks that are superiority symbol. At the end of the study, we notice the culture wealth of the Dîvân Poet, the influance of the power of poets imagination, the act of getting culture inheritance from past to future, the mast important of them is, its tolerance to different understandings and faiths.
Benzer Tezler
- Tasavvuf şiirinde sembol: İbnü'l-Fârız örneği
الرَّمْــزُ فِي الشِّــعْرِ الصُّــوفِيّ ابْنُ الفَارِضِ نَمُوذَجَاً
AHMAD ALHWSEN
Doktora
Arapça
2022
Doğu Dilleri ve EdebiyatıŞırnak ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YAŞAR ACAT
- Tatar şair ve yazarı Abdullah Tukay'ın eserlerinden seçmeler ve bunlardaki dil özellikleri
The Selections from Tatar poet and writen Abdullah Tukay and their language specialities
MUSTAFA AKBAŞ
- Mustafa Rumi Efendi Divanı'nda dini ve tasavvufi unsurlar
Religious and mystical elements in the Divan of Mustafa Rumi Efendi
İSMAİL HALICIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. HÜSEYİN YORULMAZ
- 1950 sonrası Türk şiirinde Bahaettin Karakoç
Bahaettin Karakoç in Türkish poem after 1950 s.
MEHMET NARLI
Yüksek Lisans
Türkçe
1996
Türk Dili ve EdebiyatıKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUHSİN KALKAŞIM
- Divan şiirinde İsrâiliyat
Israiliyat in divan poetry
MELEK MİSAL CEYLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıSiirt ÜniversitesiEski Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MESUT BAYRAM DÜZENLİ