Geri Dön

Divan şiirinde telmih (16. yüzyıl)

Telmih in divan poetry (16th century)

PDF İndir

  1. Tez No: 854376
  2. Yazar: EMİNE SIDIKA TOPTAŞ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. OSMAN HORATA
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Divan şiiri, 16. yüzyıl, edebî sanatlar, telmih, telmih sözlüğü, gönderme, Divan poetry, 16th century, literary devices, telmih, telmih lexicon, allusion
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 585

Özet

Divan şiirinde en sık kullanılan edebî sanatlardan biri olan telmih; hemen her eserde karşılaştığımız, şiirin anlaşılmasında önemli rol oynayan bir sanattır. Geçmişteki meşhur bir kişiye, olaya, esere vb. yapılan anımsatmalar aynı zamanda az sözle çok şey anlatma imkânı sunarak anlama derinlik kazandırır. Bununla birlikte efsanevi-mitolojik kişiler ve varlıklar, peygamber kıssaları, ayetler, hadisler, tarihî kişiler gibi kaynaklardan beslenmesi yönüyle telmih, geleneğin aktarımını da sağlar. Bu tez çalışmasında diğer İslâmî edebiyatlarda olduğu gibi divan şiirinin anlaşılmasında ve kültür aktarımında önemli bir yere sahip olan telmihin; tanımından başlanarak terim olarak incelenmesi, işlevlerinin ön plana çıkarılması, telmih konularının ve divanlarda ne sıklıkla kullanıldığının belirlenmesi ile birlikte bir telmih sözlüğü oluşturulması amaçlanmıştır. Telmih konularının belirlenmesi ve sözlüğünün hazırlanması için divan şiirinin zirve dönemi olan 16. yüzyıl esas alınarak on dokuz divan üzerinden tarama yapılmış ve tespit edilen telmih örnekleri konularına göre tasnif edilmiştir. Tespit edilen konular sekiz başlık altında ele alınarak açıklanmış ve örnek beyitlere yer verilmiştir. Tarama sonucu elde edilen beyit sayılarından yola çıkılarak telmihin 16. yüzyıl divan şiirinde kullanım sıklığı; şairler, konular ve nazım şekilleri çerçevesinde ele alınıp grafik ve tablolar ile gösterilmiştir. Çalışmanın sonunda ise beyitlerden hareketle telmih edilen konuyu çağrıştıran kelimelerin telmih bağlamında açıklanması ile telmih sözlüğü ve dizini oluşturulmuştur.

Özet (Çeviri)

“Telmih”, which is one of the most frequently used literary devices in Ottoman Divan poetry, is a figure of speech art form encountered in almost every literary work, playing a significant role in understanding the poetry. References to famous figures, events, or works from the past also offer depth to understanding by providing the opportunity to convey a lot with few words. In its reliance on legendary-mythological figures, prophets' stories, verses, hadiths, historical figures, and similar sources, telmih also facilitates the transmission of tradition. The objective of this thesis is to conduct a comprehensive analysis of the term“telmih”, which holds a pivotal position in comprehending divan poetry and facilitating cultural transmission, similar to its role in other Islamic literary traditions. Commencing with its definition, the study accentuates its functional aspects, identifies the frequency of telmih utilization within divans, and endeavors to construct a dedicated telmih lexicon. Telmih themes were identified and cataloged based on the summit period of divan poetry, primarily the 16th century, through an examination of nineteen divans. The collected telmih examples were categorized according to their respective subjects in preparation for the compilation of the lexicon. The identified themes were discussed under eight headings and elucidated with sample verses. Based on the number of verses obtained through the survey, the frequency of telmih usage in 16th-century divan poetry was examined concerning poets, themes, and poetic forms, illustrated through graphs and tables. At the conclusion of the study, telmih lexicon was compiled by elucidating words evoking the inferred topic from the verses within the context of telmih.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    51937

    Divan şiirinde hayvan motifi

    Animal pattern on divan poetry

    ÖNDER ERTAP

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1996

    Türk Dili ve EdebiyatıBalıkesir Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. MEHMET AKKAYA

  2. Tez No

    85420

    Divan şiirinde İslam dini dışındaki diğer dinlerle ilgili mefhumlar

    The Concept in divan poems which are about religions out of İslam

    ADNAN UZUN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1999

    Türk Dili ve EdebiyatıTrakya Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ.DR. SÜREYYA ALİ BEYZADEOĞLU

  3. Tez No

    206727

    Divan şiirinde tasavvuf (14.-15. yüzyıllar)

    Başlık çevirisi yok

    KAPLAN ÜSTÜNER

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    Türk Dili ve EdebiyatıGazi Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ.DR. YAŞAR AYDEMİR

    PROF.DR. AHMET MERMER

    PROF.DR. CEMAL KURNAZ

  4. Tez No

    674283

    XIII-XV. yüzyıl divan şiirinde ayet ve hadis kullanımı (iktibas ve telmih)

    XIII-XV. the use of verses and hadiths in century divan poetry (ittibas and telmi̇h)

    İLHAN SOYLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Türk Dili ve Edebiyatıİnönü Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. CAFER MUM

  5. Tez No

    497317

    Behçet Necatigil ve divan şiiri geleneği

    Behçet Necatigil and tradition of divan poetry

    ALİ ARSLAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Türk Dili ve EdebiyatıFatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUHAMMED FATİH ANDI

Geri Dön