Türkiye'deki işletmelerin efektif vergi oranlarını etkileyen faktörler
Factors affecting effective tax rates of firms in Turkey
- Tez No: 855453
- Danışmanlar: PROF. DR. DOĞAN ARGUN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Muhasebe Finansman Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 94
Özet
Bu çalışmada, Türkiye'deki işletmelerin efektif vergi oranlarını belirleyen faktörler analiz edilmiştir. Bunun için işletmelerin 2005-2022 dönemine ait finansal tablo verileri kullanılarak panel veri analizi uygulanmıştır. Çalışmada, Kamuyu Aydınlatma Platformu'nda belirtilen sektör ayrımı dikkate alınarak yalnızca üretim işletmesi olarak sınıflandırılan işletmeler örnekleme dahil edilmiştir. İşletmelere ait veriler Thomson Reuters DataStream veri tabanından elde edilmiştir. Efektif vergi oranlarını belirleyen faktörler olarak hem işletmelere özgü finansal değişkenler hem de makro ekonomik değişkenler ele alınmıştır. İşletme büyüklüğü, kaldıraç oranı, duran varlık oranı, stok oranı, kârlılık oranı, araştırma ve geliştirme harcamaları ile devam eden sabit kıymet yatırımları işletmelere özgü finansal değişkenler olarak, Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) büyüme oranı ve kurumlar vergisi oranı ise makro ekonomik değişkenler olarak analize dahil edilmiştir. Karşılaştırmalı ve daha güvenilir sonuçların elde edilebilmesi için işletmelere ait efektif vergi oranı ve işletme büyüklüğü değişkenleri farklı şekilde hesaplanarak iki ayrı model üzerinden analizler gerçekleştirilmiştir. Her iki modelin analiz sonuçlarına göre efektif vergi oranı ile işletme büyüklüğü ve kaldıraç oranı arasında güçlü anlamlı ilişki belirlenmiştir. Türkiye'deki işletmelerin büyüklükleri ve kaldıraç oranları arttıkça efektif vergi oranlarının düştüğü tespit edilmiştir. İkinci model dikkate alındığında ise işletmelerin varlık yapılarının da efektif vergi oranlarını doğrudan etkilediği tespit edilmiştir. İşletmelerin maddi duran varlık oranları arttıkça efektif vergi oranlarının düştüğü, stok oranlarının artması durumunda ise efektif vergi oranlarının arttığı ortaya konulmuştur. Aynı modele göre kurumlar vergisi oranı arttığında işletmelerin efektif vergi oranlarının da arttığı belirlenmiştir. Diğer değişkenler ile efektif vergi oranları arasında ise istatistiksel olarak anlamlı ilişkiler saptanamamıştır. Alt sektör ayrımına göre yapılan analizlerde farklı sonuçlar elde edilmiş olup ampirik bulgular bölümünde değerlendirilmiştir. Ayrıca çalışmada Covid-19 öncesi dönem için uygulanan ilk modelin analiz sonuçlarına göre efektif vergi oranı ile işletme büyüklüğü ve kaldıraç oranı arasında anlamlı ilişki olduğu ortaya konulmuştur. Covid-19 sonrası dönemde ise efektif vergi oranı ile işletme büyüklüğü, kurumlar vergisi oranı ve GSYİH büyüme oranı arasında anlamlı ilişki olduğu tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
In this study, the factors that determine the effective tax rates of firms in Turkey are analyzed. For this, panel data analysis is applied using the financial statement data of the firms for the period 2005-2022. In the study, only firms that are considered manufacturing firms according to the distinction specified in the Public Disclosure Platform are included in the sample. Data on firms are obtained from the Thomson Reuters DataStream database. Both firm-specific financial variables and macroeconomic variables are considered as factors determining effective tax rates. Firm size, leverage ratio, fixed asset ratio, stock ratio, profitability ratio, research and development and capital expenditures are included in the analysis as firm-specific financial factors, while Gross Domestic Product growth rate and corporate income tax rate are included in the analysis as macroeconomic variables. Additionally, in order to obtain comparative and more reliable results, two separate models are created by calculating effective tax rate and size of firms differently. According to the analysis results of both models, a strong significant relationship is determined between effective tax rate and firm size and leverage ratio. Effective tax rates decrease as firm size and leverage ratio of firms in Turkey increases. Considering the results of Model (2), asset structure has direct impact on effective tax rate. It is revealed that as fixed assets ratio of firms increases effective tax rates decrease, and as stock ratio increases effective tax rates increase. In addition, according to the same model, it is determined that when corporate income tax rate increases, effective tax rates of firms also increases. Statistically insignificant relationships are detected between other variables and effective tax rates. Different results are obtained in the analyzes made according to sub-sector separation and are evaluated in the empirical findings section. In addition, according to the analysis results of the first model applied for the pre-Covid-19 period, it is revealed that there is a significant relationship between effective tax rate and firm size and leverage ratio. In the post-Covid-19 period, it is found that there is a significant relationship between effective tax rate and firm size, corporate income tax rate and GDP growth rate.
Benzer Tezler
- Enflasyonla mücadelede istikrar politikaları
Başlık çevirisi yok
BİLGİN ORHAN ÖRGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
EkonomiMarmara Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN ZEKAYİ ORHAN
- Türkiye'de tam tasdik denetimi uygulamaları ve tam tasdik denetim yapısı
Practices and structures of corporate tax certification audit in Turkey
HÜSEYİN KAAN YURTTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Maliyeİstanbul Aydın ÜniversitesiMuhasebe ve Finansal Yönetim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLÜMSER ÜNKAYA
- Finansal piyasalarda elektronik risk ve denetimi
Electronic risc and auditing in the financial markets
HASAN ÖZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
BankacılıkMarmara ÜniversitesiSermaye Piyasası ve Borsa Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AHMET ÇİLİNGİRTÜRK
- PMI methodology utilization in shipbuilding project management
Gemi inşaati proje yönetiminde PMI metodolojisi kullanimi
ÜMRAN BİLEN DOĞAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2012
Gemi Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiGemi İnşaatı ve Gemi Makineleri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL HAKKI HELVACIOĞLU
PROF. DR. MUSTAFA İNSEL
- Farklı kurutma yöntemleri ile zencefilin kurutulması ve bazı kalite özelliklerinin incelenmesi
Drying of ginger by different drying methods andstudying of some quality properties of dried ginger
MELİSA İŞSEVER
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Kimya MühendisliğiYıldız Teknik ÜniversitesiKimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM DOYMAZ