Nesnelerin ekolojisi bağlamında mutfağın ekosistem metaforu ile anlamlandırılması
Making sense of the kitchen with the metaphor of ecosystem in the context of the ecology of objects
- Tez No: 856760
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖZGE ÇELİKOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Endüstri Ürünleri Tasarımı, Industrial Design
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstriyel Tasarım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Endüstriyel Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 116
Özet
Tasarım disiplininde yıllar boyunca tasarımın rolü ve önemi tartışılarak ürün estetiği, üretim biçimi ve malzemesi gibi konuların üzerinde durulmuştur. Zamanla tasarım araştırmalarının merkezine kullanıcıyla olan etkileşim alınarak daha anlamlı nesneler ve ürünler yaratılması ve kullanıcı yaşamlarının iyileştirilmesi amaçlanmaktadır.Anlamlar kullanıcısıyla etkileştiğinde doğar ve her türden etkileşim bağlamında dönüşür ve yeniden üretilir.Kullanıcıyı merkeze alan tasarım yaklaşımlarında kullanıcı deneyimi ve pratiklerine odaklanılarak kullanıcı çevresindeki tüm etkileşimler çeşitli kapsamlarda anlamlandırılmaya çalışılır. Tasarım süreçlerinde kullanıcıyı anlayabilmek, onun isteklerini, ihtiyaçlarını ve içgörülerini onun dilinden tanıyıp yakalayabilmek oldukça önemlidir. Tasarım araştırmacıları kullanıcıyı gözlem, katılımcı gözlem, kültür incelemeleri (cultural probes), görüşmeler gibi çok çeşitli yöntemlerle kavramaya çalışır. Kültür incelemeleri (cultural probes) kullanıcıların tercihlerine,yaşam tarzlarına odaklanarak onların iç dünyalarını keşfeder ve tasarım sürecindeki yaratıcı fikirlerin üretimine katkı sunar. Ancak kullanıcı nesne ilişkisi kesiti dışında nesneler arası etkileşimler de tasarım senaryoları için oldukça önemlidir. Nesnelerin birbirlerine davranışları, tutumları, bir arada oluşturduğu anlamlı ekoloji sistemi, tasarıma ilham verici çıkış noktalarını tespit edebilmek adına elverişlidir. Bunun yanında, tasarım araştırmalarında metaforların kullanımı ürün geliştirme sürecinde, kullanıcılardan anlamlı veriler elde edilmesinde ve halihazırda var olana yaratıcı bir perspektiften bakabilmesinde bir araç olarak görülebilmektedir. Metaforlar, kullanıcıların kendi deneyimlerini daha iyi anlamalarına ve aktarmalarına, tasarımcıların ise bu deneyimleri tasarım sürecine entegre etmelerine yardımcı olur.Mutfak; işlevleri, pratikleri, günlük kullanımı ve içindeki nesneler dünyasıyla birden çok etkileşimin bir arada olduğu ev içi mekanlardan biridir. Araştırmanın konusu gündelik hayatın en aktif mekanı olan mutfağa ve bu mekanın barındırdıklarına ekosistem metaforu ile bakarak anlamlı ilişki izlerini takip edebilmektir. Araştırma sürecinde kültürel incelemeler (cultural probes) ve yarı yapılandırılmış görüşme yöntemi uygulanmıştır. Kültürel incelemeler çalışmasında yer alan on dokuz katılımcı, mutfaklarına ve mutfak eşyalarına dair görevlerin ve soruların yer aldığı yedi günlük çalışma ile kendilerini ve deneyimlerini belgelemişlerdir. Ardından on katılımcı ile yapılan görüşmeler ve bazı katılımcı mutfaklarına dahil olunarak yapılan gözlemler ile çalışma derinleştirilerek elde edilen veriler etnografik içerik analizi yöntemiyle irdelenmiştir. Yürütülen alan çalışmasında ortaya çıkan veriler, ekoloji metaforu ile aralarında örtüşmeler kurularak incelendiğinde, mutfak ekosistemi ve mutfak etkileşimleri başlıklarında iki ana bulguya varıldığı görülmüştür.Mutfak ekosisteminin merkezinde pratiklerden ve deneyimlerden oluşan mutfak rutinini devam ettirmek yer alırken rutini etkileyen ışık, ses, ısı ve koku gibi faktörlerin anlamı bu bağlamda keşfedilmeye çalışılmıştır. Mutfaktaki etkileşimler ise ekosistemdeki ilişkiler ile paralel şekilde irdelenerek işbirlikçi etkileşimler ve rekabetçi etkileşimler başlıkları altında aktarılmıştır. Nesneler arası işbirliklerinde ritüel, malzeme, işlev ve fiziksel nitelik kavramları önemli olurken, nesne kullanıcı işbirliğinde ürün bağı, ergonomi, performans ve tasarruf gibi unsurlar öne çıkmıştır. Nesneler arası rekabet işlev ve enerji kaynağı özelinde ilerlerken, kullanıcı nesne rekabeti, katkı temsili, temas isteği ve dağınıklık kaygısı gibi çeşitlenmiştir. Bu araştırma ile mutfak, ekosistem metaforu perspektifinde keşfedilip, sınırları içerisindeki nesnelerin ekolojisi ise etkileşimleri bağlamında araştırılmıştır. Bu tez ışığında ortaya çıkan bulgular mutfak, mutfak nesneleri ve kullanıcılar arasındaki karmaşık ilişkiyi anlamada tasarım araştırmacılarına ve tasarımcılara yol gösterici olabilir. Ayrıca tez mutfak sınırları içindeki eşyaların tasarım süreçlerini iyileştirmede tasarım pratiğine katkı sunabilir ve ilgili alanda daha fazla araştırma yapılmasına davet ederek endüstriyel tasarımcıların bu alanlara daha fazla odaklanmasına ilham olma potansiyeline sahiptir.
Özet (Çeviri)
Over the years, the role and importance of design have been debated in the design discipline, focusing on issues such as product aesthetics, manufacturing methods, and materials. Later, the interaction with the user has been at the center of design research, aiming to create more meaningful products and to improve the lives of users. Generally, meanings are born in interaction with the user and are reproduced in the context of all kinds of interactions. User-centered design approaches focus on user experience and practices and then try to make sense of all interactions in various scopes. In design processes, it is very important to understand the user and to recognize and capture their wishes, needs and insights in their language. Design researchers try to understand the user through various methods such as observation, participant observation, cultural probes, and interviews. In new approaches to traditional methods, participants are included in the design process to understand the potentials, especially in the conceptual design phase. By focusing on users' preferences and lifestyles, the cultural probes method explores their inner worlds and contributes to the generation of creative ideas in the design process. However, apart from user-object interactions, interactions between objects are also crucial for design scenarios. The behaviors and attitudes of objects to each other, and the meaningful ecology system they create together are suitable for identifying inspiring starting points for design. Moreover, use of metaphors in design research can be seen as a tool in the product development process, as a means of obtaining meaningful data from users, and as a creative way of looking at what already exists. It can make complex concepts and structures understandable and encourage creativity. It enables new and unique ideas to be generated by drawing inspiration from different fields and objects in the development of a product or a feature of a product. In addition, metaphors add a different perspective to the design process by creating a common language with overlaps in different disciplines. Metaphors help users to better understand and convey their own experiences and designers to integrate these experiences into the design process. The kitchen is one of the domestic spaces where multiple interactions coexist with its functions, practices, daily use, and the world of objects within it. The subject of the research is to follow the traces of meaningful interactions by looking at the kitchen and its contents, which is the most active area of daily life, with the metaphor of ecosystem.In Turkish culture, the fact that the kitchen as a space has witnessed many sharing is important both in determining the research method and in terms of making sense of the objects it contains and creating curiosity to be drawn into the kitchen lives of the participants. In the research process, pilot study, the cultural probes method and semi-structured interviews were conducted. Pilot study was crucial in order to identify the strengths and weaknesses of the main study in advance and to understand the appropriateness of the research questions and themes to be prepared. The data and experiences obtained in the preliminary research contributed to the detailed planning and elimination of the main data collection method. Then, nineteen people participated in the cultural probes study and documented themselves and their experiences through a seven-day study that included tasks and questions about kitchens and kitchen objects. The study was further deepened with semi-structured interviews with ten participants and observations in some of the participants' kitchens. Ethnographic content analysis method was used in order to systematize the data in a meaningful way since the data obtained in the study were verbal data and the cultural probes and semi-structured interviews were converted into written text. In addition, the ethnographic content analysis method was used in order to systematize the data in a meaningful way since the tasks in the cultural probes process included visuals and some of the semi-structured interviews with the participants were carried out together with observations in the kitchens. In consequence of the analysis, subcategories were created by analyzing the data obtained as a result of interviews. In this way, with the creation of data-based subcategories, all outputs were included in the study and cross-checking of conceptual and data-based outputs was ensured. When the data generated in the field study were analyzed by establishing overlaps with the ecology metaphor, it was seen that two main findings were reached under the titles of kitchen ecosystem and kitchen interactions. At the center of the kitchen ecosystem is the kitchen routine, which is composed of practices and experiences just like the balance/routine of the ecosystem. Similarly, it is aimed to explore the environmental elements that affect the balance of the ecosystem in nature in the kitchen ecosystem. The meaning and positive and negative effects of factors such as light, temperature, sound and odor in the functioning and implementation of practices in the kitchen are tried to be explored in this context. Interactions in the kitchen are analyzed in parallel with the relationships in the ecosystem and presented under the headings of collaborative interactions and competitive interactions. In object-object collaborations, the concepts of ritual, material, function and physical quality are important, whereas in object-user collaborations, the concepts of product attachment, ergonomics, performance and savings come to the fore. In the object-object competition section, the competition of products within the ecosystem for similar functions and commitment to the same energy source is interpreted in detail, while user-object competition is diversified as the user's representation of contribution, desire for contact and concerns about possible clutter in the kitchen ecosystem.This research explores the kitchen from the perspective of the ecosystem metaphor and investigates the ecology of the objects within its boundaries in the context of their interactions. The findings of this thesis can guide design researchers and designers in understanding the complex relationship between the kitchen, kitchen objects and users. Furthermore, the thesis can contribute to design practice in improving the design processes of objects in kitchen boundaries and has the potential to inspire industrial designers to focus more on these areas by inviting further research in the related field.
Benzer Tezler
- İç mekan olanaklarının erken çocukluk dönemi gündelik eylemlerine etkisi
Effects of interior affordances on daily actions in early childhood
ZÜBEYDE KESKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
İç Mimari ve Dekorasyonİstanbul Teknik Üniversitesiİç Mimari Tasarım Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ETHEM GÜRER
- Endüstri 4.0'ın çalışma hayatına etkisi: Bursa örneği
The effect of industry 4.0 on work life: The case of Bursa
HALİL İBRAHİM AKKUŞCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriBursa Uludağ ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYSEN TOKOL
- Çalışma ilişkileri bakımından dördüncü sanayi devrimi ve Sivas ilinde farkındalık üzerine alan araştırması
4th industrial revolution regarding work relationships and field research on awareness on Sivas
FATMA KAHRAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriCumhuriyet ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALİL ÖZEKİCİOĞLU
- Endüstri 4.0 ile değişen iş ve çalışma modelleri
Changing work and working models with industry 4.0
SERKAN SARIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriSivas Cumhuriyet ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET ASLAN