18-65 yaş arası bireylerde sağlık okuryazarlığının aşı karşıtlığı üzerindeki etkisi
The effect of health literacy on anti-vaccination in individuals between the age of 18-65
- Tez No: 858386
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖZLEM POLAT
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Aile Hekimliği, Family Medicine
- Anahtar Kelimeler: Aşı Karşıtlığı, Sağlık Okuryazarlığı, Eğitim, Vaccine Hesitancy, Health Literacy, Education
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sağlık Bilimleri Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Aile Hekimliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 68
Özet
Amaç: Çalışmanın amacı aile hekimliği polikliniğine başvuran yetişkin bireylerde sağlık okuryazarlığının aşı karşıtlığı üzerine olan etkisi ile sağlık okuryazarlığı (SOY) ve aşı karşıtlığını etkileyen sebepleri ortaya koymaktır. Gereç ve Yöntem: Çalışmamız 05.09.2023-05.01.2024 tarihleri arasındaki 4 aylık zaman diliminde Sağlık Bilimleri Üniversitesi (SBÜ) Bakırköy Dr. Sadi Konuk Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi'nde gerçekleştirilmiştir. Hastanenin aile hekimliği polikliniğine başvuran, 18-65 yaş aralığında olan, okuma-yazma bilen ve çalışmayı kabul eden bireyler ile yapılmıştır. Çalışmada 239 bireye ulaşmak amaçlanmış ve 282 kişi ile çalışma tamamlanmıştır. Araştırmamız kesitsel, tek merkezli, prospektif bir anket çalışmasıdır. Katılımcılara, Aşı Karşıtlığı Ölçeği'nin kısa formunu ve Türkiye Sağlık Okuryazarlığı-32 Ölçeği (TSOY-32) içeren anket formu kullanarak çalışmamız için gerekli veriler elde edilmiştir. Bütün veriler bilgisayarın SPSS (statistical package for social sciences) for Windows 22 programına girilerek analizi yapılmıştır. Değerlerin anlamlı olup olmaması yorumlanırken 0.05 anlamlılık düzeyi referans alınmıştır. Bulgular: Çalışma örnekleminin katılımcıların 146'sı (%48,23) kadın, 136'sı (%51,77) erkek cinsiyetinde olmakla beraber yaş ortalamasının 40,32±13,91 olduğu görülmüştür. Çalışmamıza katılan bireylerin aşı karşıtlığı ölçeğinden aldıkları gene puan ortalaması 30,84±9,65 olduğu görülmüştür. TSOY-32'den aldıkları puanların ortalaması ise 32,89±9,44 olarak bulunmuştur. Çalışmamıza katılan bireylerin %17,7'si (n=50) yetersiz, %39'u (n=110) sorunlu-sınırlı, %31,5'i (n=89) yeterli, %11,7'si (n=33) mükemmel SOY'a sahiptir. Çalışmamızda SOY ile eğitim durumu, yaş, cinsiyet, kronik hastalık, medeni durum, çalışma durumu, aylık gelir ve sigara içme durumu arasındaki ilişki istatistiksel açıdan anlamlı bulunmuştur. Aşı karşıtlığı genel puanı ile yetişkin çağda aşı yaptırma, kronik hastalık, medeni durum ve eğitim düzeyi arasındaki ilişki istatistiksel açıdan anlamlı bulunmuştur. TSOY-32 ve aşı karşıtlığı ölçeklerinin genel puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki bulunamamıştır. Ancak bazı alt ölçekler arasında ilişki bulunmuştur. Çalışmamızda erişkin aşılama yaptırmış katılımcıların aşı yaptırma kararında %48,3 (n=125) oranında aile hekimi, %29 (n=29) oranında diğer branş hekimlerinin etkili olduğu görülmüştür Sonuç: Bilgiye ulaşmanın kolay olduğu kadar bilgi kirliliğinin de oldukça fazla olduğu çağımızda özelikle aşılarla ilgili doğru bilgilerin bireylere ulaştırılması, SOY'un nitelikli bir biçimde artırılması ve aşı karşıtlığının düşürülmesi açısından önemlidir. Çalışmamıza katılan bireylerin aşı yaptırma kararında hekimlerin yönlendirmesi yüksek oranda etkili olduğu görülmüştür. SOY'un nitelikli olarak artıp, aşı karşıtlığının artmasında hekimlere önemli görevler düşmektedir.
Özet (Çeviri)
Aim: The aim of this study is to investigate the impact of health literacy on vaccine hesitancy among adult individuals attending primary care clinics and to identify the factors influencing health literacy and vaccine hesitancy. Materials and Methods: The study was conducted between 05.09.2023-05.01.2024 at Health Sciences University Bakırköy Dr. Sadi Konuk Health Application and Research Center over a period of four months. The participants were individuals aged 18-65 years, literate, and willing to participate in the study. A total of 282 individuals participated, surpassing the intended sample size of 239. The study utilized a cross-sectional, single-center, prospective survey design. Data were collected using a survey form including the Short Form of the Vaccine Hesitancy Scale and the Turkish Health Literacy-32 Scale. Statistical analysis was performed using SPSS (Statistical Package for Social Sciences) version 22 for Windows. A significance level of 0.05 was considered for interpreting the results. Results: The study sample consisted of 146 (48.23%) female and 136 (51.77%) male participants, with a mean age of 40.32±13.91 years. The mean score obtained from the Vaccine Hesitancy Scale was 30.84±9.65, while the mean score obtained from the Health Literacy Scale was 32.89±9.44. Of the individuals participating in our study, 17.7% (n = 50) were inadequate, 39% (n = 110) were problematic-limited, 31.5% (n = 89) were sufficient, 11.7% (n =33) has excellent health literacy. Significant associations were found between health literacy and educational level, age, gender, chronic illness, marital status, employment status, monthly income, and smoking status. Moreover, significant associations were observed between vaccine hesitancy and adult vaccination status, chronic illness, marital status, and educational level. However, no statistically significant relationship was found between the overall scores of health literacy and vaccine hesitancy scales, although some subscales showed associations. Participants indicated a high influence of primary care physicians on their decision to vaccinate, with 48.3% citing their family physician and 29% citing other specialists. Conclusion: In an era where access to information is easy but misinformation is prevalent, it is crucial to disseminate accurate information, particularly regarding vaccines, to enhance health literacy and reduce vaccine hesitancy. The findings underscore the pivotal role of physicians in influencing vaccination decisions. Improving health literacy and reducing vaccine hesitancy require concerted efforts from healthcare professionals.
Benzer Tezler
- Edirne il Merkezi'nde aile sağlığı merkezlerine başvuran 18-65 yaş arası bireylerde sağlık okuryazarlığının aşı karşıtlığına etkisi
The effect of health literacy on anti-vaccination in individuals between 18-65 years applied to family health centers in Edirne city center
GÖZDE BETÜL GÖKÇEN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Aile HekimliğiTrakya ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERDAR ÖZTORA
- Ankara Üniversitesi Hastanesi Aile Hekimliği polikliniklerine başvuran 18-65 yaş arası bireylerde sağlık okuryazarlığı düzeylerinin araştırılması
Başlık çevirisi yok
ESRA GÖRGÜLÜ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Aile HekimliğiAnkara ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET UNGAN
- Aile sağlığı merkezine başvuran 18-65 yaş arası bireylerin sağlık okuryazarlığı düzeyi ve etkileyen faktörler
The level of health literacy of individuals between the ages of 18-65 who apply to the family health center and the factors affecting it
MEHMET CEMAL ALAGÖZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SADIK SAMİ HATİPOĞLU
- Sağlık okuryazarlığının sağlıklı yaşam biçimi davranışları ile ilişkisi
The relationship between health literacy and healthy lifestyle behaviours
AYŞE SEZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Halk SağlığıMarmara ÜniversitesiHalk Sağlığı Hemşireliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. HASİBE KADIOĞLU
- Kronik hastalığı olan yaşlı bireylerde sağlık okuryazarlığı ve sağlık algısı ilişkisi
Health literacy and health perception relationship in elder individuals with chronic illnesses
ZUHAL ÇİMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
HemşirelikEge ÜniversitesiHalk Sağlığı Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYLA BAYIK TEMEL