Bir aile sağlığı merkezine başvuran bireylerde e-sağlık okuryazarlığı düzeyi ile deri kanserleri ve güneş bilgi düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between e-health literacy levels and knowledge of skin cancer and sun in individuals applying to a family health center
- Tez No: 950126
- Danışmanlar: DOÇ. DR. GÜLSEREN PAMUK
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Aile Hekimliği, Family Medicine
- Anahtar Kelimeler: E-sağlık okuryazarlığı, deri kanseri, güneş, güneşten korunma, E-health literacy, skin cancer, sun, sun protection
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İzmir Katip Çelebi Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 73
Özet
Amaç: Bu çalışmanın amacı, bir aile sağlığı merkezine başvuran yetişkinlerde e-sağlık okuryazarlığı düzeyi ile deri kanseri ve güneş bilgisi arasındaki ilişkiyi belirlemek; demografik, klinik ve davranışsal özelliklerin bu iki değişken üzerindeki etkilerini incelemektir. Yöntem: Tanımlayıcı nitelikteki çalışmaya, İzmir Karşıyaka 17 nolu Eğitim Aile Sağlığı Merkezi'ne başvuran 18-65 yaş arası 356 katılımcı dahil edildi. Katılımcılara çalışma hakkında bilgi verilip, sözlü ve yazılı onamları alındı. Veriler;“E-Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği”ve“Deri Kanseri ve Güneş Bilgi Ölçeği”ile toplandı; demografik özellikler, kronik hastalık durumu, deri muayene alışkanlıkları, bilgi erişim kaynakları ve koruyucu davranışlara ilişkin sorularla desteklendi. Bulgular: Katılımcıların ortalama e-sağlık okuryazarlığı puanı 28,89 ± 6,94; ortalama deri kanseri ve güneş bilgi puanı 15,64 ± 3,19 olarak bulundu. İki ölçek puanı arasında zayıf fakat anlamlı pozitif ilişki saptandı (r = 0,247; p < 0,001). Eğitim düzeyine göre ölçek puanları artmış olarak bulundu (p < 0,001). Sağlık bilgilerini sağlık çalışanlarından ve bilimsel kaynaklardan alanlar ölçek puanlarında avantajlı bulundu (p < 0,05). Saç rengi, yaş grubu ve güneşten koruyucu yöntem kullanımı da deri kanseri ve güneş bilgi düzeyini etkiledi (p < 0,05). Sonuç: Katılımcıların e-sağlık okuryazarlığı ve deri kanseri–güneş bilgisi düzeyleri arasında pozitif ilişki bulunmaktadır. Eğitim durumları ve bilgiye erişim kaynakları ölçek puanları açısından belirleyici oldu. Birinci basamak sağlık hizmetlerinde e-sağlık okuryazarlığını ve deri kanseri farkındalığını eş zamanlı artıracak eğitim programları geliştirilmesi; kronik hastalar ve düşük eğitimliler başta olmak üzere risk gruplarına yönelik hedeflenmiş müdahaleler planlanması önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
Objectives: The aim of this study was to determine the relationship between e-health literacy levels and skin cancer and sun knowledge levels in adults attending a family health center, and to examine the effects of demographic, clinical, and behavioral characteristics on these two variables. Methods: This descriptive study included 356 adults aged 18–65 who attended the No. 17 Educational Family Health Center in Karşıyaka, İzmir. Participants were informed about the study and provided both verbal and written informed consent. Data were collected using“E-Health Literacy Scale”and“Skin Cancer and Sun Knowledge Scale”, supplemented by questions on demographic characteristics, chronic disease status, skin self-examination habits, sources of health information, and sun-protective behaviors. Results: The participants' mean e-health literacy score was 28.89 ± 6.94, and their mean skin cancer and sun knowledge score was 15.64 ± 3.19. A weak but statistically significant positive correlation was observed between the two scale scores (r = 0.247; p < 0.001). Scale scores increased significantly with higher education level (p < 0.001). Participants who obtained health information from healthcare professionals and scientific sources had significantly higher scores (p < 0.05). Hair color, age group, and use of sun-protective methods also influenced skin cancer and sun knowledge levels (p < 0.05) Conclusion: A positive association was found between participants' e-health literacy and their skin cancer and sun knowledge levels. Education level and sources of health information emerged as significant determinants of both scale scores. It is recommended that primary care services implement educational programs designed to simultaneously enhance e-health literacy and raise skin cancer awareness, and that they develop targeted interventions for high-risk groups—especially individuals with chronic diseases and those with lower educational attainment.
Benzer Tezler
- Ankara il merkezinde sosyoekonomik düzeyi farklı iki ilçede aile sağlığı merkezine başvuran 18-64 yaş bireylerin siberkondri ciddiyeti ve ilişkili faktörler
Severity of cyberchondria and associated factors in individuals aged 18-64 years applying to family health centers in two districts with different socioeconomic levels in Ankara province centre
HASAN ALPARSLAN TOPÇU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2025
Halk SağlığıAnkara ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DENİZ ODABAŞ
- Aile hekimliği polikliniğine başvuran hastalarda sağlık okuryazarlığı düzeyi ve ilişkili faktörlerin değerlendirilmesi
Evaluation of health literacy levels in patients who apply to family medicine clinic and the factors related to this level
HAKAN MUT
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2017
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALUK MERGEN
UZMAN UMUT GÖK BALCI
- Bir aile sağlığı merkezine başvuran tip 2 diabetes mellitus tanılı hastalarda tedaviye uyum ile sağlık okuryazarlığı arasındaki ilişkinin incelenmesi
Relationships between treatment compliance and health literacy for individuals with type 2 diabetes mellitus referral to a family health center
ECE ÖZONUK
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Hemşirelikİzmir Katip Çelebi ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEDİNE YILMAZ
- Aile sağlığı merkezine başvuran 18-65 yaş arası bireylerin sağlık okuryazarlığı düzeyi ve etkileyen faktörler
The level of health literacy of individuals between the ages of 18-65 who apply to the family health center and the factors affecting it
MEHMET CEMAL ALAGÖZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SADIK SAMİ HATİPOĞLU
- Çankırı ilinde aile sağlığı merkezine başvuran 18 yaş ve üzeri bireylerde COVID-19 aşı okuryazarlığının değerlendirmesi
COVID-19 vaccine literacy in individuals aged 18 and over who applied to the family health center in Çankırı
AYŞE AYKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sağlık YönetimiÇankırı Karatekin ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SİNAN BULUT