Problemli Instagram kullanımı ile beden memnuniyetsizliği arasındaki ilişkide kendini nesneleştirme ve öz tiksinmenin aracı rolünün incelenmesi
The investigation of the mediator role of self-objectification and self-disgust in the relationship between problematic Instagram use and body dissatisfaction
- Tez No: 859147
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BAŞAK BAHTİYAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Problemli Instagram Kullanımı, Beden Memnuniyetsizliği, Kendini Nesneleştirme, Öz Tiksinme, Problematic Instagram Use, Body Dissatisfaction, Self-Objectification, Self-Disgust
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Maltepe Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 141
Özet
Bu çalışmanın amacı, problemli Instagram kullanımı ile beden memnuniyetsizliği arasındaki ilişkide, kendini nesneleştirme ve öz tiksinmenin aracı rolünü incelemektir. Araştırmanın örneklemi, Türkiye'de yaşayan ve 18-40 yaş aralığında olan 256 kadın ve 238 erkek toplamda 494 gönüllü katılımcıdan oluşmaktadır. Veri toplamak amacıyla katılımcılara Demografik Bilgi Formu, Çok Yönlü Beden-Self İlişkileri Ölçeği, Instagram Bağımlılığı Ölçeği, Nesneleştirilmiş Beden Bilinci Ölçeği ve Öz Tiksinme Ölçeği-Revize Formu sunulmuştur. Korelasyon analizi sonuçlarına göre, problemli Instagram kullanımı ile beden imgesini değerlendirme alt alanları (fiziksel yeterliği değerlendirme, beden alanlarından doyum, sağlık değerlendirme) ve beden görünümünü kontrol edebilme inancı arasında negatif; beden utancı ve öz tiksinme arasında ise pozitif yönde ilişkiler gözlenmiştir. Ayrıca, öz tiksinmenin beden utancı ve beden gözetimi ile pozitif yönde; kontrol inancı ve beden imgesi alt boyutlarının hepsi ile negatif yönde ilişkisi belirlenmiştir. Dahası, beden imgesini değerlendirme alt alanları ile beden utancı arasında negatif yönde, görünümü kontrol inancı ile pozitif yönde ilişki bulunmuştur. Grup karşılaştırma sonuçlarında erkek katılımcıların, kadınlara göre daha olumlu beden imgesine sahip oldukları ve fiziksel yeterlilik memnuniyeti ile yatırımlarının daha fazla olduğu gözlenmiştir. Öte yandan, beden utancı ve öz tiksinme de erkeklerde daha yüksek düzeyde belirlenmiştir. Yaşa göre yapılan karşılaştırmalar, beliren yetişkinlik grubunda görünüş yönelimi, problemli Instagram kullanımı, beden gözetimi ve beden utancının genç yetişkinlik grubundakilere göre daha yüksek olduğunu göstermiştir. Regresyon analizi sonuçlarına göre, beden imgesini değerlendirme alanlarında vücut kitle indeksi, problemli Instagram kullanımı ve öz tiksinme anlamlı yordayıcılar olarak belirlenmiştir. Beden imgesine yatırım alanlarında ise problemli Instagram kullanımı, beden utancı, kontrol inancı ve öz tiksinmenin yordayıcı rolleri öne çıkmaktadır. Son olarak aracılık testine göre, problemli Instagram kullanımı ile beden memnuniyetsizliği arasındaki ilişkiye beden gözetiminin, beden utancının, kontrol inancının ve öz tiksinmenin aracılık ettiği belirlenmiştir. Bu sonuçlar, beden memnuniyetsizliğinin artmasında rol oynayabilecek problemli Instagram kullanımının önemine işaret etmekte; olumlu beden imgesine yönelik geliştirilecek klinik müdahaleler ve önleyici çalışmalarda beden utancı ve öz tiksinme gibi güçlü duygusal deneyimlere dikkat çekmektedir.
Özet (Çeviri)
The current study aimed to examine the mediator roles of self-objectification and self-disgust in the association between problematic Instagram use and body dissatisfaction. Based on this objective, 494 participants (256 female and 238 male), aged between 18 and 40, who lived in Turkey, participated in the study. Participants completed the Demographic Information Form, Multidimensional Body-Self Relations Questionnaire, Instagram Addiction Scale, Objectified Body Consciousness Scale, and Self-Disgust Scale-Revised Form for data collection. The correlation analysis revealed that problematic Instagram use was negatively correlated with body image evaluation subscales (fitness evaluation, body areas satisfaction, health evaluation) and the belief in body control, but positively correlated with body shame and self-disgust. Additionally, self-directed disgust was positively correlated with body shame and body surveillance, but negatively correlated with the belief in body control and body image-related subscales. Moreover, body image evaluation subscales were negatively correlated with body shame, were positively correlated with the belief in body control. The group comparisons revealed that male participants had more positive body image, fitness evaluation and fitness orientation. On the other hand, body shame and self-disgust were determined to be also higher compared to female participants. The results for age differences indicated that emerging adults reported higher appearance orientation, problematic Instagram use, body shame, and body surveillance compared to young adults. The regression analyses revealed that body mass index, problematic Instagram use and self-disgust were significant predictors of body image evaluation domains. On the other hand, problematic Instagram use, body shame, control belief and self-disgust were significant predictors of body image investment domains. Finally, body surveillance, body shame, control belief, and self-disgust mediated the association between problematic Instagram use and body dissatisfaction. The current findings point out the importance of problematic Instagram use, which may play a role in perpetuating body dissatisfaction and drawing attention to emotional experiences particularly, body shame and self-disgust in clinical interventions and preventive studies while working with body image-related problems.
Benzer Tezler
- Tıp fakültesi öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı, kişilik özellikleri ve beden imajı arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examination of the relationship between social media addiction, personality trai̇ts and body image in medical school students
ERSİN KARAYTU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
PsikiyatriKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EBRU FINDIKLI
- Modada değişen kadın imgesinde sosyal medyanın etkisi ve moda markalarının davranışları
Changing the image of woman in fashion the effect of social media and fashion brands attitudes
ÇİĞDEM ERTİKİN
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2022
Giyim EndüstrisiHaliç ÜniversitesiTekstil ve Moda Tasarımı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞÖHRET AKTEPE DAL
- Kadınların sosyal medya kullanımı ile suç korkusu ilişkisi
The relationship between women's social media use and fear of crime
SEÇGİN ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
SosyolojiJandarma ve Sahil Güvenlik AkademisiSuç Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÖKHAN İBRAHİM ÖĞÜNÇ
- Instagram platformu üzerinden farklı türlerde beslenme içerikleri tüketen yetişkin kadınların sezgisel yeme ve yeme bozukluğuna yatkınlık durumu
Intuitive eating and susceptibility to eating disorders of adult women consuming various types of nutrition content on Instagram
ŞEVVAL ZEYNEP KANUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Halk SağlığıBaşkent ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ELİF DURUKAN
- Üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağımlılıkları üzerinde sosyal etkiye duyarlık ve sanal risk algı düzeylerinin etkisinin incelenmesi
Investigation of the effect of susceptibility to social iinfluence and virtual risk perception levels on social media addiction of university students
CİHAN ORAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA SARITEPECİ