Eğitim örgütlerinde algılanan çevresel belirsizlik, psikolojik iklim ve yaratıcı liderlik
Perceived environmental uncertainty, psychological climate, and creative leadership in educational organizations
- Tez No: 859256
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BERTAN AKYOL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 165
Özet
Öğretmenlerin çevresel belirsizlik algıları ve psikolojik iklim algıları arasındaki ilişkide okul yöneticilerinin yaratıcı liderlik özelliklerinin aracı rolünün bulunup bulunmadığını belirlemeyi amaçlayan bu çalışma, ilişkisel tarama modelinde ele alınmıştır. Araştırmacı tarafından değişkenler arasındaki ilişkiye yönelik olarak önerilen aracılık modeli, yapısal eşitlik modellemesi (YEM) analizi ile test edilmiştir. Yapılan alanyazın taramasında, öğretmenlerin çevresel belirsizlik algıları konusunda daha önce geliştirilmiş bir ölçme aracına rastlanılmamış olunması nedeniyle araştırmacı tarafından“Okullarda Algılanan Çevresel Belirsizlik Ölçeği”geliştirilmiştir. Araştırma, 2020-2021 yılında Aydın ili Efeler ilçesinde bulunan kamu okullarda gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri“Kişisel Bilgi Formu”,“Okullarda Algılanan Çevresel Belirsizlik Ölçeği”,“Psikolojik İklim Algısı Ölçeği”(Argon ve Limon, 2017),“Okul Müdürlerinin Yaratıcı Liderlik Özellikleri Ölçeği”(Uçar ve Sağlam, 2019) aracılığıyla toplanmıştır. Araştırma örneklemindeki öğretmenlerden elde edilen verilerin betimsel istatistiksel analizlerinin sonucunda, öğretmenler tarafından algılanan psikolojik iklim algı düzeyinin göreli olarak“yüksek”olduğu, çevresel belirsizliği“orta”düzeyde algıladıkları ve öğretmenlerin yöneticilerini yaratıcı liderlik özellikleri“yüksek”liderler şeklinde algıladıkları sonucuna ulaşılmıştır. Yapısal eşitlik modeli testleri sonucunda ise; algılanan çevresel belirsizlik ile psikolojik iklim algısı arasında; negatif yönlü ve zayıf düzeyde bir ilişki bulunurken, yaratıcı liderlik algısı ile psikolojik iklim algısı arasında pozitif yönlü ve yüksek düzeyde bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Modelde yer alan bu değişkenleri oluşturan alt boyutlar açısından da anlamlı ilişkilerin varlığı saptanmıştır. Bu sonuç, ilgili değişkenlerin toplam puanları üzerinden gerçekleştirilen karşılaştırmalar ile de tutarlıdır. Nitekim çevresel belirsizlik algısının alt boyutları olan durum, etki ve tepki belirsizliği alt boyutları ile psikolojik iklim algısının boyutları arasında negatif yönlü düşük ve orta düzeyde ilişkiler bulunurken yaratıcı liderlik alt boyutları ile psikolojik iklim algısı alt boyutları arasında pozitif yönlü yüksek ve orta düzeyde ilişki saptanmıştır. Son olarak çalışmanın örnekleminde yer alan öğretmenlerin çevresel belirsizlik algıları ile görev yaptıkları okullara ilişkin algıladıkları psikolojik iklim arasındaki ilişkide, okul yöneticilerinin yaratıcı liderlik davranışlarının bir aracılık rolünün bulunup bulunmadığı yönünde bir değerlendirme yapıldığında, öngörülen söz konusu aracılık etkisinin var olduğu sonucuna ulaşılmıştır. ANAHTAR SÖZCÜKLER: Algılanan Çevresel Belirsizlik, Psikolojik İklim, Yaratıcı Liderlik, Yapısal Eşitlik Modellemesi
Özet (Çeviri)
This study, conducted in a relational survey model, aims to determine whether school administrators' creative leadership traits serve as a mediator between teachers' perceptions of environmental uncertainty and psychological climate. Structural equation modeling (SEM) was utilized to test the hypothesized relationships. Due to the absence of a previously developed measurement tool for teachers' perceptions of environmental uncertainty in the literature review, the researcher developed the“Perceived Environmental Uncertainty Scale in Schools.”The research was conducted in official schools in the Efeler district of Aydın province during the 2020-2021 academic year. Data for the study were collected through the“Personal Information Form,”“Perceived Environmental Uncertainty Scale in Schools,”“Perception of Psychological Climate Scale,”and“School Administrators' Creative Leadership Traits Scale.”Descriptive statistical analyses of the data obtained from the sample of teachers revealed that teachers perceived the level of psychological climate as relatively“high,”perceived environmental uncertainty at a“moderate”level, and perceived their administrators as leaders with high creative leadership traits. The results of the structural equation modeling tests indicated a negative and weak relationship between perceived environmental uncertainty and psychological climate perception, while a positive and high-level relationship was found between perception of creative leadership and psychological climate. Significant relationships were also observed among the sub-dimensions constituting these variables in the model. This result is consistent with the comparisons made based on the total scores of the relevant variables. Specifically, while negative and low to moderate-level relationships were found between the sub-dimensions of environmental uncertainty perception (situation, impact, and response uncertainty) and the dimensions of psychological climate perception, a positive and high to moderate-level relationship was identified between the sub-dimensions of creative leadership and the sub-dimensions of psychological climate perception. Finally, when evaluating the relationship between teachers' perceptions of environmental uncertainty and their perceived psychological climate in the schools where they work, in terms of whether school administrators' creative leadership behaviors serve as a mediating role, it was concluded that the hypothesized mediating effect exists. KEYWORDS: Perceived Environmental Uncertainty, Psychological Climate, Creative Leadership, Structural Equation Modeling.
Benzer Tezler
- Örgütsel dayanıklılık kapasitesi, yeşil yenilik, algılanan yeşil örgütsel davranış, çevresel belirsizlik ve sürdürülebilirlik performansı arasındaki ilişkiler
The relationships among organizational resilience capacity, green innovation, perceived green organizational behavior, environmental uncertainty, sustainability performance
ŞERİFE KUZGUN
- Lise öğretmenlerinin örgüt sağlığına ilişkin algıları
Başlık çevirisi yok
MERAL URAS
Doktora
Türkçe
1998
Eğitim ve Öğretimİnönü ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA AYDIN
- Değişim yönetiminde dönüştürücü liderin rolü
The role of transformational leader in change management
SEMRA TETİK
- Okul müdürlerinin algılanan dönüşümcü liderlik davranışlarının öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeyine etkisi
The effect of perceptioned transformational leadership behaviors of school managers on teachers' organizational cinism level
SERPİL BAŞARAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve Öğretimİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YUSUF ALPAYDIN
- Uzaktan algılama verileri kullanarak derin öğrenmeye dayalı arazi kullanımı ve arazi örtüsü haritalama modeli geliştirme
Developing a deep learning-based land use and land cover mapping model using remote sensing data
ŞAZİYE ÖZGE ATİK
Doktora
Türkçe
2021
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CENGİZHAN İPBÜKER