İran'daki dergilerin ve edebiyat derneklerinin Türkçe öğretimi bağlamında incelenmesi
Examination of journals and literary associations in Iran in the context of the Turkish language teaching
- Tez No: 859783
- Danışmanlar: PROF. DR. FATMA BÖLÜKBAŞ KAYA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: İran‟da Türkçe, Türkçe Öğretimi, Tebriz, İran‟daki edebî dernekler, Yol Dergisi, Kepenek, Turkish in Iran, Turkish teaching, Tabriz, Yol journal, Turkish literary organizations, Kepenek
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 121
Özet
Orta Asya‟dan Anadolu‟ya geçen Türkler, İran üzerinde devletler kurmuŞ ve bir kısmı burada varlıklarını sürdürmüŞlerdir. Bu yüzden Türkiye‟nin doğu komŞusu İran ile genel Türk tarihi içerisinde güçlü rekabetler yaŞansa da bir o kadar da köklü ve ayrılmaz iliŞkiler kurulmuŞtur. Bu bölge, Türklerin hem İslamlaŞma hem de TürkleŞme sürecini eŞ zamanlı olarak yaŞadıkları bir bölgedir. İran‟daki son Türk hanedanlığı Kaçarlara son veren ve Fars milliyetçiliğine dayalı Pehlevi rejimini kuran Rıza İah Pehlevi‟nin 1924 yılında bir gazeteye verdiği açıklamadaki“İtiraf etmeliyiz ki, bin yıldan daha fazla bir müddette İran, Türk fatihlerinin hâkimiyeti altında yaŞamıŞtır”Şeklindeki beyanı, Türklerin bölgedeki ağırlığının özetidir. Pehlevi rejimi döneminde uygulanan Pan-Farsist politikalar, İran Türkleri açısından olumsuz sonuçlar doğurmuŞtur. Türkler, mensubu oldukları devletin dıŞlayıcı politikalarına maruz kaldıklarından, mücadele etmek zorunda kalmıŞlardır. Kültürel açıdan yok sayıŞ ve özellikle millî kılık-kıyafetin yasaklanıŞı gibi etmenler, Türklerin İran coğrafyasında siyasî, askerî, ekonomik, sosyal ve kültürel anlamda birçok açıdan olumsuz etkilenmesine neden olmuŞtur. Ancak, uygulanan politikalar, millî bilincin yeniden uyanmasını sağlamıŞtır. İran‟da 1979 yılında gerçekleŞen İslam Devrimi‟nin ardından referandum ile kabul edilen Anayasa; azınlıkları sadece dinî açıdan tanımlamıŞ ve sonuç olarak millî ve kültürel farklılıkları koruma stratejisi kapsamında“İranlılık”ilkesi benimsenmiŞtir. Bu yeni düzenleme, İran Türklerine anadillerinde eğitim hakkı tanımasa da, yeni anayasanın Pehlevi dönemine oranla birçok imkânlar verdiği bir gerçektir. Yeni anayasanın tanıdığı imkânlarla, ilk kez ana dillerinde yayınlar çıkarma, önde gelen Şahsiyetlerin etrafında birleŞerek dernekler kurma yoluyla İran‟daki Türkler, edebî faaliyetlerini dünyaya duyurma fırsatını elde etmiŞlerdir. İran‟daki Türk edebiyatçılar İslam Devrimi‟nden sonra Türkiye ile iliŞkiler kurup çeviriler yaptılar. Bu süreçte zaten bir parçaları olan ve bağımsızlığını kazanan Azerbaycan Cumhuriyeti ile de bağlarını güçlendirdiler. Bu çalıŞmada, özellikle Devrim‟den sonraki süreçte, İran Türkçesinin geliŞim seyri değerlendirilerek 1990 yılında çıkarılmaya baŞlanan Yol Dergisi‟nin Kepenek adlı çocuk eki Türkçe öğretimi bağlamında incelenmiŞtir. Aralık 2023 , 107sayfa.
Özet (Çeviri)
Turks, who moved from Central Asia to Anatolia, established states in Iran and some of them continued living there. Therefore, although we have strong rivalries with our eastern neighbor Iran in general Turkish history, we also have deep-rooted and inseparable relations. This region also experienced Turkification at a time coincided with the Islamization process of our ancestors. Reza Shah Pahlavi, who put an end to the Qajars, the last Turkish dynasty in Iran, and established the Pahlavi regime based on Persian nationalism, made a statement in a newspaper in 1924, saying,“We must admit that Iran has lived under the rule of Turkish conquerors for more than a thousand years.”It is a summary of the Turks‟ sovereignty in the region. Pan-Iranism policies implemented during the Pahlavi regime had negative consequences for Iranian Turks. Turks had to struggle the exclusionary policies of the state they belonged to. Cultural assimilation and the ban on national dress caused them to suffer political, military, economic, social and cultural injuries. The policies implemented enabled the awakening of national consciousness. The constitution adopted by referendum after the 1979 Islamic Revolution; Minorities were defined only in religious terms, and the principle of“being Iranian”was adopted with the strategy of preserving national and cultural differences. Although this situation did not grant Iranian Turks the right to educate in their native language, it gave them many opportunities compared to the Pahlavi period. Thus, for the first time, Turks in Iran had the opportunity to announce their literary activities to the world by publishing their productions in their native language and establishing associations with prominent figures. They established contacts with Turkey and did translations. They started to have relations with the Republic of Azerbaijan, which was already a part of them and had gained its independence. This study also closely examines the development process of Iranian Turkish language after the 1979 Revolution in the context of teaching Turkish in the children's supplement of Yol Magazine called“Kepenek”, which started to be published in 1990. December 2023, 107.pages.
Benzer Tezler
- Yaşar Kemal ve eserlerinin Farsça çevirileri
Yaşar Kamal and his translations in Persian literature
MİNA RANJBARİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Mütercim-Tercümanlıkİstanbul ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
DOÇ. DR. ALİ ŞÜKRÜ ÇORUK
- Sovyetler Birliği Döneminden günümüze kadar Azerbaycan'da Farsçanın öğretimi ve Farsça yapılan çalışmalar (1920-2014)
Persian teaching and Persian studies in Azerbaijan from the Period of the Soviet Union until today (1920-2014)
NEMAT HAMISHAYEV
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DilbilimSelçuk ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ TEMİZEL
- 1908 sonrası millî facia türü oyunlarda II. Abdülhamid döneminin temsili
The representation of Abdülhamid II's era in the post-1908 plays in the national tragedy genre
ZUHAL İBİDAN
Doktora
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıBoğaziçi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EROL KÖROĞLU
DR. ESRA DİCLE BAŞBUĞ
- Rıza Şah Döneminde İran-Almanya siyasal kültüral ilişkileri
The political cultural relations between Iran-Germany during Reza Shah
ROGHİYEH ASGARY
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Uluslararası İlişkilerAtılım ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN ÜNAL
- İran'da modernizasyon, ulus inşası ve mimari araçsallaştırma (1848-1941)
Modernization, nation building and architectural instrumentalization in Iran (1848-1941)
ARAS KAHRAMAN
Doktora
Türkçe
2022
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET MURAT GÜL