Tip 2 diabetes mellitus hastalarında sodyumglukoz ko-transporter tip 2 inhibitör tedavisininhepatosteatoz üzerine etkisi
Sodium in type 2 diabetes mellitus patientsglucose co-transporter type 2 inhibitor therapyeffect on hepatosteatosis
- Tez No: 859970
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İHSAN ATEŞ, DR. ÖĞR. ÜYESİ NURAY YILMAZ ÇAKMAK
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: İç Hastalıkları, Internal diseases
- Anahtar Kelimeler: SGLT-2 inhibitör, hepatosteatoz, hepatik fibrozis, NAYKH, SGLT-2 inhibitor, hepatosteatosis, hepatic fibrosis, NAFLD
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sağlık Bilimleri Üniversitesi
- Enstitü: Ankara Bilkent Şehir Hastanesi
- Ana Bilim Dalı: İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 67
Özet
GİRİŞ VE AMAÇ: Tip 2 Diabetes Mellitus (DM) insülin eksikliği ve vücuttaki insülin kullanım mekanizmalarındaki bozukluklara bağlı olarak hiperglisemi ile seyreden karbonhidrat, yağ ve protein metabolizmasının etkilendiği yaygınlığı giderek artan önemli bir halk sağlığı sorunudur 1 .Tip 2 diyabet birçok metabolik hastalık ile yakından ilişkili olup bunlardan en önemli ve yaygın olanlarından biri Non Alkolik Yağlı Karaciğer Hastalığıdır (NAYKH).NAYKH prevalansının dünya genelinde %38 civarında olduğu ve giderek artacağı tahmin edilmektedir. Diyabet hastalarında ise NAYKH riski normal populasyona göre 2 kat daha yüksektir 2 . NAYKH alkol dışı nedenlere bağlı olarak meydana gelen karaciğer yağlanmalarını tanımlar. Non alkolik yağlı karaciğer (NAYK ) ve non alkolik steatohepatit(NASH) olmak üzere alt gruplara ayrılır. NAYK izole yağlanma şeklinde olup bazen hafif derecede lobüler inflamasyon içerebilir. NASH'de ise karaciğerde yağlanma ile birlikte hepatositlerde balonlaşma, iltihabi infiltrasyon, fibrozis gibi histolojik bulgular görülür. NASH siroz ve hepatoselüler karsinom(HCC) gibi çok ciddi tablolara ilerleyebildiği için önlem alınması ve etkili tedavi yapılması gereken bir hastalıktır 3,4 . Son yıllarda kullanımı giderek yaygınlaşan yeni nesil oral antidiyabetik ajanlardan SGLT-2 İnhibitörlerinin metabolik etkileri ile NAYKH'a olumlu etki sağlayabildiği düşünülmektedir. Pioglitazon ve GLP-1 RA gibi bazı antidiyabetik ilaçların hepatosteatoza etkisiyle ilgili çokça araştırma mevcutken, SGLT-2 inhibitorlerinin karaciğer yağlanması üzerine etkileri kesin olarak aydınlatılamamıştır 5 .Bu nedenle SGLT-2 inhibtörlerinin NAYKH üzerine etkilerini değerlendirmek ve literature katkı sağlamak adına çalışmamızı planladık. Tip 2 DM'li, hepatosteatoz saptanmış hastalarda tedavi öncesi ve sonrası serolojik testler, antropometrik ölçümler ve radyolojik görüntülemeler yaparak SGLT-2 inhibitörlerinin karaciğerde yağlanma ve fibrozis üzerine etkilerini değerlendirmeyi amaçladık. MATERYAL ve METOD: Çalışmamıza Ankara Bilkent Şehir Hastanesi İç Hastalıkları Kliniği'ne başvuran,18 yaşından büyük, Tip 2 Diyabetes Mellitus tanısı olup daha önce SGLT-2 inhibitör kullanımı olmayan, hepatosteatoz saptanmış ve hastanemizdeki herhangi bir iç hastalıkları polikliniğinde SGLT-2 inhibitör tedavisi başlanan hastalar dahil edildi. Çalışmamız tek merkezli, prospektif ve kesitsel olarak planlandı. Çalışma tedaviye uyum sağlamış ve takiplere düzenli başvuran 52 hasta ile yapıldı. Tedavi başlangıcı ve takibinin 6. ayındaki biyokimyasal parametreler, antropometrik ölçümler ve radyolojik tetkikler(abdominal ultrasonografi, 2D Shear Wave Elastografi) incelendi. BULGULAR: Çalışmaya daha önce poliklinik kontrollerinde abdomen USG ile hepatosteatoz saptanmış ve ilk kez SGLT-2 inhibitor tedavisi başlanan Tip 2 DM tanılı 52 hasta dahil edildi. Tüm çalışma grubunun yaş ortalaması 54,33 ± 10,2 yıldı ve %37,5'i (n=20) kadındı. Hastaların yarısı empagliflozin kullanırken(26), yarısı dapagliflozin(26) kullandı. Hastaların 44 tanesinin (%85) metformin kullanım öyküsü mevcuttu. Yirmi üç hasta(%45) önceden statin kullanmıştı. Hastalarda SGLT- 2 inhibitör tedavisi haricinde ilaç eklenmesi ya da değişimi yapılmadı Çalışma grubunda yer alan hastaların kilo, VKİ, bel çevresi, bel/kalça çevresi oranı, açlık kan glukozu, HbA1c, LDL, LSM (liver stiffness mesasurement) değerlerinin tedavi sonrasında tedavi öncesine göre daha düşük olduğu tespit edildi ve bu farklılıklar istatistiksel olarak anlamlıydı (p < 0,05, tüm parametreler için). Steatoz derecesinde(grade) gerileme olduğu görülmesine karşın istatistiksel olarak anlamlı bulunmadı. Tedavi sonrası HDL, trigliserit, albumin, platelet, ürik asit, ferritin değerlerinde anlamlı bir değişim saptanmadı. NAYKH biyobelirteçlerinden fibrozis-4 (FİB-4) indeksi değeri çalışma grubunda tedavi sonrasında tedavi öncesine göre istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha yüksek bulundu (0,74 (0,48-0,9) vs. 0,56 (0,39-0,91), p = 0,044). Fakat NFS değerinde azalma olmasına karşın istatistiksel olarak anlamlı değişim saptanmadı (p >0,05). Tedavi öncesi VKİ değeri ile LSM değeri arasında orta şiddette pozitif bir korelasyon olduğu tespit edildi (R =0,485 ve p = 0,002). Benzer şekilde tedavi öncesi bel/kalça çevresi oranı ile LSM değeri arasında çok yüksek korelasyon olduğu tespit edildi (R = 0,804 ve p 0,05, tüm parametreler için). TARTIŞMA VE SONUÇ: Tip 2 DM tanılı ve SGLT-2 inhibitor tedavisi başlanan hastalarda tedavinin 6. ayındaki değerlendirmede glisemik değerler ve antropometrik ölçümlerdeki iyileşmenin yanı sıra steatoz derecesi (grade ) ve fibrozis miktarını gösteren LSM değerleri üzerinde olumlu sonuçlarının olduğu görülmüştür. Çalışmamız sonucunda SGLT-2 inhibitörlerinin kardiyorenal protektif etkilerinin yanında NAYKH tedavisinde de etkili olabileceği düşünülmüştür. Karaciğer fibrozisine etkisi tam olarak netleşmemekle birlikte, steatozdaki gerilemenin kronik inflamasyonu azaltması, fibrozisin ilerlemesini durdurmasıyla gerçekleştiği düşünülmektedir. Ayrıca bu ajanların hepatik proinflamatuar sitokinlerin ekspresyonunu inhibe ederek antifibrotik etki sağladığını düşündüren çalışmalar da mevcuttur 6 SGLT-2 inhibitörlerinin NAYKH üzerindeki patofizyolojisi ve etkilerinin daha iyi anlaşılabilmesi için daha çok randomize, kontrollü ve biyopsi karşılaştırmalı çalışmalara ihtiyaç vardır.
Özet (Çeviri)
INTRODUCTION: Type 2 Diabetes Mellitus (DM) is an increasingly significant public health issue characterized by hyperglycemia resulting from insulin deficiency and impaired mechanisms of insulin utilization in the body's carbohydrate, fat, and protein metabolism. Type 2 diabetes is closely associated with many metabolic disorders, with one of the most important and widespread being Non-Alcoholic Fatty Liver Disease (NAFLD). The global prevalence of NAFLD is estimated to be around 38%, and it is expected to increase. In diabetic patients, the risk of NAFLD is twice as high as in the normal population. NAFLD refers to liver fat accumulation occurring due to non-alcoholic reasons. It is divided into subgroups as Non-Alcoholic Fatty Liver (NAFL) and Non-Alcoholic Steatohepatitis (NASH). NAFL presents as isolated fat accumulation, sometimes with mild lobular inflammation. In NASH, histological findings such as ballooning of hepatocytes, inflammatory infiltration, and fibrosis are observed along with liver fat accumulation. NASH is a serious condition that can progress to complications such as cirrhosis and hepatocellular carcinoma (HCC), emphasizing the need for preventive measures and effective treatment. In recent years, the increasingly widespread use of new-generation oral antidiabetic agents, SGLT-2 Inhibitors, is believed to have positive effects on NAFLD through their metabolic impacts. While there is considerable research on the effect of some antidiabetic drugs such as pioglitazone and GLP-1 RA on hepatic steatosis, the effects of SGLT-2 inhibitors on liver fat accumulation have not been conclusively clarified. Therefore, we planned our study to assess the effects of SGLT-2 inhibitors on NAFLD and contribute to the literature. We aimed to evaluate the effects of SGLT-2 inhibitors on liver fat accumulation and fibrosis in patients with Type 2 DM and diagnosed with hepatosteatosis, using serological tests, anthropometric measurements, and radiological imaging before and after treatment. MATERIALS AND METHODS Our study included patients aged 18 and older, diagnosed with Type 2 Diabetes Mellitus, who had not previously used SGLT-2 inhibitors, were identified with hepatosteatosis, and had initiated SGLT-2 inhibitor treatment in any internal medicine outpatient clinic at Ankara Bilkent City Hospital Internal Medicine Department. The study was designed as a single-center, prospective, and cross-sectional study. The study was conducted with 52 patients who had adhered to treatment and regularly attended follow-up appointments. Biochemical parameters, anthropometric measurements, and radiological investigations (abdominal ultrasonography, 2D Shear Wave Elastography) were examined at the initiation of treatment and at the 6th month of follow-up. RESULTS: Fifty-two patients diagnosed with Type 2 Diabetes Mellitus, who had hepatosteatosis detected during previous clinic controls with abdominal ultrasound (USG) and initiated SGLT-2 inhibitor treatment for the first time, were included in the study. The mean age of the entire study group was 54.33 ± 10.2 years, and 37.5% (n=20) were female. While half of the patients used empagliflozin (26), the other half used dapagliflozin (26). A history of metformin use was present in 85% (44) of the patients. Twenty-three patients (45%) had previously used statins. No additional drugs were added or changed besides SGLT-2 inhibitor treatment. It was observed that the weight, BMI, waist circumference, waist-to-hip ratio, fasting blood glucose, HbA1c, LDL, and LSM (liver stiffness measurement) values of the patients in the study group were significantly lower after treatment compared to before treatment (p < 0.05 for all parameters). Although a decrease in the grade of steatosis was observed, it was not statistically significant. No significant change was detected in HDL, triglyceride, albumin, platelet, uric acid, and ferritin values after treatment. The fibrosis-4 (FIB-4) index value, one of the NAFLD biomarkers, was found to be statistically significantly higher in the study group after treatment compared to before treatment (0.74 (0.48-0.9) vs. 0.56 (0.39-0.91), p = 0.044). However, despite a decrease in the NFS value, no statistically significant change was observed (p > 0.05). A moderate positive correlation was found between the pre-treatment BMI value and LSM value (R = 0.485, p = 0.002). Similarly, a very high correlation was found between the pre-treatment waist-to-hip ratio and LSM value (R = 0.804, p < 0.001). No statistically significant correlation was found between LSM and other parameters (p > 0.05 for all parameters). DISCUSSION AND CONCLUSION: In the evaluation at the 6th month of treatment in patients diagnosed with Type 2 Diabetes Mellitus (T2DM) and initiated on SGLT-2 inhibitor therapy, positive outcomes were observed not only in glycemic values and anthropometric measurements but also in the degree of steatosis (grade) and the amount of fibrosis indicated by LSM values. Our study suggests that, in addition to the cardiorenal protective effects of SGLT-2 inhibitors, they may also be effective in the treatment of Non-Alcoholic Fatty Liver Disease (NAFLD). While the exact impact on liver fibrosis remains to be clarified, it is believed that the improvement in steatosis occurs by reducing chronic inflammation and halting the progression of fibrosis. There are also studies suggesting that these agents provide an antifibrotic effect by inhibiting the expression of hepatic proinflammatory cytokines. However, to better understand the pathophysiology and effects of SGLT-2 inhibitors on NAFLD, more randomized, controlled, and biopsy comparative studies are needed.
Benzer Tezler
- Empagliflozin tedavisinin tip 2 diyabetli hastalarda kardiyak fonksiyon ve fizyolojik parametrelere etkisiempagliflozin tedavisinin tip 2 diyabetli hastalarda kardiyak fonksiyon ve fizyolojik parametrelere etkisiempagliflozin tedavisinin tip 2 diyabetli hastalarda kardiyak fonksiyon ve fizyolojik parametrelere etkisiempagliflozin tedavisinin tip 2 diyabetli hastalarda kardiyak fonksiyon ve fizyolojik parametrelere etkisi
Effect of empagliflozin treatment on cardiac function and physiological parameters in patients with type 2 diabetes
SELEN FİLİZ ASLAN
- Tip 2 diyabetes mellitus hastalarında Sodyum Glukoz ko-transporter-2 inhibitörlerinin orbital/renal rezistivite indeksleri ve vasküler hasar ile olan ilişkilerinin gösterilmesi
In Type 2 diabetes patients Sodium Glucose co-transporter-2 inhibitor therapy's relationship with orbital and renal resistivity index and vascular damage
BURAK GÖRE
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
NefrolojiSağlık Bilimleri Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EZGİ COŞKUN YENİGÜN
DR. ÖĞR. ÜYESİ OĞUZHAN ZENGİN
- SGLT-2 (sodyum glukoz ko-transporter-2) inhibitörü kullanan ve kullanmayan diyabetik hastaların iskemi modifiye albumin ve tiyol-disülfid homeostaz düzeylerinin karşılaştırılması
Comparison of ischemia modified albumin and thiol-disulfide homeostasis levels of diabetic patients using and not using SGLT2 (sodium-glucose co-transporter-2) inhibitors
MEHMET ALİ AKGÜNDÜZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
İç HastalıklarıVan Yüzüncü Yıl Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SALİHA YILDIZ
- Yeni tanı tip-2 diyabetes mellituslu hastalarda SGLT-2 (Sodyum glukoz transporter) inhibitörlerinin kullanımının kardiyometabolik parametreler ve renal sistem üzerine etkisi
The effect of use of SGLT-2 (Sodium glucose transporter) inhibitors on cardiometabolic parameters and renal system in patients with newly diagnosed type-2 diabetes mellitus
MELİKE SADAY
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
İç HastalıklarıÇukurova Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEKİR TAMER TETİKER
- Tip 2 diyabetes mellitus hastalarında kalsiyum kanal blokerlerinin, minerolokortikoid reseptör antagonistlerinin ve sodyum glukoz ko-transporter-2 inhibitörlerinin antiproteinürik etkilerinin karşılaştırılması
Comparison of the antiproteinuric effects of calcium channel blockers, mineralocorticoid receptor antagonists and sodium glucose co-transporter-2 inhibitors in type 2 diabetes mellitus patients
GİZEM PINAR ŞİRİN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
İç HastalıklarıSağlık Bilimleri Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EGEMEN CEBECİ