Kuruluş dönemi Başkurt yazı dili
Bashkir written language in the foundation period
- Tez No: 860086
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞEHAN DENİZ ABİK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Çağdaş Türk Lehçeleri, Başkurtça, Eski Türkçe, Çağatayca, Contemporary Turkish Dialects, Bashkir Language, Old Turkish, Chagatai
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 861
Özet
Bu çalışmada yazı dili olarak Başkurtçayı kuruluş dönemi metinleri üzerinden betimlemek ve Başkurtçanın devrin ortak yazı dili Çağatay Türkçesiyle ayrışan veya benzeşen yönlerini ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu amaçla Başkurtçanın Arap, Latin, Kiril harfli yazı dili dönemlerinden seçilen bölümlerden bir bütünce oluşturulmuştur. Bu bütünceye 1902 tarihli Kiril harfli Başkurtça İncil tercümesinden seçilen bölümler de dâhil edilmiştir. Giriş bölümünde çalışmanın konusu, amacı, önemi ve sınırlılıkları belirtilmiştir. İkinci bölümde Çağatay Türkçesi, Başkurtça, Başkurtçanın Türk dilleri/lehçeleri arasındaki yeri, Başkurt yazı dili oluşturma süreçleri ve Başkurtça için düzenlenen alfabeler hakkında bilgi verilmiştir. Üçüncü bölümde çalışmanın malzemesi tanıtılmış ve yönteminden söz edilmiştir. Çalışmanın dördüncü bölümünde metinlerde tespit edilen ses ve şekil bilgisi özellikleri, Eski Türkçe ve Çağatay Türkçesi dil özelliklerini de gösterecek biçimde, iki ana başlık altında incelenmiştir. Beşinci bölümde araştırmada ulaşılan sonuçlar paylaşılmıştır. Altıncı bölümde metinlerin çeviri yazıları yapılmış ve metinlere dönemlerini gösterecek şekilde satır numaraları verilmiştir. Yedinci bölümde çeviri yazısı yapılan metinlerin gramatikal dizini ve sözlüğü hazırlanmıştır. İncelenen metinlerin orijinal örnekleri ise ekler bölümünde gösterilmiştir. Başkurtçanın kuruluş dönemine ait eserlerin ses ve şekil bilgisi özelliklerinin incelendiği çalışmada, eldeki metinlerden hareketle Başkurtçanın bağımsız bir yazı diline sahip olduğunu söylemek mümkündür. Çalışma, Başkurt yazı dilinin kuruluş dönemine ait araştırmalara kaynaklık edecek veriler barındırmaktadır.
Özet (Çeviri)
In this study, it is aimed to describe Bashkir as a written language through the texts of the foundation period and to reveal the differences or similarities between the Bashkir language and Chagatai Turkish which is the common written language of the period. For this purpose, a corpus is created from sections selected from the Arabic, Latin and Cyrillic written language periods of Bashkir. The selected parts from the Bashkir Bible translation in Cyrillic letters dated 1902 are also included in this corpus. In the introduction section, the subject, aim, importance and limitations of the study are given. In the second section, information about Chagatai Turkish, Bashkir, place of Bashkir language among Turkish languages/dialects, processes of Bashkir written language formation and alphabets formed for Bashkir are given. In the third section, study material is introduced and method is explained. In the fourth part of the study, the phonetic and morphological features identified in the texts are examined under two main headings, showing the language features of Old Turkish and Chagatai Turkish. In the fifth section, results obtained in the research are presented. In the sixth section, translation of the texts is done and lines of the text are numbered to indicate their periods. In the seventh section, grammatical index and dictionary of the translated texts are prepared. Original examples of the texts examined are shown in the appendix section. According to the study in which the phonetic and morphological features of the texts belonging in the foundation period of Bashkir language are examined, it can be inferred from the available texts that Bashkir had an independent written language. The study contains data that will be a source for the researches about the foundation period of Bashkir written language.
Benzer Tezler
- Abdülkadir Câmi Baykurt'un hayatı, siyasî faaliyetleri ve düşünce yapısı: 1877-1949
The life, the political activities and frame of mind of Abdülkadir Cami Baykurt: 1877-1949
ERDAL YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Biyografiİstanbul ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FATİH MEHMET SANCAKTAR
- Savaş komünizmi döneminde Kazakistan (1918-1921)
Kazakhstan in the period of war communism (1918-1921)
ELİF BAŞKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TarihAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BEKİR TÜMEN SOMUNCUOĞLU
- Köy Enstitüsü mezunu Mahmut Makal, Fakir Baykurt ve Talip Apaydın'ın romanlarında köyde eğitim sorunu
The issue of Education in Villages within the works of Mahmut Makal, Fakir Baykurt and Talip Apaydın who were graduated from village institutes
NAZLI KARAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Eğitim ve ÖğretimOndokuz Mayıs Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDOĞAN BAŞAR
- Türkiye' de öğretmen örgütlenmeleri ( 1960-1980)
Organizations of teachers? in Turkey (1960-1980)
HİDAYET YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. OKTAY GÖKDEMİR
- YÖN Dergisi ve eğitime bakış açısı (köy enstitüleri)
Yön Magazine and its perspective on education (village institutes)
ERGÜL CEYHAN