Proaktif kariyer davranışları geliştirme programının etkililiğinin incelenmesi
Investigation the effectiveness of proactive career behaviors development program
- Tez No: 860512
- Danışmanlar: DOÇ. DR. OĞUZHAN KIRDÖK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Proaktivite, proaktif kariyer davranışları, öz belirleme kuramı, psikolojik ihtiyaçlar, Proactivity, proactive career behaviors, self-determination theory, psychological needs
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 206
Özet
Proaktif kariyer davranışları, 21. yüzyıl ile birlikte çalışma hayatına geçiş sürecinde sergilenmesi beklenen en önemli davranış örüntüleri haline gelmiştir. Dolayısıyla üniversite öğrencilerinin proaktif kariyer davranışlarını geliştirici uygulamalara fazlası ile ihtiyaç bulunmaktadır. Bu doğrultuda, Öz Belirleme Kuramı temel alınarak geliştirilen Proaktif Kariyer Davranışları Geliştirme Programının üniversite öğrencilerinin proaktif kariyer davranışlarına etkisini incelemek bu araştırmanın temel amacını oluşturmaktır. Araştırmada öntest, sontest ve izleme testi ölçümlerinin yapıldığı deney, kontrol ve plasebo gruplu yarı deneysel araştırma deseni kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcıları 2022-2023 Eğitim-Öğretim yılı Bahar döneminde Çukurova Üniversitesi'nde öğrenim görmekte olan lisans öğrencilerinden oluşmaktadır. Çalışma grubu 36 öğrenciden [12 deney grubu (7 kadın, 5 erkek), 12 kontol grubu (8 kadın, 4 erkek), 12 plasebo grubu (7 kadın, 5 erkek)] oluşmaktadır. Deney grubu katılımcılarının yaş aralığı 19 ile 24 arasında (x̄ = 22.4, Ss = 1.21), kontrol grubu katılımcılarının yaş aralığı 18 ile 23 arasında (x̄ = 21.8, Ss = 1.32), plasebo grubu katılımcılarının yaş aralığı ise 19 ile 24 arasında (x̄ = 22.8, Ss = 1.26) değişmektedir. Katılımcıların proaktif kariyer davranışları, araştırma kapsamında geliştirilen“Proaktif Kariyer Davranışları Ölçeği”kullanılarak ölçülmüştür. Ayrıca katılımcıların programın etkililiğine ilişkin görüşlerini öğrenmek amacıyla araştırmacı tarafından hazırlanan“Odak Grup Görüşme Formu”kullanılmıştır. Araştırmada deney grubu katılımcıları 8 oturumdan oluşan Proaktif Kariyer Davranışları Geliştirme Programına katılmışlardır. Kontrol grubuna herhangi bir uygulama yapılmamıştır. Plasebo grubu katılımcıları ise 8 oturumluk proaktif kariyer davranışları ile ilişkili olmayan başka bir konuda eğitim almışlardır. Uygulamalar sonucunda deney, kontrol ve plasebo grubu katılımcılarının Proaktif Kariyer Davranışları Ölçeği toplam ve tüm alt boyut (kariyer keşfi, hedef belirleme, özel planlar geliştirme, ağ oluşturma, mentör desteği, beceri geliştirme faaliyetleri) öntest-sontest fark puanlarının anlamlı olarak farklılaşıp farklılaşmadığını test etmek amacıyla Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) yapılmıştır. Deneysel müdahalenin kalıcı etkisini test etmek amacıyla programın tamamlanmasından 6 hafta sonra deney grubu katılımcılarına izlem ölçümü olarak Proaktif Kariyer Davranışları Ölçeği tekrar uygulanmıştır. Sontest ile izleme testi puan ortalamaları arasındaki farkın anlamlı olup olmadığı bağımlı örneklemler t-testi ile analiz edilmiştir. Katılımcıların Proaktif Kariyer Davranışları Geliştirme Programının etkilerine ilişkin görüşlerini belirleyebilmek için yapılan odak grup görüşmesi sonucunda toplanan veriler ise nitel veri analiz yöntemlerinden içerik analizi ile analiz edilmiştir. Araştırmada grupların Proaktif Kariyer Davranışları Ölçeği toplam ve tüm alt boyutlarına ilişkin öntest-sontest fark puanları arasındaki farkın deney grubu katılımcılarının lehine anlamlı olarak farklılaştığı bulgusu elde edilmiştir. Deney grubu katılımcılarının Proaktif Kariyer Davranışları Ölçeği sontest ve izleme testi puan ortalamaları arasındaki farkın ise anlamlı olmadığı bulgusuna ulaşılmıştır. Ayrıca nitel verilerin analizi sonucunda ulaşılan bulgularda ise programın proaktif kariyer davranışlarını geliştirici olduğu yönünde bulgular elde edilmiştir. Araştırma sonucunda Proaktif Kariyer Davranışları Geliştirme Programının üniversite öğrencilerinin proaktif kariyer davranışlarını geliştirmede etkili olduğu ve bu etkinin zamana bağlı olarak (6 hafta) kalıcı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
During the transition to work life with the 21 st century, proactive career behaviors have become the most important behavioral patterns expected to be presented. Thus, there is a great need for practices that would improve university students' proactive career behaviors. In this direction, the main purpose of this study is to examine the effect of the Proactive Career Behaviors Development Program, developed based on the Self-Determination Theory, on university students' proactive career behaviors. The study employed the quasi-experimental research design with experimental, control and placebo groups and pretest, posttest and follow-up measurements. The study participants consisted of undergraduate students who were attending Çukurova University during the spring semester of the 2022-2023 academic year. The study group was made up of 36 students (12 in the experimental group [seven females, five males], 12 in the control group [eight females, four males], 12 in the placebo group [seven females, five males]). The age range of the experimental group participants varied from 19 to 24 (x̄ = 22.4, Sd = 1.21), the control group participants from 18 to 23 (x̄ = 21.8, Sd = 1.32), and the placebo group participants from 19 to 24 (x̄ = 22.8, Sd = 1.26). The participants' proactive career behaviors were measured using the Proactive Career Behaviors Scale developed for the study. In addition, the Focus Group Interview Form, developed by the researcher, was used to learn participants' views on the program's effectiveness. The experimental group participants participated in the eight-session Proactive Career Behaviors Development Program. No application was used in the control group. The placebo group participants, on the other hand, received eight sessions of training on another subject not related to proactive career behaviors. After the applications, in order to test whether the difference between experimental, control and placebo group participants' Proactive Career Behavior Scale total and sub-dimension (career exploration, goal-setting, developing specific plans, networking, mentor support, skill development activities) pretest and posttest mean scores was significant was tested with One-Way Analysis of Variance (ANOVA). Six weeks after the completion of the program, the Proactive Career Behaviors Scale was administered again to the experimental group participants as a follow-up measurement to test the lasting effect of the experimental intervention. Whether the difference between the posttest and follow-up test mean scores was significant was analyzed using the Dependent Samples t-Test. The data collected from the focus group meeting held to determine the participants' views on the effects of the Proactive Career Behaviors Development Program were analyzed with content analysis, one of the qualitative data analysis methods. In the study, the findings revealed that the difference between the groups' Proactive Career Behavior Scale total and al sub-dimension pretest and posttest mean scores was significant in favor of the experimental group. The difference between experimental group participants' Proactive Career Behavior Scale posttest and follow-up test mean scores was found not significant. In addition, the findings obtained from the analysis of the qualitative data put forth that the program developed proactive career behaviors. The study result concluded that the Proactive Career Behaviors Development Program is effective in developing university students' proactive career behaviors and this effect is permanent depending on time (six weeks).
Benzer Tezler
- Özel yetenekli öğrencilerin 21. yüzyıl becerileri ve proaktif kariyer davranışları ilişkisinde kariyer karar verme öz-yeterliğin aracı rolü
The mediating role of career decision-making self-efficacy in the relationship between 21st century skills and proactive career behaviors of gifted students
RIDVAN TURUNÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZÖHRE KAYA
- İnsan kaynakları yönetiminde performans ölçümünün demografik faktörlerle incelenmesi ve değerlendirilmesi
Analysis of performance evaluation with demographic factors in human resource management
MEHMET EMİR USLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
ÖĞR. GÖR. HÜSNÜ BÜLENT CERİT
- Okul yöneticilerinin küresel liderlik özellik ve davranışları
Global leadership features and behaviors of school administrators
MERAL HALİSDEMİR
Doktora
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET FARUK LEVENT
- Antecedents and outcomes of professionalism at work
İşyerinde profesyonelliğin öncülleri ve sonuçları
MÜKERREM ESRA GÖKSEL
Doktora
İngilizce
2022
İşletmeMarmara Üniversitesiİşletme (İngilizce) Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÜLAY TURGUT
- Duygusal zeka ve proaktif kişilik özelliğinin bireylerin kariyer uyum yeteneklerine etkisi
The effects of emotional intelligence and proactive personality traits on individuals' career adaptability
HADİL ALZAMO
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
İşletmeGaziantep Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZLEM YAŞAR UĞURLU