Batı etkisindeki Osmanlı camilerinde hat -İstanbul'daki 8 cami bağlamında-
Calligraphy in Ottoman mosques under western influence -In the context of 8 mosques in Istanbul-
- Tez No: 860587
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET HÜSREV SUBAŞI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Batı Etkisindeki İstanbul Camileri, Hat Sanatı, Mimarî, Celî Sülüs, Celî Ta'Lik, Kûfî, Istanbul Mosques Under Western İnfluence, Calligraphy, Architecture, Celî Sülüs, Celî Ta'lik, Kûfî
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Geleneksel Türk Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 440
Özet
Nuruosmaniye, Ayazma, Lâleli, Beylerbeyi, Nusretiye, Hırka-i Şerif, Ortaköy ve Yıldız Camileri geç dönem Osmanlı Batı etkisinde inşâ edilmiş mimarî eserlerdendir. Mimarî ve tezyînî açıdan oldukça ihtişamlı görünen bu camiler döneminin önde gelen mimarları tarafından yapılmışlardır. Ele alınan camilerin her biri dış ve iç mekân tezyînatıyla ve özellikle de hatlarıyla ayrı bir çalışma konusu olabilecek özellikte olup, seçilmiş sekiz cami bağlamında bu camilerdeki celî sülüs, celî ta'lik ve celî kûfî yazı örnekleri tezimizin konusunu oluşturmuştur. Mumcuzâde Mehmed b. Ahmed, Mustafa Râkım ve Kazasker Mustafa İzzet başta olmak üzere dönemin meşhur pek çok hattatının yazıları bu camileri süslemektedir. Çalışmada esas olarak camilerin iç ve dış mekânlarında bulunan yazıların hat sanatı bakımından tanıtılması amaçlanmıştır. Öncelikle Osmanlı mimarlık teşkilatı ve batı etkisinde eser veren Osmanlı mimarları ele alınmış, akabinde Osmanlı cami mimarîsinde mimarî ve hat ilişkisi üzerinde durularak batı etkisinde gelişen mimarînin cami mimarîsine olan etkileri mevzu edilmiş ve esas konuya geçiş yapılmıştır. Burada camiler kronolojik sırayla ele alınarak dış ve iç mekânlarında bulunan hatların görselleri sunulmuş, metin ve mekân alâkasına dikkat çekilerek yazıların teknik ve estetik özellikleri incelenmiştir. Son bölümde ise söz konusu camilerdeki hatlar birbirleriyle karşılaştırılarak değerlendirmeye tabi tutulmuş, bu arada restorasyonlarda karşılaşılan problemlere de değinilmiştir. Hat sanatı tarihi araştırmalarına katkı sağlayacağını umduğum bu çalışmanın sonunda vardığım bir sonuçtur ki, batı etkisinde inşâ edilmiş bu Osmanlı yapılarında, Türk geleneklerini yaşatan tek unsur celî hatlardır.
Özet (Çeviri)
The Nuruosmaniye, Ayazma, Lâleli, Beylerbeyi, Nusretiye, Hırka-i Şerif, Ortaköy and Yıldız mosques are among the late Ottoman Western-influenced architectural works. These mosques, which look quite magnificent in terms of architecture and ornamentation, were built by the leading architects of the period. Each of these mosques can be the subject of a separate study with its exterior and interior ornamentation and especially its calligraphy, and the examples of jali sülüs, jali ta'lik and jali kûfî writing in these mosques in the context of eight selected mosques constitute the subject of our thesis. The writings of many famous calligraphers of the period, including Mumcuzâde Mehmed b. Ahmed, Mustafa Râkım and Kazasker Mustafa İzzet, adorn these mosques. The main aim of this study is to introduce the writings in the interior and exterior of the mosques in terms of calligraphy. First of all, the Ottoman architectural organization and Ottoman architects who worked under the influence of the West were discussed, then the relationship between architecture and calligraphy in Ottoman mosque architecture was emphasized and the effects of the architecture developed under the influence of the West on mosque architecture were discussed and the transition to the main subject was made. Here, the mosques are discussed in chronological order, the visuals of the calligraphy in their exteriors and interiors are presented, the technical and aesthetic features of the writings are analyzed by drawing attention to the relationship between text and space. In the last section, the calligraphy in these mosques is compared and evaluated, and the problems encountered in restorations are also mentioned. At the end of this study, which I hope will contribute to the history of calligraphy, I have come to the conclusion that the only element that keeps the Turkish traditions alive in these Ottoman buildings built under the influence of the West is these jali calligraphies.
Benzer Tezler
- Sille yerleşmesi içerisinde yer alan batı etkisinde (geç) osmanlı dönemi camilerinin mekansal analizleri
Spatial analysis of under western influence (late) ottoman period mosques in Si̇lle habitation
FİRDEVS KULAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
İç Mimari ve DekorasyonKaradeniz Teknik Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FUNDA KURAK AÇICI
- Komisyon tarafından hazırlanan 'İkinci seneye mahsus mufassal Yeni Sarf-ı Osmânî' adlı eserin incelenmesi
Analyzing the second year specialized mufassal New Sarf-i Osmâni prepared by the commission
EFSANE GÜZELSULTAN
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEZİR TEMUR
- Muğla kent merkezi geleneksel dokusunun araştırılması: Muğla-merkez, Ula ve Yeşilyurt evlerinin karşılaştırmalı değerlendirilmesi
Research of the traditional fabric in the town center of Muğla: to compare with Muğla-centrum, Ula and Yeşilyurt houses
GÖZDE DEĞER
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
MimarlıkDokuz Eylül ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ETİ AKYÜZ LEVİ
- Birinci ulusal mimarlık dönemi yapı tipolojileri ve Konya'daki eğitim yapılarının analizi
The building typology of first national architectural period and the analysis of the education buildings in Konya
ÖZGE PARLAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
MimarlıkNecmettin Erbakan ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ESRA YALDIZ
- Çağdaş Türk resminde insan figürü
Human figure in contemporary Turkish painting
ÇINLA YÜCEBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
PROF. KEMAL İSKENDER
