Üstün yeteneklilerde zeka ile ortalama üstü genel yetenek, yaratıcılık ve göreve adanmışlık ilişkisi: Bir meta-analiz çalışması
The relationship between intelligence and above-average general ability, creativity, task commitment in gifted individuals: A meta-analysis
- Tez No: 862412
- Danışmanlar: PROF. DR. ERDAL TAŞLIDERE, DOÇ. DR. METİN KAYA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İlköğretim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sınıf Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 202
Özet
Bu araştırmanın amacı üstün yeteneklilerde zeka ile ortalama üstü genel yetenek, yaratıcılık ve göreve adanmışlık ilişkisini incelemektir. Bu doğrultuda 2000-2023 arasında yapılan korelasyonel çalışmaların meta-analizi yapılmıştır. Korelasyonel çalışmalar araştırmaya dahil edilme kriterleri çerçevesinde belirlenmiş ve rastgele etkiler modeline göre analiz edilmiştir. Analizlerde Comprehensive Meta-Analysis programı kullanılmıştır. Ortalama etki büyüklüğüne yönelik analizlerde uç değer, yayım yanlılığı ve heterojenlik durumları araştırılmıştır. Meta-analize dahil edilen çalışmalara ait kodlanan moderatör değişkenler ile alt grup analizleri (Analog ANOVA) ve meta-regresyon analizleri yapılmış ve raporlanan etki büyüklüklerinin heterojen dağılımının altında yatan sebepler test edilmiştir. Üstün yeteneklilerde zeka ile ortalama üstü genel yetenek ilişkisine ait ortalama etki büyüklüğü yüksek düzeyde bulunmuştur. Meta-analize dahil edilen çalışmalarda raporlanan etki büyüklüklerinin heterojen dağılım gösterdiği tespit edilmiştir. Alt grup analizi, zeka ile ortalama üstü genel yetenek ilişkisine ait ortalama etki büyüklüğünün insani gelişmişlik düzeyi (HDI) ve ortalama üstü genel yetenek testi gruplarında istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar gösterdiğini ortaya çıkarmıştır. Meta-regresyon analizlerine göre etki büyüklükleri içerisindeki gerçek varyans HDI, yayın yılı ile birlikte HDI, ortalama üstü genel yetenek testi ve ortalama üstü genel yetenek testi ile birlikte bu testin orijinal veya adaptasyon olması değişkenleri tarafından açıklanmaktadır. Üstün yeteneklilerde zeka ile yaratıcılık ilişkisine ait ortalama etki büyüklüğü düşük düzeyde bulunmuştur. Meta-analize dahil edilen çalışmalarda raporlanan etki büyüklüklerinin heterojen dağılım gösterdiği görülmüştür. Alt grup analizi sonuçlarına göre üstün yeteneklilerde zeka ile yaratıcılık ilişkisine yönelik ortalama etki büyüklüğü zeka testi, zeka testinin orijinal veya adaptasyon olması ve yaratıcılık testi/ölçeği gruplarında istatistiksel olarak anlamlı düzeyde farklılıklar göstermektedir. Meta-regresyon analizleri, etki büyüklükleri içerisindeki gerçek varyansın zeka testi, zeka testinin orijinal veya adaptasyon olması, zeka testi ile birlikte bu testin orijinal veya adaptasyon olması, yaratıcılık testi/ölçeği ve yaratıcılık testi/ölçeği ile birlikte yaratıcılık testinin/ölçeğinin orijinal veya adaptasyon olması değişkenleri tarafından açıklandığını göstermiştir. Üstün yeteneklilerde zeka ile göreve adanmışlık ilişkisinin ortalama etki büyüklüğü düşük düzeyde bulunmuştur. Meta-analize dahil edilen çalışmalarda raporlanan etki büyüklüklerinin homojen dağılım gösterdiği görülmüştür. Bulgular tartışılmış ve gelecek araştırmalara ilişkin öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The main purpose of this study is to examine the relationship between intelligence and above-average general ability, creativity, task commitment of gifted individuals. In this regard, a meta-analysis was performed with correlational studies conducted between 2000 and 2023. Correlational studies were determined within the framework of the research inclusion criteria and analyzed according to the random effects model. Comprehensive Meta-Analysis program was used within the analysis process. The mean effect size, outlier, publication bias and heterogeneity analyses were also investigated. Sub-group analyzes (Analog ANOVA) and meta-regression analyzes were conducted using the coded moderator variables of the studies included in the meta-analysis, and the reasons underlying the heterogeneous distribution of the reported effect sizes were tested. The mean effect size of the relationship between intelligence and above-average general ability in gifted individuals was found to be large. The effect sizes reported in the studies included in the meta-analysis showed a heterogeneous distribution. Sub-group analysis revealed that the mean effect size of the relationship between intelligence and above-average general ability had statistically significant differences in the human development level (HDI) and above-average general ability test groups. Meta-regression analyses revealed that the real variance within the effect sizes is explained by the variables HDI, HDI with the year of publication and above-average general ability test, and whether above-average general ability test is original or adaptation. The mean effect size of the relationship between intelligence and creativity in gifted individuals was found to be small. It was observed that the effect sizes reported in the studies included in the meta-analysis showed a heterogeneous distribution. According to the sub-group analysis results, the mean effect size for the relationship between intelligence and creativity in gifted shows statistically significant differences in the intelligence test, original or adaptation of the intelligence test, and creativity test/scale groups. Meta-regression analyses showed that the real variance within the effect sizes is explained by the following variables of the intelligence test, whether the intelligence test is original or adaptation, whether the intelligence test is original or adaptation together with the intelligence test, creativity test/scale and creativity test/scale together with whether the creativity test/scale is original or adaptation. It was found that the mean effect size of the relationship between intelligence and task commitment in gifted individuals was small. It was observed that the effect sizes reported in the studies included in the meta-analysis showed a homogeneous distribution. The impacts of significant variables were discussed, and implications for further research were provided.
Benzer Tezler
- Üstün yetenekli dördüncü sınıf öğrencileri ile tipik gelişim gösteren yedinci sınıf öğrencilerinin rutin olmayan problem çözme süreçlerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi
A comparative examination of non-routine problem solving processes of high-skilled fourth-grade students and seventh-grade students with average talent
FEYZA ÖZGÜR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimBursa Uludağ ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA KURT
- Okul öncesinde bilişsel müdahale programının zekâ puanları üzerindeki etkisi
The effect of preschool cognitive intervention program in improving intelligence test scores
HATİCE KÜBRA KOÇAK
- Üstün yeteneklerde duygusal zeka ile benlik saygısı arasındaki ilişki
The relationship between emotional intelligence and self-esteem of the gifted science hight school students
BAHAR EROL
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Eğitim ve ÖğretimKaradeniz Teknik ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAŞAR ÖZBAY
- Genel zihinsel yetenek alanında özel yetenekli çocuklarda üstbiliş sorunları ile kaygı düzeyi ve davranışsal sorunlar arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between metacognition problems and anxiety level, emotional and behavioral problems in gifted children
BARİKA MERCAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Psikiyatriİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MESUT YAVUZ
- Üstün zekalı ve yetenekli bireylere yönelik eğitim modelleri ve öğretimsel uygulamaları
Gifted and talented individuals, educational models and instructional practices
MEHMET DUMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimOkan Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. YASEMİN DERELİOĞLU