Türkiye Türkçesinde ad, sıfat ve zarflar arasındaki dizimsel ilişki
Syntagtical relationship between nouns, adjectives and adverbs in modern Turkish
- Tez No: 862593
- Danışmanlar: PROF. DR. HÜRRİYET GÖKDAYI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mersin Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 91
Özet
Adlar, varlık ve kavramları gösteren; sıfatlar, varlık ve kavramları niteleyen veya belirten; zarflar da bir eylem, eylemsi, sıfat veya başka bir zarfın anlamını zaman, yer, ölçü, nitelik, soru yönlerinden etkileyen sözcükler olarak tanımlanabilir. Dilbilgisi kaynaklarında, Türkiye Türkçesi sözcük türlerinden ad, sıfat ve zarfların birbiri ile ilişkili türler olduklarına dair açıklamalar yer almaktadır. Bazı kaynaklarda sözcük türleri ayrımı yapılırken ad, sıfat ve zarflar ad soylu sözcükler grubuna dâhil edilmektedir. Böyle bir sınıflandırma, ad, sıfat ve zarflar arasında bir ilişki bulunduğunu düşündürtmektedir. Sözcüklerin türleri tümcede kullanıldıklarında belirginleştiğinden sözü edilen sözcük türleri arasında var olduğu düşünülen ilişki de söz dizimsel düzeyde gösterilebilir. Tümcede biçimsel değişikliğe uğramadan tür değiştirebilen bu üç tür sözcük arasında“işlev değiştirme”gerçekleşmektedir. Bu tez çalışması, söz konusu değişimin gösterilebilmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışmada ad, sıfat ve zarf sözcük türleri üzerinde kısaca durulduktan sonra Türkçe Ulusal Derlemi'nden seçilen yirmi sözcüğün üç farklı sözcük türündeki kullanımlarından hareket edilerek öbek düzeyindeki görünümleri belirlenmiş ve bu sözcüklerin tür değiştirmelerinin formülleri dizimsel olarak ortaya konmuştur.
Özet (Çeviri)
Nouns can be defined as words that denote entities and concepts; adjectives can be defined as words that qualify or denote entities and concepts; adverbs can be defined as words that affect the meaning of an action, verb, adjective or another adverb in terms of time, place, measure, quality, question. In grammar sources, there are explanations that nouns, adjectives and adverbs are interrelated Word classes of Modern Turkish. In some sources, nouns, adjectives and adverbs are included in the group of nominal words when distinguishing word classes. Such a classification suggests that there is a relationship between nouns, adjectives and adverbs. Since the types of words become evident when they are used in the sentence, the relationship between the mentioned word classes can also be shown at the syntactic level. There is a“functional shift”between these three types of words, which can change class without undergoing a formal change in the sentence. This thesis was conducted in order to demonstrate this change. In the study, the word classes of noun, adjective and adverb were first explained depending on the Turkish grammatical sources. Second, twenty words were examined at the phrasal level in sentences selected from the Turkish National Corpus. Twenty words' class was determined based on their usage in the sentences. The rules and conditions for changing the class of these words in sentences have been determined. Eventually, the formulas of the type changes of these words were put forward syntactically.
Benzer Tezler
- Kumukçada yancümle tipolojisi
Typology of subordinate clauses in Kumyk
EYLEM KUBİLAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DilbilimHacettepe ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM AHMET AYDEMİR
- Türkiye Türkçesinde isim soylu sözcüklere belirlilik ve belirsizlik anlamı katan unsurlar üzerine bir çalışma
Başlık çevirisi yok
İSMAİL ŞEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
DilbilimKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURUL SAGINBAEVA
- Daśakarmapathāvadānamālā'da eşdizimlilik
Daśakarmapathāvadānamālā in collocation
YELİZ KARAHASAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıOrdu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSEYİN YILDIZ
- Orhan Pamuk'un 'Kırmızı Saçlı Kadın' adlı romanında niteleme sıfatları
Descriptive adjective in 'Woman With Red Hair' novel of Orhan Pamuk
NİHAT BIÇAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Kültür ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HACI ÖMER KARPUZ
- Kazak Türkçesinde fiilden türemiş isimlerin semantik tasnifi
A semantic classification of deverbal nouns in Kazakh
CANSEL CAMBAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıBartın ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSA SALAN