Türkiye Türkçesinde isim soylu sözcüklere belirlilik ve belirsizlik anlamı katan unsurlar üzerine bir çalışma
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 614102
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BURUL SAGINBAEVA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: belirleyici, belirli, belirsiz, bir, isim, sıfat
- Yıl: 2012
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 94
Özet
„Türkiye Türkçesinde Ġsim Soylu Sözcüklere Belirlilik ve Belirsizlik Anlamı Katan Unsurlar Üzerine Bir ÇalıĢma‟ adlı yüksek lisans tez çalıĢmamızda, isim soylu sözcüklerin hangi yardımcı unusurlarla, hangi durum ve Ģekillerde belirli bir nesneyi; hangi yardımcı unusurlarla, hangi durum ve Ģekillerde belirsiz bir nesneyi iĢaret ettiği konusuna açıklık getirmeye çalıĢtık. ÇalıĢmanın ilk bölümünde, farklı dillere ait tasniflere değinerek ve örnekler vererek „isimlerde belirlilik ve belirsizlik‟ kavramlarını açıklamaya, Türkçenin bu alandaki ifade imkan ve araçlarını ana hatlarıyla belirlemeye çalıĢtık. Bu bağlamda „Ġsimlere Belirlilik Anlamı Katan Unsurlar‟ ve „Ġsimlere Belirsizlik Anlamı Katan Unsurlar‟ baĢlıklarını taĢıyan iki ayrı bölümde Ģekil bilgisine dahil olan iĢletme ekleri, iĢaret sıfatları ve belgisiz sıfatları inceledik. Bunların dıĢında, diğer pekçok dilde belirlilik ve belirsizlik takılarıyla (articles) oluĢturulan yapılara karĢılık gelen unsurları, „Ġsimlere Belirlilik ve Belirsizlik Anlamı Katan Diğer Unsurlar‟ baĢlığı altında inceledik. Bu bölümde, ad durum ekleri, bağlam, cümlede zaman gibi unsurlar üzerinde duruldu. 5 Sonuç olarak, isimlerde belirlik ve belirsizlik yapılarının, özellikle cümle düzeyinde tek bir unsurla açıklanamayacağını, Türkçenin derin yapısına ait çok yönlü kodlamaların mevcut olduğunu göstermeye çalıĢtık.
Özet (Çeviri)
«Түрк тилиндеги атооч сөздөрдө белгилүүлүк жана белгисиздик маанисин туюндурган каражаттар» аттуу магистрдик диссертациябызда атооч сөз түркүмдөрүндөгү сөздөрдүн кайсы учурларда белгилүүлүк же белгисиздик маанилерин туюнта тургандыгын лингвистикалык жаткан маанилерин ачып берүүгө аракет жасадык. Киришүү бөлүмүндө түрдүү тилдерге таандык белгилүү жана белгисиздик категорияларына токтолуп, «атооч сөздөрдөгү белгилүүлүк жана белгисиздик» түшүнүктөрүн ачып берүүгө, ошондой эле түрк тилинин бул тармактагы тилдик каражаттарын конкреттүү түрдө белгилөөгө умтулдук. Ушундан улам «Атоочтордо белгилүүлүк маанисин туюндурган каражаттар» жана «Атоочтордо белгисиздик маанисин туюндурган каражаттар» деген аталыштагы алгачкы эки бөлүмдө морфологияга мүнөздүү формалар, мүчөлөр, шилтеме ат атоочтор менен белгисиздикти билдирген сын атоочторду изилдөөгө алдык. Мындан тышкары, башка тилдердеги белгилүүлүк жана белгисиздик маанилерин туюндурган артиклдердин эквиваленттери катары эсептеле турган каражаттарды «Атоочтордо белгилүүлүк жана белгисиздик маанисин туюндурган өзгөчө каражаттар» деген бөлүмдө бердик. Жыйынтыгында, атоочтордогу белгилүүлүк жана белгисиздик категорияларынын, айрыкча сүйлөм түзүлүшүндө алардын конкреттүү бир гана каражат аркылуу чагылдырбагандыгын; аларды туюнтуу иш-аракети түрк тилинин ички табиятына таандык көмүскө коддор аркылуу жүргүзүлүп келе жаткандыгын айтууга болот. Ачкыч сөздөр: детерминатив, белгилүүлүк, белгисиздик, бир, атооч, сын атооч, түркчө. Автор : Исмаил Шен Университет :Кыргызко- Турецкий Университет Манас Научное направление :Туркология Свойство дипломной работы : Магистратура Номер страниц :XIII + 80
Benzer Tezler
- Özbek Türkçesinin leksikolojisi
Başlık çevirisi yok
SELAHİTTİN TOLKUN
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiEski Türk Dili Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURİ YÜCE
- Tügölbay Sıdıkbekov'un 'Abısındar', 'Muzdakta', 'Paydaga Çeçilgen Çatak' adlı hikâyeleri esasında Kırgız Türkçesinde isimler
Tügölbay Sıdıkbekov's stories colled the 'Abısındar', 'Muzdakta', 'Paydaga Çeçilgen Çatak' are actually the Kyrgyz Türkish
NURTEN ÖREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimZonguldak Bülent Ecevit ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜL BANU DUMAN
- Türkiye Türkçesinde birleşik cümle
Başlık çevirisi yok
FEVZİ KARADEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Türk Dili ve EdebiyatıDicle ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. MÜNİR ERTEN
- Sevinç Çokum'un Çırpıntılar romanında yer tamlayıcısı
The place complement in Sevinç Çokum's work named Çırpıntılar
ŞEYMANUR ÇAMUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DilbilimErzincan Binali Yıldırım ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURGUT BAYDAR
- M. Geldiyev'in 'Ene Dili' adlı Arap harfi Türkmence ders kitabı'nın dil incelemesi
Language analysis of M. Gelidyev's Turkmen textbook with Arabic letters called 'Ene Dili'
HİCRET GÖK
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DilbilimAtatürk ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SİNAN DİNÇ